Dự báo nóng về nhu cầu nhập khẩu gạo của Philippines

Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cập nhật giá gạo xuất khẩu tới ngày 4-3 cho thấy gạo 5% tấm của Việt Nam ở mức 389 USD/tấn, 25% tấm ở mức 364 USD/tấn, 100% tấm 307 USD/tấn; thấp hơn giá gạo của Thái Lan và Ấn Độ. Nhu cầu nhập khẩu của các nước trên thế giới giảm, chưa có dấu hiệu phục hồi trong thời gian ngắn hạn, các thị trường nhập khẩu lớn đang thận trọng trong dự trữ và thu mua gạo. Trong nước, hiện nay các tỉnh ĐBSCL đang thu hoạch rộ lúa vụ Đông Xuân nên có hiện tượng giá thu mua lúa giảm đáng kể so với cùng kỳ năm 2024.

Trước thực tế trên, BáoNgười Lao Động đã trao đổi với ông Phùng Văn Thành, Tham tán Thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Philippines - thị trường xuất khẩu gạo truyền thống quan trọng hàng đầu của Việt Nam.

* Phóng viên: Nhu cầu nhập khẩu gạo của thị trường Philippines hiện nay ra sao, thưa ông?

- Tham tán thương mại Phùng Văn Thành: Đối với Philippines, gạo là mặt hàng thiết yếu quan trọng nhằm đảm bảo an ninh lương thực. Trong những năm qua, nhằm đối phó với tình trạng tăng giá gạo ảnh hưởng tới chỉ số giá tiêu dùng trong nước và lạm phát, Chính phủ Philippines đã sử dụng kết hợp nhiều biện pháp, cả biện pháp hành chính, nhằm kiểm soát giá gạo.

Trong năm 2024, Chính phủ Philippines đã quyết định giảm thuế nhập khẩu gạo từ mức 35% xuống còn 15%, đồng thời áp dụng chính sách "khuyến nghị giá bán lẻ gạo tối đa" (the maximum suggested retail price – MSRP) đối với gạo nhập khẩu.

Việc giảm thuế nhập khẩu làm cho nhu cầu nhập khẩu gạo của Philippines tăng lên, tạo cơ hội cho xuất khẩu gạo của Việt Nam. Tuy nhiên, những biện pháp hành chính nhằm kiểm soát giá gạo bán lẻ trong nước phần nào gây tâm lý hoang mang cho các doanh nghiệp nhập khẩu gạo của Philippines, qua đó ảnh hưởng tới xuất khẩu gạo của Việt Nam.

Ngoài ra, việc Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo và việc Chính phủ Philippines chủ động tìm kiếm các đối tác thương mại hay nguồn cung gạo mới như Pakistan, Campuchia… cũng sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới xuất khẩu gạo của Việt Nam.

* Trong năm 2025, nhu cầu tại thị trường này có tăng lên không thưa ông?

- Mặc dù vậy, tôi cho rằng năm 2025, Philippines sẽ vẫn tiếp tục là thị trường xuất khẩu gạo chủ lực, quan trọng của Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh Philippines không thể một sớm một chiều tăng sản lượng gạo sản xuất trong nước và giảm mức nhập khẩu gạo .

Nếu như năm 2023, sản xuất lúa nội địa của Philippines lần đầu tiên vượt mức 20 triệu tấn, đạt 20,06 triệu tấn, thì năm 2024 do ảnh hưởng của thiên tai, bão, lũ… sản lượng lúa nội địa của Philippines chỉ đạt 19,3 triệu tấn.

Cùng với đó, theo một số nguồn thông tin, lượng gạo nhập khẩu của Philippines năm 2024 tăng mạnh tới mức kỷ lục 4,68 triệu tấn, trong khi những năm trước đó chỉ ở mức dưới 4 triệu tấn.

Từ những thông tin nêu trên cho thấy gạo là mặt hàng quan trọng và nhu cầu nhập khẩu gạo của Philippines trong năm 2025 sẽ không giảm, vẫn sẽ đạt mức từ 4,8 triệu tấn đến 5,0 triệu tấn.

Vì vậy, thị trường Philippines tiếp tục là cơ hội cho xuất khẩu gạo của Việt Nam. Gạo của Việt Nam đã đứng vững tại thị trường Philippines trong nhiều năm qua, phù hợp với thị hiếu và nhu cầu tiêu dùng của người Philippines, đồng thời các doanh nghiệp xuất khẩu gạo của Việt Nam đã xây dựng được mối quan hệ đối tác, bạn hàng lâu năm với nhiều doanh nghiệp nhập khẩu của Philippines là những lợi thế mà chúng ta tiếp tục khai thác.

* Vậy, doanh nghiệp cần lưu ý điều gì thưa ông?

- Tuy nhiên, với một số biện pháp can thiệp hành chính của Chính phủ Philippines vào thị trường gạo như việc tuyên bố tình trạng khẩn cấp làm cơ sở để cho phép Cơ quan lương thực quốc gia (NFA – National Food Authority) mở kho bán gạo hỗ trợ giá ra thị trường, việc áp dụng chính sách "khuyến nghị giá bán lẻ gạo tối đa" đối với gạo nhập khẩu, việc không cho gắn mác "gạo thượng hạng" vào bao bì gạo nhập khẩu

Việc tiến hành kiểm tra kho bãi, điều tra các doanh nghiệp nhập khẩu, cung ứng gạo nhập khẩu đã tác động ảnh hưởng tới các doanh nghiệp nhập khẩu gạo của Philippines, thậm chí làm cho các doanh nghiệp nhập khẩu gạo gặp khó khăn trong phân phối, khó khăn về tài chính.

Điều đó sẽ dẫn đến những nguy cơ như hoãn hợp đồng, phá vỡ hợp đồng, ép giá… đối với các doanh nghiệp xuất khẩu gạo của Việt Nam.

Vì vậy, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo trong nước cần chú ý hơn, cẩn trọng hơn trong đàm phán ký kết hợp đồng xuất khẩu gạo, cần xây dựng các điều khoản hợp đồng chặt chẽ và dự phòng những rủi ro có thể xảy ra.