Doanh nghiệp sẽ tự quyết định thang bảng lương, Nhà nước không quy định nữa

Sáng 11/11, tiếp tục phiên chất vấn và trả lời chất vấn trước Quốc hội , Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung nhận được nhiều câu hỏi liên quan đến chính sách hỗ trợ người lao động , định hướng nâng cao chất lượng lao động hậu đại dịch cũng như giải pháp nâng cao thu nhập cho người lao động,...

Nêu thực trạng người sử dụng lao động nhiều nơi chỉ áp dụng mức lương bằng hoặc cao hơn không đáng kể so với tiền lương tối thiểu vùng, khiến người lao động không đủ trang trải nhu cầu tối thiểu cuộc sống, đại biểu Nguyễn Duy Minh (đoàn Đà Nẵng) đề nghị Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết quan điểm của Bộ trưởng về vấn đề này và giải pháp để tháo gỡ.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, theo tinh thần Nghị quyết 27 của Trung ương về cải cách chính sách tiền lương, lẽ ra thực hiện từ 1/7/2021, nhưng do tình hình dịch bệnh, Bộ đã báo cáo Chính phủ cho phép lùi cải cách ở khu vực doanh nghiệp chậm lại một chút.

Hiện nay đang thí điểm cải cách tiền lương khu vực doanh nghiệp ở 3 tập đoàn để rút kinh nghiệm, làm cơ sở triển khai trên quy mô cả nước.

"Vấn đề lương của doanh nghiệp thời gian tới sẽ có thay đổi rất căn bản. Lương được xác định chính là giá cả của sức lao động. Khi lương là giá cả sức lao động thì chúng ta phải trả lương theo nguyên tắc thị trường, trên cở sở có sự can thiệp nhất định, trong chừng mực cho phép của Nhà nước", ông Dung nói.

Nhấn mạnh việc đề cao vai trò tự chủ của người sử dụng lao động, Bộ trưởng cho biết, vấn đề lương tối thiểu vùng sẽ do doanh nghiệp và chủ sử dụng lao động tự quyết định thang bảng lương, Nhà nước không quy định thang bảng lương nữa.

Thứ nữa là người lao động và chủ sử dụng lao động sẽ thỏa thuận về mức lương, thu nhập dựa trên ba căn cứ là sự phát triển của doanh nghiệp; thu nhập, phúc lợi của người lao động; mức lương tối thiểu vùng (mức sàn tối thiểu Nhà nước đặt ra bắt buộc các doanh nghiệp, chủ sử dụng lao động chi trả không được thấp hơn, nếu thấp hơn là vi phạm, còn cao hơn thì do hai bên thảo thuận). Người lao động có quyền chấp nhận hoặc không chấp nhận khi thỏa thuận này không đạt yêu cầu. "Đương nhiên, chúng tôi cũng hiểu rằng người lao động bao giờ cũng ở thế yếu hơn so với chủ sử dụng lao đông", ông nói.

Để giải quyết được việc này, mức lương phải dựa trên tốc độ tăng năng suất lao động; chỉ số giá cả; khả năng chi trả của doanh nghiệp và bài toán hài hòa lợi ích.

"Chúng tôi sẽ tập trung làm tốt vai trò điều phối ba bên trong Ủy ban quan hệ lao động gồm cơ quan quản lý nhà nước về lao động, đại diện của giới chủ (VCCI), đại diện cho người lao động là Tổng liên đoàn lao động Việt Nam", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết.

Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung trả lời chất vấn - Ảnh: Quốc hội

Về câu hỏi của đại biểu Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh) liên quan đến giải pháp nâng cao thu nhập của người lao động, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho rằng, việc cải thiện đời sống của người lao động phụ thuộc vào hai vấn đề lớn, một là năng suất lao động, hai là điều kiện sản xuất kinh doanh và điều kiện của chủ doanh nghiệp/chủ sử dụng lao động.

Trên cơ sở đó, Bộ thấy có một số vấn đề cơ bản là phải nhanh chóng, tập trung đào tạo lại, nâng cao tay nghề, kỹ năng cho người lao động cũng như năng cao khả năng đàm phán của người lao động với chủ sử dụng lao động. Bởi khu chúng ta chuyển sang một cơ chế tiền lương mới bắt đầu từ năm 2022 - khi thực hiện chính sách cải cách tiền lương - đây chính là vấn đề trong giải quyết quan hệ lao động.

Thứ hai, Bộ cũng đề xuất với Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam là cần tăng cường vai trò chức năng của tổ chức đại diện cho người lao động để bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp của người lao động.

Thứ ba, là xây dựng các tiêu chí, rà soát, sửa đổi các quy định hiện hành nhằm bảo vệ quyền lợi cho người lao động nhưng cũng phải mở đường cho phát triển sản xuất, tạo điều kiện cho chủ sử dụng lao động thu hút lao động và tăng năng suất lao động, để tăng thu nhập cho người lao động.

Thứ tư, là sẽ tiến hành quy hoạch lại một số ngành nghề tại các địa phương, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào một số ngành nghề thâm dụng lao động cao.

Thứ năm, là điều tiết lao động nhất là lực lượng lao động thu nhập thấp, có thể tăng cường chuyển đổi, điều chỉnh sang một số ngành nghề phù hợp hơn, có thu nhập tốt hơn.