Diễn biến lịch sử trên chính trường Nhật Bản

Bà Sanae Takaichi, Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do (LDP), hôm 21-10 trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản sau khi chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu tại Quốc hội.

Bà Takaichi lên nắm quyền sau khi nhận được sự hậu thuẫn của Đảng Đổi mới Nhật Bản (JIP), đối tác liên minh mới của LDP. Theo AP, kết quả trên đã khép lại 3 tháng biến động chính trị sau thất bại của LDP trong cuộc bầu cử Thượng viện hồi tháng 7.

Danh sách nội các mới đã được công bố cùng ngày. Lựa chọn đáng chú ý là nhà lập pháp Satsuki Katayama của LDP trở thành nữ bộ trưởng Tài chính đầu tiên. Đây cũng là nhân vật có quan điểm ôn hòa về tài chính giống bà Takaichi. 

Ngoài ra, ông Ryosei Akazawa - Trưởng đoàn đàm phán thuế quan của Nhật Bản với Mỹ - trở thành Bộ trưởng Thương mại nhằm bảo đảm sự liên tục trong các cuộc đối thoại song phương. 

Bà Takaichi cũng bổ nhiệm ông Shinjiro Koizumi làm Bộ trưởng Quốc phòng, trong khi ông Toshimitsu Motegi được chọn làm Bộ trưởng Ngoại giao.

Là đồng minh của cố Thủ tướng Abe Shinzo, bà Takaichi được kỳ vọng sẽ tiếp nối các chính sách của ông, như tăng cường năng lực quân sự và kinh tế, cũng như thúc đẩy sửa đổi hiến pháp hòa bình. 

Bên cạnh đó, nữ thủ tướng này được kỳ vọng sẽ có biện pháp xử lý khủng hoảng nhân khẩu học. Dân số Nhật Bản đã giảm và già hóa nhanh chóng trong nhiều năm do tỉ suất sinh thấp, dẫn đến tình trạng thiếu hụt lao động và làm suy yếu tiềm năng tăng trưởng kinh tế của đất nước. 

Bà Takaichi hiện ủng hộ các biện pháp ưu đãi thuế cho doanh nghiệp cung cấp cơ sở chăm sóc trẻ cho nhân viên, cũng như khả năng miễn giảm thuế cho các khoản chi tiêu của hộ gia đình dành cho chăm sóc trẻ em.

Tuy nhiên, theo AP, bà Takaichi cũng sẽ phải đối mặt thử thách không nhỏ thời gian tới. Do liên minh LDP - JIP không chiếm được thế đa số tại lưỡng viện quốc hội, tân Thủ tướng có thể sẽ cần sự ủng hộ từ các nghị sĩ phe đối lập đang bị chia rẽ để thông qua luật mới.

Trước mắt, chỉ số chứng khoán Nikkei đóng cửa ở mức cao kỷ lục hôm 21-10 nhờ tâm lý lạc quan về chính sách kinh tế của bà Takaichi, người ủng hộ chính sách tiền tệ nới lỏng và được kỳ vọng sẽ tiếp tục thúc đẩy các chính sách thân thiện với thị trường. 

Trước đó, phát biểu khi được bầu làm chủ tịch LDP hồi đầu tháng 10, bà Takaichi nhấn mạnh muốn tập trung trước hết vào việc ứng phó tình trạng giá tiêu dùng tăng cao trong lúc cam kết nâng lương và tỏ ý phản đối tăng lãi suất. 

Về đối ngoại, bà Takaichi chắc chắn sẽ tìm cách xây dựng quan hệ thân thiết với Tổng thống Mỹ Donald Trump và củng cố liên minh an ninh giữa Tokyo và Washington. Hai nhà lãnh đạo này dự kiến gặp nhau vào cuối tháng 10.