Giống lê ngoại 8 năm không ra quả, hộ nghèo càng nghèo thêm

Lê... chỉ cho bóng mát

Xã Tả Phời có tiếng thuộc TP.Lào Cai nhưng đời sống của bà con còn nhiều khó khăn, thu nhập chỉ trông chờ vào làm nông nghiệp. Năm 2011, bà con ở đây mừng rỡ khi nhận được thông tin tỉnh sẽ đầu tư toàn bộ giống và vật tư nông nghiệp, hướng dẫn kĩ thuật để trồng lê Tai Nung VH6.

Sau khi khảo sát, 2 thôn Phìn Hồ và Phìn Hồ Thầu với 100% số hộ nghèo được chọn để trồng thí điểm. 2 năm sau, diện tích trồng lê tại đây đạt 80ha. Năm 2014, dự án trồng lê Tai Nung VH6 dừng nhưng vẫn tiếp tục hỗ trợ phân bón cho những diện tích đã trồng. Kinh phí đầu tư cho dự án chỉ hơn 900 triệu đồng nhưng lại là niềm hi vọng của hàng trăm hộ dân nghèo ở 2 thôn với mong muốn đổi đời nhờ cây lê.

Sau triển khai dự án, những hộ dân thôn Phìn Hồ Thầu chờ đợi ngày hái quả, thế nhưng, hết năm này qua năm khác, lê Tai Nung VH6 chỉ cho… bóng mát. Bà Vàng Thị Pây - hộ nghèo của thôn với 6 miệng ăn - cho biết, 7 - 8 năm nhưng hầu như cây lê không cho quả, giờ không biết tính sao.

Phó Chủ tịch UBND xã Tả Phời Vi Hồng Liêu cho biết, sau 3 năm trồng, những cây lê đầu tiên của gia đình ông Chảo Láo Sử (thôn Phìn Hồ) và Giàng A Su ở thôn Phìn Hồ Thầu bói quả. Có nhà thu hoạch lứa lê đầu tiên đạt năng suất tới 15 - 20 tạ/ha, với trọng lượng từ 3 - 4 quả/kg.

Tuy nhiên, lạ là từ năm 2014, hầu hết diện tích lê đã trồng chỉ cho hoa, chỉ 1% số cây cho quả, 6% đậu quả ít.

Trước thực trạng trên, năm 2017, Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh Lào Cai dùng biện pháp kĩ thuật, ức chế ra hoa đậu quả nhưng vẫn không hiệu quả.

Lại thí điểm với sinh kế của các hộ dân?

Được biết, giống lê Tai Nung VH6 được nhập trồng khảo nghiệm tại Trại nghiên cứu và sản xuất rau quả Bắc Hà, thuộc Trung tâm Giống nông nghiệp Lào Cai từ năm 2002. Giống lê VH6 là cây ăn quả lâu năm, có nguồn gốc từ Đài Loan (Trung Quốc). Cây trồng 1 lần có thể cho chu kỳ thu hoạch từ 30 - 40 năm.

Trong khi giống lê này phát triển và cho sản lượng cao ở các huyện Bắc Hà, Si Ma Cai (Lào Cai) và phát triển trên 1.000ha tại các tỉnh Lai Châu, Hà Giang, Lạng Sơn. Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNT) đã công nhận cây lê Tai Nung VH6 là giống cây trồng mới, bản quyền thuộc Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh Lào Cai. Thế nhưng ở xã Tả Phời giống lê này lại chưa cho thấy hiệu quả khi chỉ ra hoa.

Ông Giàng A Su - thôn Phìn Hồ Thầu - cho biết, cái cây này chưa mang lại xóa đói giảm nghèo vì chưa thu hoạch được do không có quả nào. Lí giải việc lê không cho quả, Phó Chủ tịch UBND xã Tả Phời cho rằng, 2 thôn triển khai dự án nằm trong vùng có lượng mưa, sương mù lớn, ít nắng và không có gió trong thời gian hoa nở. Vì vậy, thời tiết có thể ảnh hưởng tới quá trình thụ phấn, khiến tỉ lệ đậu quả thấp. Trong khi, còn có hộ dân chưa chăm sóc cây đúng quy trình kĩ thuật.

Thế nhưng, trước thực trạng trên, tháng 4.2018, xã Tả Phời đề nghị chuyển đổi thay thế diện tích cây lê Tai Nhung VH6 kém phát triển sang trồng cây dược liệu. Còn diện tích lê tập trung thành vùng, tỉ lệ đậu quả thấp thì hỗ trợ người dân trồng xen cây ngắn ngày dưới tán. Xã này cũng đề nghị thí nghiệm ghép cải tạo giống để điều chỉnh thời gian ra hoa, đậu quả của cây lê. Tuy nhiên, điều đáng nói là, với đề xuất này, một lần nữa, sinh kế của người dân lại được đem ra… thí điểm.