Đi tìm những “ngôi sao sáng” trên thị trường tài chính – ngân hàng năm 2025

Trong các lĩnh vực cụ thể thì sao, ví dụ ngân hàng xanh, bà đánh giá thế nào?

Từ năm 2018, NHNN đã phê duyệt "Đề án phát triển ngân hàng xanh tại Việt Nam" với mục tiêu đến năm 2025 là tăng nhận thức và trách nhiệm xã hội của hệ thống ngân hàng , từng bước "xanh hoá" hoạt động ngân hàng , hướng vốn tín dụng vào dự án thân thiện môi trường, dịch vụ xanh, năng lượng tái tạo. Tiếp sau đó, năm 2021, Chính phủ đã ban hành Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh 2021-2030, tầm nhìn 2050, trong đó tín dụng xanh và ngân hàng xanh được xác định là công cụ quan trọng để thực hiện.

Theo đó, ngành ngân hàng trở thành trung gian quan trọng để đưa vốn vào các hoạt động sản xuất, dịch vụ thân thiện môi trường, với bốn trụ cột quan trọng được tập trung triển khai gồm (1) Phát triển tín dụng xanh & sản phẩm tài chính xanh, (2) Quản lý rủi ro môi trường & xã hội (ESG/ESMS), (3) Xanh hóa hoạt động ngân hàng nội bộ và số hóa, (4) Truyền thông, nâng cao năng lực, hợp tác quốc tế & huy động vốn xanh.

Nhiều năm qua, các ngân hàng đã rốt ráo triển khai giải pháp thực hiện các trụ cột trên như huy động nguồn vốn xanh từ quốc tế và tài trợ tín dụng xanh (tập trung ở các dự án năng lượng tái tạo, năng lượng sạch và nông nghiệp xanh) trong nước, thực hành "xanh hóa" trong hoạt động ngân hàng , v.v…

Nếu xét riêng về yếu tố dư nợ, tổng dư nợ tín dụng xanh của hệ thống ngân hàng đến cuối quý 1/2025 chiếm khoảng 4,3% tổng dư nợ toàn hệ thống. Trong đó, các ngân hàng dành tỷ trọng cao trong dư nợ cho tín dụng xanh có BIDV, Vietcombank, MB,…

Cùng với chuyển đổi số mạnh mẽ, các ngân hàng đã liên tục cho ra đời nhiều sản phẩm tài chính độc đáo và thu hút người dùng. Bà đánh giá thế nào về các sản phẩm tài chính hiện nay. Nếu có một vài lựa chọn, bà cảm thấy hài lòng hoặc ấn tượng nhất với những sản phẩm nào nhất?

Thực sự, quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ trong lĩnh vực ngân hàng thời gian qua đã tạo ra nhiều sản phẩm tài chính đột phá, vừa giúp người dùng tiếp cận dịch vụ nhanh hơn, vừa giúp ngân hàng tối ưu chi phí vận hành.

Ngoài ra, các sản phẩm tài chính hiện nay không còn mang tính đại trà mà được cá nhân hóa theo trải nghiệm của từng khách hàng, tích hợp tài chính toàn hiện và hệ sinh thái (gắn sản phẩm tài chính với gọi xe, mua sắm, ví điện tử, tiết kiệm số, vay online…), đồng thời cho phép người dùng làm hầu hết mọi giao dịch trên điện thoại. Nhờ vậy, nếu trước đây người dùng chủ yếu đến quầy giao dịch, thì nay chỉ với một ứng dụng, họ có thể mở tài khoản, đầu tư, tiết kiệm, thanh toán, thậm chí vay tiêu dùng trong vài phút.

Một sản phẩm tài chính hội tụ được cả ba yếu tố bao gồm tính hữu ích, minh bạch, và có kết nối hệ sinh thái sẽ là sản phẩm được đánh giá cao nhất, ví dụ Cake by VPBank, Momo, LiveBank…

Cùng với ngân hàng truyền thống thì các ứng dụng tài chính và ngân hàng thuần số cũng phát triển. Đây có phải những đối thủ cạnh tranh của các ngân hàng ? Bà đánh giá thế nào về các tổ chức này?

Hiện tại ở Việt Nam có khá nhiều ứng dụng tài chính và ngân hàng thuần số đang được đầu tư/ vận hành, bởi các tổ chức tín dụng, tài chính, và tổ chức phi tài chính. Ở nhóm ngân hàng thuần số có Cake by VPBank, Timo, TNEX, LiveBank, VIB Digital, TPBank App, … hay nhóm fintech thì có MoMo, ZaloPay, ShopeePay, VNPay, Viettel Money, SmartPay, Payoo, Finhay, TCInvest, Entrade X (SSI), Infina, DragonX, MoMo Đầu tư,…

Có thể thấy rằng các ngân hàng thuần số đang hoạt động, hầu hết đầu được đầu tư bởi một ngân hàng truyền thống. Trong khi đó, ở nhóm fintech, mỗi công ty/ ứng dụng chỉ cung cập một vài giải pháp chuyên biệt như thanh toán điện tử, cho vay ngang hàng, đầu tư và quản lý tài sản,…mà khó có thể thay thế được toàn bộ các hoạt động của ngân hàng truyền thống.

