Giữ 1,1 triệu ha lúa: Coi thường bệnh đạo ôn cổ bông là mất trắng!

Vụ đông xuân được coi là vụ lúa quan trọng nhất ở các tỉnh phía Bắc (từ Thừa Thiên - Huế trở ra) khi chiếm đến 60% sản lượng và chủ yếu để phục vụ nhu cầu tại chỗ. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm thuận lợi sâu bệnh phát sinh, gây hại, vậy Cục đã có những lưu ý thế nào với các địa phương?

- Với vụ lúa đông xuân ở  miền Bắc, phần lớn diện tích lúa sẽ trỗ từ 25/4 trở ra, đây cũng là lúc thời tiết giao mùa, năm nay lại nhuận hai tháng 4 nên tạo điều kiện cho sâu bệnh phát sinh, gây hại. Trong bối cảnh dịch Covid-19, việc giữ diện tích lúa đông xuân cũng rất quan trọng với an ninh lương thực khu vực này.

Cán bộ Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp huyện Đông Triều (Quảng Ninh) thăm đồng cùng nông dân, phát hiện sâu bệnh trên lúa. Ảnh: T.L

Theo đó, các tỉnh Bắc Trung Bộ có khoảng 355.000ha với trà lúa sớm cơ bản đã trỗ, trà lúa chính đang làm đòng, trà 3 đang đẻ nhanh và đứng cái. Các tỉnh như Nghệ An, Hà Tĩnh phải đặc biệt lưu ý bệnh đạo ôn cổ bông.

Theo thống kê, hiện toàn vùng đã có 3.600ha lúa bị nhiễm bệnh đạo ôn lá. Đây là đối tượng dịch bệnh nguy hại, khả năng phát tán cực nhanh, nếu không bám sát đồng ruộng, phòng trừ kịp thời thì khả năng gây mất năng suất, thậm chí là mất mùa cao. Thực tế, vụ đông xuân năm 2016 - 2017, bệnh đạo ôn cổ bông đã gây thiệt hại rất nặng.

Đối tượng sâu bệnh thứ hai có diễn tiến nhanh từ nay đến cuối tháng 4, nửa đầu tháng 5 là sâu cuốn lá nhỏ, rầy nâu, rầy lưng trắng. Hiện, tại các tỉnh Bắc Trung Bộ mật số sâu cuốn lá nhỏ đã tăng gấp 60 lần so với vụ đông xuân 2018 – 2019, cần đặc biệt quan tâm theo dõi, phòng trừ kịp thời.

Cụ thể, bệnh đạo ôn lá, ngành chuyên môn cần hướng dẫn nông dân phòng trừ bệnh bằng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) có hoạt chất Isoprothiolane, Tricyclazole, Fenoxanil, Azoxystrobin, Difenoconazole... Sâu cuốn lá nhỏ thực hiện phun trừ trên những diện tích có mật độ sâu non cao bằng các loại thuốc BVTV có hoạt chất Indoxacarb, Chlorantraniliprole, Flubendiamide, Lufenuron...

Điều tra các ổ rầy nâu, rầy lưng trắng trên các trà lúa giai đoạn sau trỗ để chỉ đạo phun trừ kịp thời bằng các thuốc BVTV có hoạt chất Pymetrozine, Dinotefuran, Acetamiprid, Imidacloprid, Nitenpyram, Chlorpyrifos Ethyl, Fenobucarb... Cần phun sớm khi rầy ở tuổi nhỏ.

Các tỉnh Đồng bằng sông Hồng, Trung du miền núi phía Bắc cần lưu ý  gì trong chăm sóc lúa đông xuân?

- Đối với các tỉnh khu vực này, diện tích lúa vụ này khoảng 755.000ha, hiện đang phát triển tốt. Tuy nhiên, bà con cần đặc biệt chú ý đến các đối tượng sâu bệnh đạo ôn trên lá, sâu cuốn lá nhỏ, rầy nâu, rầy lưng trắng. Đặc biệt, rầy nâu cuối vụ cũng có thể phát sinh gây hại.

Bệnh đạo ôn lá tiếp tục phát sinh và gây hại mạnh từ nay đến 20/4, nhất là trên các giống nhiễm, những ruộng gieo cấy dày, bón nhiều phân tại các tỉnh Tây Bắc (Điện Biên, Hòa Bình...) và các tỉnh đồng bằng sông Hồng (Bắc Ninh, Hà Nam, Thái Bình, Nam Định, Hải Phòng...) gây lùn, lụi ổ trên các giống nhiễm khi thời tiết thuận lợi cho bệnh gây hại.

Bệnh đạo ôn cổ bông, gié phát sinh gây hại trên các trà lúa trỗ trong tháng 4 và đầu tháng 5 khi điều kiện thời tiết thuận lợi, nhất là trên giống nhiễm, những diện tích lúa đã bị đạo ôn lá nặng.

Rầy cám lứa 2 phát sinh gây hại từ trung tuần đến cuối tháng 4, gây hại nặng từ cuối tháng 4 đến đầu tháng 5 trên lúa xuân sớm - chính vụ giai đoạn trỗ - ngậm sữa và trên trà xuân muộn giai đoạn đòng - trước trỗ, diện phân bố rộng mật độ phổ biến 300-500 con/m2, cao 2.000 - 5.000 con/m2.

Rầy cám lứa 3 phát sinh gây hại từ giữa đến cuối tháng 5, chủ yếu trên trà xuân muộn giai đoạn chắc xanh - đỏ đuôi, tập trung tại tỉnh đồng bằng ven biển, mật độ phổ biến 500 -1.000 con/m2, khả năng cháy nhiều ổ vào giai đoạn giữa đến cuối tháng 5 nếu không tổ chức phòng trừ tốt.

Đối với sâu cuốn lá nhỏ, trưởng thành lứa 2 rộ từ đầu đến trung tuần tháng 4, sâu non gây hại từ giữa tháng 4 đến cuối tháng 4. Đây là lứa gây hại chính trong vụ đông xuân trên các trà lúa xuân muộn giai đoạn đòng.

Trong bối cảnh dịch Covid-19 đang có diễn biến phức tạp, ông có lưu ý gì với các địa phương về phòng chống dịch bệnh trên lúa?

- Dù đang tập trung nguồn lực để phòng chống dịch Covid-19, các địa phương vẫn phải yêu cầu ngành chuyên môn bám sát đồng ruộng, phát hiện kịp thời dịch bệnh, đặc biệt là bệnh đạo ôn, bởi chỉ trong vòng 1 ngày nếu không phát hiện kịp thời sẽ tấn công lên cổ bông, lúc đó coi như mất trắng.

Chúng tôi sẽ chỉ đạo các trung tâm BVTV vùng thường xuyên nắm tình hình sinh vật gây hại và công tác chỉ đạo ở các tỉnh trong vùng; kiểm tra thực tế tình hình sinh vật gây hại trên đồng ruộng ở một số tỉnh trọng điểm trước các đợt dịch để tham mưu biện pháp chỉ đạo phòng chống kịp thời.

Xin cảm ơn ông!