Khi sắp đạt thỏa thuận thương mại, Mỹ "bất ngờ" thắng kiện Trung Quốc

Ngày 18/4, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) tuyên bố Mỹ giành chiến thắng trong vụ kiện chống lại việc Trung Quốc sử dụng hạn ngạch thuế suất đối với gạo, lúa mỳ và ngô nhập khẩu từ Mỹ. Đây là vụ kiện được chính quyền Tổng thống Obama đưa ra cuối năm 2016, ngay trước khi ông rời Nhà Trắng. Đây cũng là chiến thắng thứ 2 của Mỹ trong những tháng qua. Phán quyết của WTO được đưa ra ngay trước thời điểm Mỹ và Trung Quốc đang nỗ lực hoàn tất đàm phán thương mại.

Trong tuyên bố chính thức, Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer và Bộ trưởng Nông nghiệp Sonny Perdue đã hoan nghênh phán quyết. Phía Mỹ cũng chỉ rõ các chính sách mà Trung Quốc đang thực thi ngăn nông dân Mỹ tiếp cận thị trường Trung Quốc với các sản phẩm ngũ cốc. Bộ Nông nghiệp Mỹ cũng nhấn mạnh nếu Trung Quốc tuân thủ các quy định, Mỹ có thể xuất khẩu vào thị trường này 3,5 tỷ USD ngũ cốc chỉ riêng trong năm 2015.

Hai phán quyết của WTO sẽ giúp nông dân Mỹ có thể có thể cạnh tranh trên một sân chơi bình đẳng hơn. Phía Mỹ cũng khẳng định sẽ tiếp tục thúc ép Trung Quốc tuân thủ các nghĩa vụ của một quốc gia thành viên WTO.

Về phần mình, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết họ lấy làm tiếc với phán quyết của WTO và sẽ đánh giá một cách nghiêm túc về vụ việc. "Trung Quốc sẽ xử lý vấn đề này một cách phù hợp theo thủ tục giải quyết tranh chấp của WTO, chủ động bảo vệ sự ổn định của hệ thống thương mại đa phương và tiếp tục áp dụng hạn ngạch thuế nhập khẩu lông sản có liên quan theo các quy tắc của WTO".

Với phán quyết của mình, WTO cho phép hai bên quãng thời gian 60 ngày để kháng cáo.

Hiện tại, Mỹ và Trung Quốc đang nỗ lực hoàn tất một Hiệp định Thương mại song phương. Dù chi tiết chưa được công bố nhưng các nguồn thạo tin cho biết Mỹ và Trung Quốc sẽ tạo ra cơ chế để buộc bên còn lại phải tuân thủ các thỏa thuận Họ cũng thống nhất không khiếu nại lên WTO dù có bất cứ chuyện gì xảy ra.

Điều này làm dấy lên tâm lý lo ngại trong người Mỹ khi Chính quyền ông Trump dự kiến trao cho Trung Quốc quyền phán xét và trừng phạt các công ty Mỹ trong quan hệ thương mại. Ngoài ra, nó cũng bị cho sẽ làm suy giảm vai trò của WTO trong các vấn đề tranh chấp thương mại quốc tế. Tuy nhiên, người ta chưa thể xác định rõ ảnh hưởng của nó đến đâu vì thỏa thuận chi tiết chưa được công khai.

Ngoài ra, một số nguồn tin cho rằng cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020 có thể khiến Tổng thống Mỹ Donald Trump dễ hài lòng với một thỏa thuận thương mại không mấy đột phá cho nước Mỹ. Tuy nhiên, đây vẫn chỉ là suy đoán.