Giá lúa nếp tăng cao hấp dẫn, nông dân vẫn thấp thỏm

Đứng ngồi không yên

Nhiều nông dân ở Long An trước đây trồng lúa cấp thấp nay đã chuyển sang trồng nếp để xuất khẩu vì giá trị cao. Giá nếp tươi tại ruộng hiện đang ở mức hấp dẫn.

Nông dân An Giang lo ngại khi chưa được xuất khẩu gạo nếp.  Ảnh tư liệu

Ông Huỳnh Văn Sơn (ngụ huyện Thạnh Hóa, Long An) kể, vụ đông xuân năm nay, gia đình ông thu hoạch nếp trên diện tích 1,2ha; đạt năng suất 8 tấn/ha. Với giá bán nếp tươi tại ruộng ở mức 7.000 đồng/kg, thu nhập từ việc trồng nếp của ông Sơn trong vụ này cũng hơn 70 triệu đồng.

Tuy nhiên, sau vụ đông xuân, ông Sơn lo lắng việc sản xuất, tiêu thụ nếp trong vụ hè thu và thu đông tới sẽ không còn thuận lợi như vừa qua. Việc điều hành xuất khẩu lúa gạo của cơ quan chức năng nếu không hợp lý sẽ ảnh hưởng đến giá nếp.

Chỉ mấy ngày sau khi có thông tin phải tạm ngừng xuất khẩu gạo, giá nếp tươi trong vùng đã giảm. “Nếu tiếp tục không xuất khẩu nữa, không biết phải bán nếp cho ai”- ông Sơn lo lắng.

Nhiều nông dân trồng nếp ở An Giang cũng đang thấp thỏm không yên. Ông Nguyễn Thành Ba (ngụ huyện Phú Tân) cho biết, gia đình có 6ha nếp trồng từ nhiều năm trước với các giống thường sử dụng như nếp CK92, CK2003, nếp Thái… 

Vụ đông xuân vừa rồi, năng suất ruộng nếp nhà ông đạt hơn 6 tấn/ha. Nhờ liên kết bao tiêu với doanh nghiệp xuất khẩu nên ông Ba không lo về giá bán, cũng như nơi tiêu thụ. Hiện, giá nếp tươi tại ruộng ở An Giang dao động từ 5.900 - 6.000 đồng/kg.  Với nếp có thời gian sinh trưởng kéo dài 3,5 tháng sẽ có giá cao hơn, ở mức 6.000 – 6.200 đồng/kg.

Thế nhưng, hơn 10 ngày trước, khi trò chuyện với phía đối tác về việc tiêu thụ nếp, ông Ba biết tình hình xuất khẩu gạo tạm ngừng nên hoạt động của doanh nghiệp gặp khó khăn.

Việc hợp tác bao tiêu sản xuất trong vụ tới chưa biết sẽ triển khai theo hướng nào. Nếu không có doanh nghiệp bao tiêu, nông dân sẽ phải bán cho thương lái nhưng khó đảm bảo đầu ra, giá cả cũng bấp bênh.

Cả vùng trồng nếp nên rất dễ rơi vào tình trạng ùn ứ, không tiêu thụ được. “Trồng lúa có thể để dành ăn hoặc bán trong nước, chứ trồng nếp thì nội địa tiêu thụ không bao nhiêu, nông dân khó bán được giá”- ông Ba than thở.

Không giới hạn số lượng xuất khẩu

Trước tình hình khó khăn của bà con nông dân, lãnh đạo các tỉnh An Giang, Long An đã có văn bản kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương về việc cho phép xuất khẩu nếp không giới hạn số lượng.

Trước đó, trong cuộc họp giữa Bộ Công Thương với các địa phương, cùng 20 doanh nghiệp xuất khẩu gạo lớn hồi cuối tháng 3 vừa qua, Long An và một số tỉnh, thành khác cũng đã kiến nghị cho xuất khẩu nếp. Vì đây là mặt hàng sản xuất nhiều, nhất là tại An Giang, Long An nhưng sản lượng tiêu thụ trong nước không bao tiêu.

Riêng tại Long An, diện tích trồng nếp chiếm khoảng 30 - 32% tổng diện tích xuống giống của tỉnh. Trong vụ đông xuân 2019 - 2020, Long An có 65.000ha trồng nếp.

Trong khi, các hợp đồng đã ký (chưa giao hàng) từ nay đến cuối năm 2020 của các doanh nghiệp ở Long An khoảng 204.570 tấn. Trong đó, xuất khẩu sang Trung Quốc là hơn 44.300 tấn, chủ yếu là nếp. Tồn kho nếp của các doanh nghiệp hiện cũng gần hợp đồng đã ký (chưa giao hàng) từ nay đến cuối năm 2020 của các doanh nghiệp ở Long An khoảng 56.000 tấn.

UBND tỉnh An Giang cũng vừa có công văn gửi đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh về tình hình sản xuất lúa gạo trên địa bàn để kiến nghị Chính phủ hỗ trợ tiêu thụ lúa gạo cho nông dân và doanh nghiệp, vừa đảm bảo an sinh xã hội trong điều kiện dịch Covid-19.

Theo đó, tỉnh An Giang kiến nghị Thủ tướng cho phép được ưu tiên xuất khẩu nếp và các loại giống lúa Japonia (hạt tròn). Hiện nông dân An Giang gieo sạ hàng năm hơn 115.000ha nếp, tương đương 747.500 tấn nếp chưa bóc vỏ và khoảng 10.000ha lúa hạt tròn với sản lượng 75.000 tấn/năm.

Mục tiêu sản xuất 2 sản phẩm trên chủ yếu để phục vụ xuất khẩu và không dành tiêu thụ trong nước. Hơn nữa, trong những năm qua, nông dân cùng doanh nghiệp tại An Giang đã liên kết, hình thành chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ có hiệu quả.

An Giang cũng được biết đến là địa phương đầu tiên triển khai các mô hình trồng giống lúa hạt tròn để xuất khẩu sang Nhật Bản từ hơn 10 năm trước.

Ngoài ra, An Giang cũng kiến nghị cho phép thực hiện các hợp đồng xuất khẩu đang có hiệu lực. Trong đó ưu tiên cho xuất khẩu sớm số lượng gạo đã và đang làm thủ tục khai báo hải quan, tồn đọng tại cảng, cùng số lượng gạo đã ký hợp đồng đến hết năm 2020, nhằm giúp doanh nghiệp không bị vi phạm hợp đồng, giảm thiệt hại và giữ ổn định giá lúa trên thị trường.

Do đó, ông Trần Văn Cần - Chủ tịch UBND tỉnh Long An mới đây tiếp tục đề xuất cho phép xuất khẩu mặt hàng nếp với số lượng không hạn chế nhằm giải quyết tình trạng tồn kho, giúp doanh nghiệp tiếp tục thu mua nếp trong nông dân với giá tốt hơn.