Khi nào người Việt mới mua nổi “xe tốt, giá rẻ”?

Một nguyên nhân chủ chốt là giá ô tô tại Việt Nam vẫn cao hơn so với các quốc gia khác trong khu vực. Điều này là do một số rào cản. Việt Nam đang áp mức thuế và phí cao để bảo vệ ngành ô tô nội địa. Các khách hàng hiện đang phải trả đến 3 loại thuế và 5 loại phí khác nhau.

Người tiêu dùng đang phải chịu một nghịch lý về giá xe hơi, mua một chiếc ở Việt Nam bằng ba chiếc ở nước bạn. Khi tín hiệu tích cực về việc khơi dậy giấc mơ sở hữu ô tô trong tầm tay khi thuế nhập khẩu ô tô từ ASEAN về 0% vào đầu 2018 thì một chính sách mới được ban hành, có thể khiến giấc mơ này xa hơn trong tầm với của nhiều người tiêu dùng Việt.

Do thuế nhập khẩu ô tô từ ASEAN về 0% đi kèm lo ngại lượng xe nhập khẩu sẽ ồ ạt tràn vào nước ta trong năm 2018, nên ngày 17/10 vừa qua, chính phủ đã ban hành nghị định 116/2017 về điều kiện nhập khẩu, kinh doanh ô tô áp dụng vào năm 2018 (Nghị định 116). 

Chủ trương ban đầu của chính sách là đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng bởi nghị định 116 tạo dựng những tiêu chuẩn, quy định phi thuế quan cho doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực ô tô. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia dự đoán rằng, với nghị định 116 mới đây, người tiêu dùng sẽ phải “gánh” những hệ lụy trực tiếp, tức thì, có ảnh hưởng không nhỏ đến kinh tế, quyền lợi, lựa chọn và chất lượng cuộc sống. Đối với chính sách mới được nhiều doanh nghiệp trong ngành ô tô đánh giá là “làm lãng phí thêm thời gian và làm tăng chi phí”, sự kỳ vọng của người tiêu dùng về việc sở hữu xe ô tô gần hơn trong tầm tay sẽ không xảy ra. Doanh nghiệp ước tính cần tới 2 tháng và chi phí khoảng 10.000 USD phát sinh cho việc thử nghiệm một kiểu loại trong từng lô hàng theo quy định mới. Chi phí này không chỉ tạo gánh nặng cho doanh nghiệp mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng vì sẽ tác động vào giá xe và tạo ra sự khan hiếm nguồn hàng.

Đối với xe nhập khẩu, trước tiên và rõ rệt nhất, giá xe sẽ biến động bởi chính sách mới. Nếu nhìn vào giá bán xe công bố cho năm 2018 có thể thấy rõ những kỳ vọng của người dân về việc giá xe giảm sâu đã không hề diễn ra. nghị định 116 mới với nhiều rào cản sẽ khiến chi phí nhập khẩu và kiểm định tăng lên, như phải có giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại ô tô nhập khẩu được cấp bởi cơ quan tổ chức có thẩm quyền nước ngoài trước khi được thử nghiệm tại Việt Nam, có đường thử chuyên dụng, kiểm tra thử nghiệm theo từng lô thay vì chứng nhận theo kiểu loại…, khiến các lô xe ô tô nhập khẩu mới (Chưa qua sử dụng) bị đội chi phí lên cả trăm triệu đồng, thay vì được giảm theo các quy định mới từ năm 2018. Với mỗi một lô xe về, mỗi xe sẽ gánh thêm hàng chục triệu đồng, dẫn tới giá xe bán ra cho khách hàng sau khi cộng các khoản phí, thuế khác cũng sẽ tăng thêm. Khách hàng sẽ phải chi thêm tiền để trả cho chiếc xe mà mình mua sắm. 

Người tiêu dùng cũng sẽ phải chờ đợi lâu hơn. Trên thị trường ôtô Việt Nam những tháng cuối năm, nhiều khách hàng phản ánh họ bất ngờ bị huỷ đơn đăng ký mua xe nhập khẩu. Đại diện Ford Việt Nam xác nhận, đã có yêu cầu các đại lý ngưng nhận đặt hàng hai mẫu xe Ford Ranger và Explorer, thuộc lô sản xuất ở nước ngoài tháng 1 và tháng 2. Do đó, trong quý 1/2018, hàng sẽ khan hiếm và chưa thể dám chắc được các mẫu xe này được nhập về thế nào trong quý 2 hay quý 3/2018. 

Lãnh đạo VAMA đề xuất chính phủ cân nhắc, xem xét tổng thể để tạo ra môi trường kinh doanh minh bạch, thống nhất và ổn định cho các nhà đầu tư. VAMA kiến nghị: Tạm hoãn thi hành các quy định đối với nhập khẩu ôtô có trong nghị định 116 ít nhất 6 tháng, sửa đổi yêu cầu của giấy chứng nhận kiểu loại ở nước ngoài, thay đổi quy định với yêu cầu kiểm định đối với từng lô xe nhập khẩu và cuối cùng là bỏ yêu cầu về đường thử xe (dài 800m).