Đoàn phương Tây đến Trung Quốc xem "dối trá" thế nào: Trước lúc đi không tin, đến rồi chỉ thốt lên một câu

Chuyến đi ai cũng nên thử một lần

Các nhà đầu tư mạo hiểm trong lĩnh vực công nghệ sạch đang bắt đầu công khai thừa nhận điều mà họ đã ngờ vực bấy lâu: sự thống trị của Trung Quốc đã khiến các lĩnh vực then chốt ở phương Tây không còn đáng để đầu tư.

Một nhóm gồm tám nhà đầu tư mạo hiểm từ các công ty phương Tây đã chia sẻ chi tiết về chuyến đi thực tế kéo dài xuyên Trung Quốc vào tháng 7. Trong chuyến đi này, họ đã đến thăm các nhà máy, trò chuyện với các nhà đầu tư startup và phỏng vấn các nhà sáng lập doanh nghiệp.

Tại đây, họ nhận ra rằng, mọi nhận định của phương Tây cho rằng sự phát triển của Trung Quốc chẳng qua chỉ là "sự thổi phồng, đánh bóng" hóa ra lại là sự thật, thậm chí còn hơn cả những gì người ta từng biết.

Bà Talia Rafaeli, cựu chuyên gia ngân hàng đầu tư tại Goldman Sachs và Barclays, hiện là đối tác tại Kompas VC, cho biết họ vốn đã biết Trung Quốc đã bứt phá mạnh mẽ trong các lĩnh vực như pin và "mọi thứ liên quan đến năng lượng".

Tuy nhiên, việc tận mắt chứng kiến khoảng cách đó lớn đến mức nào đã khiến họ tự hỏi liệu các đối thủ cạnh tranh ở châu Âu và Bắc Mỹ có thể tồn tại được hay không.

"Bất kỳ ai cũng nên thực hiện một chuyến đi như thế này," bà nói.

Ông Nick de la Forge, đối tác chung và đồng sáng lập của Planet A Ventures, một quỹ đầu tư mạo hiểm có trụ sở tại Berlin, cho biết công ty đã quyết định rằng việc đầu tư vào các startup phương Tây trong lĩnh vực sản xuất và tái chế pin, máy điện phân, năng lượng mặt trời và phần cứng cho tua-bin gió là không còn khả thi. Ông nói rằng trước chuyến đi, ông đã nghi ngờ Trung Quốc đang đi trước rất xa; nhưng sau khi đến đây, những lĩnh vực đó giờ đã bị "gạch thẳng tay khỏi danh sách".

Ông Yair Reem, một đối tác tại Extantia Capital, chia sẻ chuyến đi đã khiến công ty của ông phải dừng các khoản đầu tư vào những nhà sản xuất pin của phương Tây. Thay vào đó, họ sẽ tìm cách hợp tác với các công ty Trung Quốc trong chuỗi cung ứng. Theo Reem, khi nói đến sản xuất pin ở phương Tây, sự thống trị của Trung Quốc đồng nghĩa với việc "cuộc chơi đã kết thúc".

Ông Ashwin Shashindranath, cựu giám đốc điều hành của Macquarie Group và hiện là đối tác tại Energy Impact Partners, cho biết những gì ông chứng kiến trong chuyến đi đã cho thấy "rất rõ ràng" rằng các nhà đầu tư phương Tây đang sống "trong một cái bong bóng" với những nhận định sai lầm về Trung Quốc.

Trong khi đó, ông Al Gore, Chủ tịch của Generation Investment Management và cựu Phó Tổng thống Mỹ, cho rằng vị thế tối cao của Trung Quốc trong quá trình chuyển đổi năng lượng hiện đang khiến "nhiều quốc gia" cân nhắc thắt chặt quan hệ với nước này. Ông mô tả sự thoái lui của Mỹ khỏi các công nghệ chuyển đổi là một "bi kịch".

Đừng mơ đuổi kịp Trung Quốc

Trung Quốc sản xuất khoảng 80% tấm pin mặt trời, cung cấp khoảng 60% tua-bin gió, 70% xe điện và 75% pin cho toàn thế giới, tất cả đều với chi phí tài chính thấp hơn phương Tây.

Hơn nữa, Trung Quốc chiếm khoảng 75% số bằng sáng chế về công nghệ sạch toàn cầu, đồng thời thống trị chuỗi cung ứng các khoáng sản thiết yếu làm nền tảng cho nhiều công nghệ xanh.

Và theo các nhà đầu tư mạo hiểm, mô hình "996" khét tiếng của Trung Quốc (làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, sáu ngày một tuần), dù đã bị cấm chính thức, dường như vẫn định hình các quy chuẩn của thị trường lao động.

Ông De la Forge tại Planet A Ventures nói rằng việc chứng kiến mức độ khắc nghiệt của sự đào thải trong môi trường kinh doanh tại Trung Quốc là một "sự khai sáng". Chỉ có "những người chơi mạnh nhất mới tồn tại".

Theo các nhà đầu tư mạo hiểm, một điểm đáng chú ý khác là cách các startup Trung Quốc tập trung vào những cải tiến công nghệ nhỏ, tiệm tiến thay vì những đột phá lớn làm thay đổi hiện trạng.

Các công ty bắt đầu với "những thứ dễ tiếp thị, dễ tiêu thụ và dễ dàng mở rộng quy mô hơn," và sau đó mới "làm những thứ điên rồ," ông Reem tại Extantia nói. Đó là "cách làm trái ngược với phương Tây".

Các nhà đầu tư mạo hiểm cho biết đây là mô hình mà họ thấy lặp đi lặp lại ở mọi nơi họ đến trong chuyến đi, một chuyến đi cũng đưa họ đến một số công ty lớn nhất Trung Quốc, bao gồm gã khổng lồ xe điện BYD Co., cũng như một số công ty mới nhất, bao gồm nhà sản xuất pin thể rắn Shenzhen Inx Technology Co. Ltd.

Họ cũng dừng chân ở Ninh Đức để có cái nhìn trực tiếp về hoạt động tại Contemporary Amperex Technology Co., nhà sản xuất pin lithium-ion lớn nhất thế giới.

"Chúng tôi vừa chứng kiến dây chuyền sản xuất tự động hóa và tiên tiến nhất, và họ có 12 dây chuyền như vậy chạy song song, cùng nhiều dây chuyền khác xung quanh," ông Jacob Bro, đồng sáng lập và đối tác tại 2150, cho biết. "Và khi bạn thấy điều đó, bạn cũng nhận ra rằng việc bắt kịp là vô ích: điều đó sẽ không xảy ra."

Hy vọng của châu Âu về việc tạo ra một gã khổng lồ pin hàng đầu thế giới đã chìm xuống cùng với Northvolt AB, công ty đã phải xin bảo hộ phá sản ở Mỹ và cũng đã nộp đơn xin phá sản ở Thụy Điển.

Ngày nay, ông Bro nói, "nếu bạn muốn xây dựng một thứ gì đó như Northvolt ở châu Âu, bạn nên mời những người này (Trung Quốc) qua và làm điều đó cùng với họ."