Ở nhóm ngân hàng thuần số và fintech, ưu điểm nổi bật có thể kể đến bao gồm ứng dụng công nghệ AI, Big Data, Blockchain giúp cá nhân hóa sản phẩm, trải nghiệm người dùng vượt trội, có khả năng thu hút người trẻ và người ưa thích số hóa.

Tuy vậy, điểm yếu của nhóm này lại là ưu điểm của nhóm ngân hàng truyền thống như là tính an toàn pháp lý (ngân hàng truyền thống được cấp phép hoạt động và giám sát bởi NHNN), nguồn vốn huy động lớn, khả năng cung cấp tín dụng, bảo lãnh, và đa dạng dịch vụ doanh nghiệp.

Ngược lại, ưu điểm của nhóm ngân hàng thuần số/ fintech đang là nhược điểm lớn của các ngân hàng truyền thống hiện tại. Do vậy, tôi cho rằng giữa fintech và ngân hàng thuần số với ngân hàng truyền thống sẽ là sự canh tranh mang tính bổ sung lẫn nhau hơn hơn là loại trừ nhau.

Theo bà, ngành ngân hàng 2026 sẽ đối diện với những khó khăn thách thức và có thuận lợi gì?

Bên cạnh điểm sáng về tăng trưởng lợi nhuận, kết quả hoạt động 9 tháng đầu năm 2025 cũng cho thấy một số thách thức mà ngành ngân hàng đang đối diện, và không loại trừ khả năng sẽ tiếp diễn trong năm 2026.

Đến cuối quý 3/2025, tăng trưởng huy động chỉ ở mức 11,4% trong khi tăng trưởng tín dụng ghi nhận mức cao nhất trong vòng 5 năm, 14,5%. Với việc tăng trưởng tín dụng luôn ở mức cao hơn so với tăng trưởng huy động trong nhiều năm liên tiếp, sức ép về chi phí huy động vốn của ngân hàng có thể đến vào những thời gian cao điểm của năm.

Điểm quan ngại thứ hai là NIM (biên thu nhập lãi ròng) của ngành giảm mạnh và mặc dù bắt đầu có sự phục hồi ở một số ngân hàng riêng lẻ, tốc độ này vẫn chậm hơn đáng kể so với kỳ vọng của chúng tôi. Điều này cho thấy áp lực cạnh tranh cho vay đang khá gay gắt ở các ngân hàng , đặc biệt ở phân khúc khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ, siêu nhỏ, hộ gia đình và cá nhân. Rất có thể mặt bằng NIM của ngành ngân hàng sẽ khó quay lại thời hoàng kim của giai đoạn 2021 trở về trước. Thay vào đó, tập trung các giải pháp nhằm tăng trưởng thu nhập ở các mảng kinh doanh ngoài lãi và cải thiện hiệu quả hoạt động sẽ là những việc các ngân hàng hướng đến.

Dù vậy, năm 2026, tôi cho rằng điểm sáng của ngành là chất lượng tài sản lành mạnh hơn. Số liệu đến cuối Quý 3/2025 cho thấy tỷ lệ nợ xấu nội bảng và nợ xấu hình thành ròng đã qua đỉnh và có xu hướng giảm nhẹ ở nhiều ngân hàng . Thêm vào đó, Luật sửa đổi bổ sung Luật Các tổ chức tín dụng, đã có hiệu lực từ ngày 15/10/2025, có điều khoản trao quyền thu giữ tài sản đảm bảo cho TCTD và bổ sung cơ chế kê biên tài sản đảm bảo, sẽ giúp đẩy nhanh quá trình thu hồi nợ cho các ngân hàng . Nhờ vậy, quy mô tài sản hoạt động sẽ gia tăng, giúp cải thiện hiệu quả tài sản sinh lời của ngành.

Nhìn chung, tôi cho rằng tăng trưởng lợi nhuận toàn ngành ngân hàng trong năm 2026 sẽ chậm lại so với mức tăng của năm 2025 song vẫn sẽ là một trong những ngành có mức tăng trưởng cao của nền kinh tế.

Động lực sẽ đến từ (1) Quy mô tăng trưởng tín dụng, khi mà ngân hàng vẫn là kênh dẫn vốn chính của nền kinh tế, (2) Cùng với các hoạt động kinh tế đang dần sôi động trở lại, chúng tôi kỳ vọng thu nhập dịch vụ, một trụ cột thu nhập thứ hai của ngành, sẽ duy trì được đà tăng trưởng của năm 2025, (3) Hoạt động thu hồi nợ khả quan sau khi Nghị quyết 42 được luật hóa, và (4) Chi phí tiếp tục được kiểm soát ở mức phù hợp.