Cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp theo vừa bất ngờ ập tới

Chuỗi cung ứng lao đao vì một đợt bùng phát dịch

Khi đại dịch Covid-19 bùng lên trên quy mô toàn cầu vào năm 2020, nó kéo theo cuộc khủng hoảng vỏ container nghiêm trọng. Sau đó, siêu tàu khổng lồ mắc cạn, nằm chắn ngang kênh đào Suez tiếp tục khiến chuỗi cung ứng toàn cầu điêu đứng. Giờ đây, các doanh nghiệp và người tiêu dùng đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng vận tải khác. Khi đợt bùng phát dịch Covid-19 ở miền nam Trung Quốc, nó làm tê liệt các cảng biển huyết mạch, dẫn tới gián đoạn các dịch vụ vận tải biển, khiến việc giao hàng chậm trễ và giá tăng cao.

Hiện tại, tỉnh Quảng Đông của Trung Quốc đang phải đối mặt với đợt bùng phát dịch Covid-19 đột ngột. Nhà chức trách địa phương đã tiến hành đóng cửa nhiều nơi, buộc các doanh nghiệp ngừng hoạt động nhằm hạn chế tốc độ lây lan của virus.

Theo các nhà phân tích cũng như những người làm trong ngành vận tải biển, điều này đang gây ra sự đình trệ hàng loạt tại các cảng lớn của Trung Quốc. Chi phí vận chuyển, vốn đã cao, sẽ càng bị đẩy lên do thời gian chờ đợi tại bến kéo dài đột ngột.

"Sự gián đoạn ở Thâm Quyến và Quảng Châu là đặc biệt lớn. Gián đoạn ở một trong 2 địa phương này thôi cũng đủ tác động tới chuỗi cung ứng toàn cầu theo cách lớn chưa từng có", Brian Glick, người sáng lập và Giám đốc điều hành của nền tảng tích hợp chuỗi cung ứng Chain.io, nói với CNBC. Kết hợp với những thách thức hiện hữu của chuỗi cung ứng toàn cầu, vấn đề có thể tồi tệ ngoài sức tưởng tượng.

Quảng Đông là một trung tâm vận tải lớn, chiếm khoảng 24% tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc. Đây cũng là nơi có cảng Thâm Quyến và cảng Quảng Châu, 2 cảng biển lớn thứ 3 và thứ 5 thế giới theo khối lượng container.

Biến thể Delta, lần đầu tiên được phát hiện tại Ấn Độ, xuất hiện ở Quảng Châu vào tháng 5. Kể từ đó, số ca mắc Covid-19 ở địa phương này tăng vọt lên hơn 100 ca. Nhà chức trách đã áp dụng biện pháp đóng cửa và các hạn chế khác nhằm ngăn ngừa virus lây lan. Nó cũng khiến năng lực xử lý của các cảng bị hạn chế.

Tai họa liên tiếp

Khi các khu vực khác nhau trên thế giới phục hồi sau đại dịch vào cuối năm ngoái, chuỗi cung ứng toàn cầu đối mặt với thách thức đầu tiên là khủng hoảng vỏ container. Điều đó gây ra sự gián đoạn lớn trong việc vận chuyển hàng hóa từ Trung Quốc đến Mỹ và châu Âu cũng như khiến giá cả tăng cao, đẩy gánh nặng lên vai doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Sau đó, một trong những tàu container lớn nhất thế giới, chiếc Ever Given, mắc kẹt trên kênh đào Suez, chặn tuyến đường hàng hải huyết mạch trong khoảng 1 tuần. Khoảng 12% thương mại toàn cầu đi qua kênh đào này, nơi trung bình có 50 tàu qua lại mỗi ngày. Vụ việc gây ra cuộc khủng hoảng vận tải biển toàn cầu.

"Tỉnh Quảng Đông đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu nên tôi tin rằng nguy cơ gián đoạn đang hiện hữu. Giá vận tải sẽ tăng hơn nữa. Chi phí vận tải đã ở mức cao nhất mọi thời đại và chúng ta chẳng thể biết đâu là trần", Zhang Zhiwei, nhà kinh tế trưởng tại Pinpoint Asset Management cho biết.

Trong khi đó, JP Wiggins, phó chủ tịch công ty phần mềm phục vụ vận tải, cho rằng khu vực Bắc Mỹ sẽ là nạn nhân lớn nhất của đợt khủng hoảng này vì rất nhiều lô hàng sẽ không thể tới đây. Trước đó, tắc nghẽn kênh đào Suez có tác động lớn hơn đối với thương mại châu Âu.

Ở thời điểm hiện tại, nhiều chủ hàng nhỏ đang lao đao chỉ vì chi phí vận chuyển. Nó luôn được duy trì ở mức cao nhất mọi thời đại, gấp 5-10 lần so với bình thường. Điều tồi tệ nhất là các đỉnh về giá cứ bị phá liên tục mà không ai biết khi nào nó mới dừng lại. Thậm chí, nhiều nhà phân tích còn khuyên các chủ hàng nên chuẩn bị tinh thần cho việc giá tăng cao gấp đôi so với hiện tại.

Ngoài ra, việc gián đoạn chuỗi cung ứng bằng đường biển có thể khiến nhiều doanh nghiệp không thể chịu nổi sự chậm trễ, chuyển sang phương thức vận tải bằng đường hàng không. Điều này có thể khiến chi phí vận chuyển gia tăng hơn nữa.

Khi xảy ra vấn đề với các cảng ở Quảng Châu, những cảng biển gần đó có thể được lựa chọn để tàu thuyền và hàng hóa chuyển hướng. Tuy nhiên, tình trạng tắc nghẽn hiện nay không thể giúp tình hình được cải thiện đáng kể và thời gian chờ đợi kéo dài thêm khoảng 2 tuần dường như đang trở thành "bình thường mới".

Không chỉ ở Trung Quốc, dịch bệnh Covid-19 cũng đang bùng lên ở nhiều quốc gia Đông Nam Á và tại Ấn Độ. Những yếu tố này đều góp phần làm tăng áp lực lạm phát ở những nước khác. Trong khi đó, giải pháp vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ xuyên biên giới cũng không khả thi. Việc thắt chặt các biện pháp phòng ngừa dịch bệnh khiến việc lưu thông bằng đường bộ cũng không nhanh hơn là mấy, nhất là khi xe tải và hàng hóa phải trải qua quá trình khử trùng và các biện pháp phòng dịch khác.