Dòng vốn 1.200 tỷ USD 'âm thầm biến mất' khỏi Trung Quốc

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo số dư tài khoản vãng lai của Trung Quốc sẽ xuống mức âm vào năm 2022 do chịu ảnh hưởng của cuộc chiến thương mại với Mỹ và các vấn đề khác. Hơn nữa, khoản tiền khổng lồ đang chảy khỏi Trung Quốc ngày càng tăng, nằm ngoài tầm kiểm soát các cơ quan quản lý của nước này.

Xu hướng trên có thể dẫn tới sự chuyển dịch trong cán cân quyền lực toàn cầu.

Tổng cộng 1.200 tỷ USD đã “bốc hơi” khỏi số liệu thống kê của Trung Quốc trong khoảng hơn 10 năm gần đây, có khả năng làm suy yếu sức mạnh mà Trung Quốc muốn xây dựng thông qua dự án cơ sở hạ tầng Vành đai và Con đường cùng các khoản đầu tư khổng lồ vào trái phiếu chính phủ Mỹ.

IMF cho biết Trung Quốc có 2.100 nghìn tỷ USD tài sản ròng ở nước ngoài trong năm 2018 – lớn thứ 3 thế giới sau Nhật Bản với 3.100 tỷ USD và Đức với 2.300 tỷ USD, nhưng thấp hơn nhiều so với thặng dư tài khoản vãng lai.

Thông thường, thặng dư tài khoản vãng lai sẽ đi kèm với sự tăng hoặc giảm của tài sản ở nước ngoài. Nhưng trong khi thặng dư của Trung Quốc tăng 2.000 tỷ USD từ năm 2009 đến năm 2018, tài sản nước ngoài chỉ tăng 740 tỷ USD cùng kỳ.

Diên biến thặng dư tài khoản vãng lai và tài sản ở nước ngoài của Trung Quốc trong những năm gần đây.

Yu Youngding, nhà kinh tế học và cựu thành viên ủy ban chính sách tiền tệ tại Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, đưa ra một giả thuyết. Nếu một công ty Trung Quốc xuất khẩu hàng hóa trị giá 1 triệu USD tới Mỹ, họ sẽ ghi khoản tiền này là doanh số bán hàng với Mỹ, theo Yu. Nhưng đôi khi, chỉ có 500.000 USD nằm trong tài khoản ngân hàng của công ty tại Trung Quốc, số còn lại thì vẫn ở nước ngoài.

Tổng cộng những khoản tiền này giải thích phần nào con số 1.200 tỷ USD.

Trong số liệu chính thức của Trung Quốc, các giao dịch có phần mù mờ này được ghi vào mục “lỗi và thiếu sót”. Trong giai đoạn 2009 – 2018, Trung Quốc ghi nhận -1.100 tỷ USD trong mục này – con số gần đúng một cách đáng ngờ so với 1.200 tỷ USD.

Dễ thấy khoản “lỗi và thiếu sót” của Trung Quốc bao gồm thua lỗ của các đồng tiền của thị trường mới nổi trong dự trữ ngoại hối của nước này. Nhưng khi khoản này có xu hướng tăng trong bối cảnh đồng nhân dân tệ giảm giá trị, dòng vốn không chính thức chảy ra khỏi Trung Quốc được cho là chiếm phần lớn trong mục lỗi và thiếu sót.

Theo IMF, cán cân tài khoản vãng lai của Trung Quốc sẽ sớm chuyển sang âm. Tổ chức quốc tế này dự báo mức thâm hụt 6,6 tỷ USD năm 2022.

Thâm hụt tài khoản du lịch của Trung Quốc cũng gây ra thâm hụt số dư tài khoản vãng lai – điều này không chỉ do khách nước ngoải giảm chi tiêu mua sắm.

Một người đàn ông Trung Quốc làm cho công ty tại Bắc Kinh năm ngoái đã mua lại một căn hộ studio ở Tokyo với giá 10 triệu yên (93.000 USD). Ông ta trả bằng các khoản tiền nhỏ mang theo mỗi khi đến Nhật Bản để du lịch hay đi công tác.

“Một phần chi phí đi lại tạo nên sự tháo chạy vốn, và được dùng để mua các sản phẩm tài chính và bất động sản”, Yu nói.

Ảnh: Reuters.

Thâm hụt tài khoản du lịch của Trung Quốc bắt đầu tăng mạnh vào năm 2014. Khoản này chiếm gần 80% thâm hụt thương mại dịch vụ, được tính qua trao đổi tiền tệ tại các ngân hàng Trung Quốc, thanh toán bằng thẻ tín dụng và điện thoại thông minh, khoản tiền rút từ ATM và các giao dịch khác được thực hiện bởi khách du lịch nước ngoài và du học sinh.

Một nghiên cứu cho thấy 60% thâm hụt tài khoản du lịch được gây ra do dòng vốn tháo chạy.

Điểm mấu chốt là, do sự tháo chạy vốn, tài sản nước ngoài ròng của Trung Quốc đã không tăng tương đương với mức thặng dư tài khoản vãng lai và cán cân thu nhập vẫn ở mức đỏ.

Tadashi Nakamae, Chủ tịch của NaKamae International Economic Research tại Nhật Bản, dự báo thâm hụt tài khoản vãng lai của Trung Quốc sẽ trở thành một xu hướng lâu dài.

“Áp lực lên đồng CNY sẽ còn tăng trong tương lai”, Yang Ming, một nhà nghiên cứu tại Học viện Trung Quốc về Khoa học Xã hội cho biết.

Theo Nikkei