Giải mã nguyên nhân vì sao khủng hoảng quay trở lại trên thị trường mới nổi

Cuộc khủng hoảng nghiêm trọng tại các thị trường mới nổi đã trở lại

Trên thị trường tài chính, các mối quan tâm của nhà đầu tư thường có vòng đời rất ngắn. Giống như trẻ nhỏ nhanh chóng chán đồ chơi, nhà đầu tư nhanh chóng chuyển sự chú ý từ một sự kiện này sang một sự kiện khác.

Ví dụ, thị trường gần đây dường như đã quên đi sự hình thành của "Fragile Five", một nhóm các nước bị ảnh hưởng nặng nề khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ bắt đầu đảo ngược chương trình mua trái phiếu của họ vào năm 2013. Thành phần gồm các nước Brazil, Ấn Độ, Indonesia, Thổ Nhĩ Kỳ và Nam Phi, nhóm này được đánh dấu bằng sự mất giá mạnh của đồng nội tệ, thâm hụt tài khoản vãng lai cao và bất ổn chính trị trong nước.

Sự sụt giảm giá cả hàng hóa và những nỗi lo về nền kinh tế Trung Quốc giảm tốc đã gây áp lực lên các nền kinh tế này. Tuy nhiên, họ đã bắt đầu thấy sự khởi sắc trở lại. Ví dụ ở Ấn Độ và Indonesia, sự thay đổi trong chính phủ đã dẫn đến cải cách chính trị và kinh tế. Các nhà đầu tư bắt đầu sôi động trở lại ở các thị trường này và dòng tiền vào các quỹ tiếp xúc với các thị trường này tăng lên rõ rệt.

Nhưng những ngày qua, thị trường đang cảm thấy quá khứ bỗng chốc lặp lại. Đổ lỗi cho đồng đô la mạnh hơn, căng thẳng leo thang kể từ khi Tổng thống Donald Trump lên nắm quyền, lo ngại về một cuộc chiến thương mại toàn diện với Trung Quốc hoặc lãi suất tăng ở Mỹ, lần này mọi thứ xung quanh cuộc khủng hoảng dường như đã bước vào một giai đoạn mới.

Thiệt hại là nặng nề hơn rất nhiều. Cuộc khủng hoảng đã tác động tiêu cực đến các quốc gia trên toàn cầu - từ các nền kinh tế ở Nam Mỹ, đến Thổ Nhĩ Kỳ, Nam Phi và một số nền kinh tế lớn hơn ở châu Á, như Ấn Độ và Trung Quốc. Một số quốc gia này đang thấy tiền tệ của họ giảm xuống mức kỷ lục, tỷ lệ lạm phát và thất nghiệp tăng cao, và trong một số trường hợp, căng thẳng với Mỹ leo thang.

Tuần trước, Argentina đã đề xuất với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) một khoản vay khẩn cấp là một cú sốc cho thị trường. Đồng nội tệ đã giảm hơn 50% so với USD và lãi suất của Argentina lên tới con số đáng sợ 60%.

Trong khi đó, cơn bán tháo xuất phát từ cuộc tranh cãi đang diễn ra giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ về việc phóng thích mục sư người Mỹ Andrew Brunson đã không chỉ khiến đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ rơi xuống mức giá thấp kỷ lục mà còn lan sang các tài sản toàn cầu khác. Đồng tiền Thổ Nhĩ Kỳ đã mất 40% giá trị trong năm nay, phần lớn là do chính sách không thân thiện của Tổng thống Erdogan.

Các thị trường mới nổi cũng bị ảnh hưởng nặng nề bởi nợ nần và đồng đô la mạnh hơn làm cho họ khó khăn hơn để trả nợ. Số liệu mới nhất từ Viện Tài chính Quốc tế cho thấy nợ ở các thị trường mới nổi bao gồm Trung Quốc tăng từ 9 nghìn tỷ USD năm 2002 lên 21 nghìn tỷ USD năm 2007 và cuối cùng lên tới 63 nghìn tỷ USD vào năm 2017. Chỉ số MSCI Emerging Markets giảm gần 9% kể từ đầu năm.

Một tình trạng khó xử xảy ra liên tục với các nhà đầu tư là liệu có nên duy trì danh mục đầu tư tại các nền kinh tế mới nổi hay lùi lại một bước. Mặc dù rủi ro cao hơn mang lại lợi nhuận cao hơn, ở thời điểm hiện tại các yếu tố cơ bản cho thấy một cuộc khủng hoảng đang tới. Trong khi đó, lãi suất tăng ở Mỹ và các nền kinh tế lớn khác có thể khiến các nhà đầu tư nhiều vốn quay trở lại các thị trường phát triển.

Có vẻ như bong bóng thị trường mới nổi sắp nổ tung.