Giảm trừ gia cảnh: Vì sao không phân biệt thu nhập, nơi sống?

Bộ Tài chính đã gửi Bộ Tư pháp hồ sơ thẩm định dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi). Dự thảo luật đề xuất sửa đổi quy định về giảm trừ gia cảnh cho cá nhân người nộp thuế và người phụ thuộc.

Cơ quan soạn thảo cho biết, hiện cũng có ý kiến cho rằng cần quy định mức giảm trừ gia cảnh dựa theo mức lương tối thiểu vùng . Cụ thể, mức giảm trừ gia cảnh ở các đô thị, thành phố lớn nên cao hơn so với khu vực nông thôn, miền núi do chi phí sinh hoạt tại đây đắt đỏ hơn.

Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính , với quy định của pháp luật về thuế thu nhập cá nhân, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế và người phụ thuộc được xác định theo một con số cụ thể, áp dụng thống nhất trên mặt bằng chung của toàn xã hội, không phân biệt người có thu nhập cao hay thấp, nhu cầu tiêu dùng khác nhau hoặc sinh sống tại các địa bàn khác nhau.

Pháp luật về thuế thu nhập cá nhân ở nhiều quốc gia, bao gồm cả các nước phát triển và đang phát triển, cũng chỉ quy định một mức giảm trừ gia cảnh chung, áp dụng thống nhất, không phân biệt theo khu vực cư trú hay nhóm dân cư.

Đối với cá nhân làm việc tại các địa bàn có điều kiện khó khăn, Luật Thuế thu nhập cá nhân đã quy định một số khoản phụ cấp như trợ cấp khu vực, trợ cấp thu hút, trợ cấp chuyển vùng… sẽ không tính vào thu nhập chịu thuế, nhằm hỗ trợ người lao động cũng như khuyến khích cá nhân đến làm việc tại các địa bàn này. Ngoài ra, cá nhân gặp khó khăn do thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn hoặc mắc bệnh hiểm nghèo, pháp luật về thuế thu nhập cá nhân cũng có quy định giảm thuế.

Dự thảo luật đề xuất giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh để đảm bảo linh hoạt, chủ động điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong từng thời kỳ.

Theo quy định của Luật Thuế Thu nhập cá nhân hiện hành, cá nhân được trừ các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp đối với một số ngành nghề phải tham gia bảo hiểm bắt buộc, trừ đi mức giảm trừ gia cảnh , các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo, các khoản phụ cấp, trợ cấp theo quy định ... số còn lại mới là thu nhập làm căn cứ tính thuế.

Tại dự thảo mới nhất lần này, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung các khoản giảm trừ đặc thù khác vào thu nhập từ tiền lương, tiền công trước khi tính thuế. Thời gian qua có ý kiến cho rằng cần nghiên cứu cho phép người nộp thuế được trừ một số khoản chi trong năm ở mức độ phù hợp, như các khoản chi phí về y tế, giáo dục trước khi tính thuế.

Nội dung này, cơ quan soạn thảo cũng đề nghị giao Chính phủ quy định chi tiết để đảm bảo linh hoạt, phù hợp với tình hình kinh tế xã hội. “ Phạm vi các khoản chi được giảm trừ , mức độ được giảm trừ đối phải được cân nhắc, tính toán phù hợp để vừa đạt được mục tiêu đề ra nhưng cũng không làm giảm vai trò của chính sách thuế thuế thu cá nhân dưới phương diện là một công cụ điều tiết thu nhập , thực hiện phân phối lại thu nhập trong nền kinh tế”, Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Bộ Tài chính trình Chính phủ trình Quốc hội về dự án luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV (tháng 10/2025). Dự kiến, luật có hiệu lực từ ngày 1/7/2026.