Đề nghị cắt giảm 13.000 tỷ trái phiếu Chính phủ

Đại biểu Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) đã nêu ra một số bất cập trong chi đầu tư, trong đó tiếp tục có việc bố trí vốn chậm và bố trí không đủ, dẫn đến đầu tư dở dang. Ví dụ, ngân sách dành 80.000 tỷ cho các công trình quan trọng quốc gia, nhưng 3 năm qua chưa bố trí, chưa giải ngân được vốn.

Tại kỳ họp này, Quốc hội sẽ thông qua báo cáo khả thi dự án thu hồi đất sân bay Long Thành và chủ trương đầu tư cao tốc Bắc – Nam, nhưng không bố trí vốn trong Kế hoạch 2018, cũng không để dành phần vốn 2018 để chờ Quốc hội phân bổ, nên không có nguồn tiền để triển khai các dự án trong năm.

Hai chương trình mục tiêu Quốc gia về nông thôn mới và giảm nghèo bền vững cũng mới bố trí được 37.650 tỷ sau 3 năm, bằng 36% mức tối thiểu được phê duyệt trong 5 năm, khó đạt mục tiêu vốn đầu tư của 21 chương trình mục tiêu gắn với tất cả các lĩnh vực cơ cấu lại nền kinh tế trong kế hoạch trung hạn đạt 53% vốn ngân sách như Thủ tướng phê duyệt.

Đại biểu cho rằng, với tốc độ bố trí như hiện nay, việc đạt mục tiêu cơ cấu lại nền kinh tế khó đảm bảo. Nhiều chính sách phát triển đồng bào dân tộc miền núi bố trí không đủ vốn hoặc không được bố trí vốn.

Trong bối cảnh ngân sách Trung ương hạn hẹp, năm 2015 – 2016 đều hụt thu, khó khăn cho bố trí các công trình, dự án quan trọng, nhưng hỗ trợ chi đầu tư cho địa phương vẫn dàn trải, vượt quy định của Luật Ngân sách Nhà nước (quy định không quá 30% tổng vốn đầu tư, nhưng dự toán 2018 bố trí 46,29%).

Đại biểu Hoàng Quang Hàm.

Đại biểu cho rằng Chính phủ cần nhìn nhận nghiêm túc, có giải pháp khắc phục tình trạng trên.

Thêm vào đó, bội chi ngân sách cao, nợ công sát trần, thu ngân sách dự báo không đạt kế hoạch trung hạn, nhưng kỷ luật tài khóa lại chưa nghiêm. Theo đại biểu Hoàng Quang Hàm, nợ công đến 2020 là 4,2 triệu tỷ đồng, trả lãi chiếm 7% - 8% tổng chi ngân sách nhà nước, bình quân trả lãi hơn 100.000 tỷ/năm, bằng gần 1 nửa số bán vốn Nhà nước trong 5 năm.

Khả năng trả nợ khó khăn, ngân sách trung ương nhiều năm không thặng dư để trả nợ, phải vay đảo nợ, làm quy mô nợ tăng nhanh, nợ chồng lên nợ.

Theo đại biểu, đến 2020 vẫn không khắc phục được nguồn trả nợ, vẫn phải trả bằng nguồn vay mới lên đến 232.000 tỷ đồng. “Nhiều năm nay tăng thu, tiết kiệm chi chưa ưu tiên tích lũy trả nợ. Tinh giản biên chế không đạt mục tiêu nên giảm chi bộ máy không hiệu quả. Trong hai năm 2015 – 2016, khối hành chính mới giảm được 0,83%, quá xa so với mục tiêu giảm 10% biên chế đến 2021...

Thanh tra, kiểm toán còn nhiều phát hiện nhiều khoản chi sai, phải xuất toán, thu hồi. ODA đi vay nhưng chưa bố trí đủ dự toán, chưa sử dụng đầu tư nhưng vẫn phải trả lãi.

Các công trình kéo dài, chậm đưa vào sử dụng (tiêu biểu như dự án Metro Bến Thành – Suối Tiên của TP Hồ Chí Minh). Theo ĐB, kế hoạch đầu tư công trung hạn bố trí 300.000 tỷ đồng vốn đối ứng ODA mới đáp ứng 70% -80% cam kết đã ký. Nếu tính cả các hiệp định mới ký thêm thì mới đáp ứng được 63%-65% đối ứng. Việc ký thêm hiệp định vay mới vẫn đang diễn ra và chưa được đánh giá tác động lên nợ công một cách thỏa đáng. Biểu hiện là năm 2015 – 2016, Chính phủ đã xin bổ sung quyết toán ODA, nhưng kỳ này lại tiếp tục xin bổ sung quyết toán hơn 14.000 tỷ đồng. Tình trạng này kéo dài nhiều năm và chưa có dấu hiệu chấm dứt.

Cùng với đó, Quốc hội cũng chưa được báo cáo rõ về số tiền tích lũy tạm ứng trả nợ thay cho các dự án cho vay lại, các dự án Chính phủ bảo lãnh chậm trả và không trả được nợ. “Đề nghị Chính phủ cần kịp thời cải cách chính sách thu, giảm biên chế, đẩy nhanh cơ chế tự chủ trong các lĩnh vực sự nghiệp, cân nhắc khoán chi không thường xuyên cho các đơn vị đã tự chủ được, ưu tiên tích lũy trả nợ, kiểm soát chặt chẽ ODA” – ĐB kiến nghị.

Đại biểu cũng đề nghị Chính phủ cân nhắc cắt giảm 13.000 tỷ trái phiếu Chính phủ chưa phân bổ, vì nếu với dự toán vay ODA và phát hành trái phiếu 2018 cộng số dư 2017 chuyển sang sẽ khó giữ được bội chi 2018.

Đại biểu cũng đề nghị sắp xếp tiền đầu tư cho Long Thành và cao tốc Bắc Nam; Báo cáo với Quốc hội số vốn vay ODA đã cam kết đến 2020, số dự toán còn thiếu và dư địa cần bố trí, báo cáo những vấn đề ảnh hưởng nghiêm trọng đến nợ công mà chưa được báo cáo để có thể giám sát được nợ công.

Liên quan đến việc chênh lệch GDP lớn giữa các quý, đại biểu Hoàng Quang Hàm cho rằng sự sụt giảm của quý I là rất kỳ lạ, dù quý này có dịp Tết Nguyên đán nghỉ dài nên sản xuất giảm, nhưng lại được bù đắp bởi tiêu dùng, nên giảm sút không thể quá lớn. Mặt khác, do quy trình chi ngân sách trong năm, nên thời gian này có thể giảm chi đầu tư, nhưng các khoản khác vẫn phải chi, nên không thể kéo tụt tăng trưởng quá nhanh.

Mặt khác chi tiêu ngân sách chỉ tác động 1 phần đến tăng trưởng, và sản xuất cũng không thể đình trệ đột ngột trên diện rộng, khiến GDP rơi tự do như thời gian gần đây.

Đại biểu lấy ví dụ, quý IV 2015 tăng trưởng 7,01%, sang đến quý I 2016 giảm xuống 5,46%; quý IV 2016 tăng trưởng 6,68% nhưng lại đột ngột giảm xuống 5,1% ngay ở quý tiếp theo. “Cử tri cho rằng, nếu thống kê tốt thì tăng trưởng như thế là rất bất hợp lý, trái với logic thông thường. Đề nghị Chính phủ làm rõ và có giải pháp khắc phục ngay, không để xảy ra tình trạng này trong quý I/2018” – đại biểu kiến nghị.