Giá sắn lao dốc mạnh nhất 10 năm qua

Được mùa, mất giá

Theo thống kê của Cục Hải quan, trong 2 tháng đầu năm nay, nước ta xuất khẩu gần 723.800 tấn sắn và sản phẩm sắn, giá trị đạt 233,7 triệu USD. So với cùng kỳ năm ngoái, tuy lượng sắn xuất khẩu tăng 14,9% nhưng giá trị lại giảm mạnh 19%.

Đáng chú ý, giá bình quân xuất khẩu mặt hàng này giảm 28,5% so với cùng kỳ năm 2024, về mức 327 USD/tấn.

Trong 2 tháng qua, Trung Quốc vẫn là khách hàng lớn nhất, chiếm tới 94% kim ngạch xuất khẩu sắn của nước ta. Theo đó, các doanh nghiệp Việt đã xuất khẩu gần 693.000 tấn sắn và sản phẩm sắn sang Trung Quốc, thu về 219,6 triệu USD.

Theo Hiệp hội sắn Việt Nam, do nhu cầu tiêu thụ thấp, lượng tồn kho tại cảng Trung Quốc tăng cao, tiêu thụ chậm, trong khi nguồn cung tại các nước Thái Lan, Việt Nam, Lào lại dồi dào, khiến cho quốc gia tỷ dân này dễ dàng “ép giá” thu mua sắn với giá rẻ bèo.

Tại Mường Lát, Thanh Hóa - nơi sắn là cây trồng chủ lực - có hiện tượng sắn đã thu hoạch được đóng bao chất đầy đường mà không có thương lái đến thu mua. Thậm chí, sắn vào vụ mà người dân không muốn nhổ củ bán, bởi tiền thu về không đủ trả chi phí thuê nhân công. Hiện giá sắn trên thị trường đã giảm mạnh, chỉ còn 1.500 đồng/kg, thậm chí có thời điểm giảm xuống mức 900 đồng/kg.

Theo phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Mường Lát, trên địa bàn huyện có hơn 3.000 ha sắn, mỗi năm giúp người dân thu về hơn 100 tỷ đồng. Năm nay, tuy sản lượng sắn cao hơn nhưng giá lại giảm mạnh xuống mức thấp kỷ lục trong nhiều năm, khiến doanh thu từ cây trồng này ước chỉ còn 50-60 tỷ đồng, hụt 40-50 tỷ đồng so với vài năm trước.

Tại Tây Ninh, các thương lái thu mua sắn cũng chia sẻ, chưa bao giờ giá sắn xuống thấp như hiện nay. Giá sắn tươi được các kho thu mua từ 1.900 đồng/kg đến 2.000 đồng/kg với sắn đủ 30 điểm, sắn càng ít điểm giá mua càng thấp. Đây là mức giá thấp nhất trong 10 năm trở lại đây. Giá sắn lát khô hiện nay khoảng 3.600 đồng/kg. Mọi năm giá sắn tươi dao động khoảng 3.000 đồng/kg nhưng năm nay giá tuột không phanh. Nếu giá này kéo dài, nông dân trồng sắn khó có lãi sau khi thu hoạch.

Nhìn chung, giá sắn tươi tại các tỉnh miền Bắc và miền Trung , Tây Nguyên đều chung xu hướng giảm mạnh so với năm ngoái. Nguyên nhân là nông dân nhiều vùng mở rộng diện tích trồng sắn tự phát, không ký kết với đơn vị thu mua dẫn đến tình trạng “được mùa, mất giá ”.

Vì sao thị trường biến động?

Trung Quốc hiện là thị trường xuất khẩu sắn lớn nhất của Việt Nam với hơn 90% thị phần. Những thay đổi về nhu cầu và giá cả tại thị trường này đã gây tác động mạnh đến ngành sắn Việt Nam. Việc xuất khẩu tinh bột sắn sang thị trường Trung Quốc, châu Âu cũng đang chậm hơn cùng kỳ năm ngoái.

Nhu cầu sắn lát của thị trường Trung Quốc vẫn tiếp tục xu hướng giảm và đã kéo dài từ năm 2023 đến nay. Sự sụt giảm mạnh trong nhập khẩu sắn lát này phần lớn là do nhu cầu từ các nhà máy chế biến sắn của Trung Quốc giảm. Ngoài ra, giá ngô thấp đã khiến nhiều nhà máy thay thế sắn lát bằng ngô.

Điều này gây ra nhiều khó khăn cho các nhà máy chế biến và sản xuất sắn của Việt Nam, mặc dù đang chính vụ nhưng nhiều nhà máy sắn có kế hoạch dừng máy nghỉ vụ sớm. Trong khi đó, trên cả nước, do diện tích sắn vụ 2024-2025 ước tính tăng khoảng trên 10% so với vụ trước 2023-2024, sản lượng sắn củ tươi chưa thu hoạch còn nhiều, dự kiến buộc phải chuyển sang làm sắn lát hoặc để cây sắn qua vụ sau.

Trước thực trạng ngành sắn gặp nhiều khó khăn, Bộ Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã phê duyệt Đề án Phát triển bền vững ngành hàng sắn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Mục tiêu đến năm 2030 sản lượng sắn tươi cả nước đạt khoảng 11,5 - 12,5 triệu tấn; diện tích trồng sắn sử dụng giống đúng tiêu chuẩn chất lượng đạt 40-50%; diện tích trồng sắn áp dụng quy trình canh tác bền vững đạt 50%. Phấn đấu đến năm 2030, kim ngạch xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn đạt 1,8 - 2,0 tỷ USD.