Là hai đơn vị được hưởng mức thuế 0 USD/kg khi xuất sang Mỹ trong đợt POR16, Vĩnh Hoàn và Navico sẽ hưởng lợi như thế nào?

Ngày 28/6, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) đã chính thức công bố kết quả cuối cùng của đợt rà soát thuế chống bán phá giá lần thứ 16 (POR16) đối với cá tra Việt Nam nhập khẩu vào Mỹ trong khoảng thời gian từ ngày 1/8/2018 đến ngày 31/7/2019.

Trong đó, Vĩnh Hoàn (VHC) là bị đơn bắt buộc duy nhất được hưởng mức thuế 0 USD/kg khi xuất khẩu cá tra sang thị trường Mỹ. Ngoài ra, CTCP Nam Việt (Navico, ANV) cũng là bị đơn tự nguyện được hưởng mức thuế 0 USD/kg (tức không cần phải kiểm tra riêng lẻ và mức thuế dựa trên mức của bị đơn bắt buộc).

Trong báo cáo mới nhất, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng kết quả POR16 có lợi cho ANV hơn VHC. Bởi, VHC đã được miễn thuế chống bán phá giá trong nhiều năm (từ POR9) trong khi ANV đã rời thị trường Mỹ vào năm 2014 do thuế chống bán phá giá cao. Như vậy, đây là cơ hội lớn để ANV tái gia nhập thị trường Mỹ trong năm 2021, có thể ANV sẽ có khách hàng và bắt đầu xuất khẩu vào Mỹ từ cuối quý 3/2021.

ANV sẽ có khách hàng và bắt đầu xuất khẩu vào Mỹ từ cuối quý 3/2021

Chi tiết từng đơn vị, thứ nhất với ANV, theo POR16 Công tylà bị đơn tự nguyện nên mức thuế của ANV được tham chiếu từ bị đơn bắt buộc là VHC mà không cần kiểm tra riêng lẻ. Sau khi xuất khẩu sang Mỹ, ANV có khả năng sẽ được chọn là bị đơn bắt buộc trong các đợt rà soát thuế tiếp theo, do đó không chắc chắn có thể tiếp tục duy trì được mức miễn thuế này.

Bên cạnh khả năng bị kiểm tra riêng lẻ trong POR17, ANV cũng cần tuân thủ các tiêu chuẩn về ao nuôi và nhà máy chế biến theo chương trình thanh tra của Bộ Nông nghiệp Mỹ để có thể xuất khẩu bền vững vào Mỹ.

Phía ANV cũng cho biết, Công ty có thể xuất khẩu sang Mỹ ít nhất 50-70 container/tháng. Theo ước tính, sản lượng xuất khẩu này tương đương 2,5 - 3 triệu USD, chiếm 20% tổng doanh thu xuất khẩu hàng tháng của ANV.

Tuy nhiên, VDSC cũng không loại trừ khả năng duy trì mức thuế ưu đãi này của ANV chưa chắc chắn trong dài hạn.

Động thái mới đáng ghi nhận tại ANV, Công ty sắp khởi công nhà máy collagen vào tháng 8, chính thức nhảy vào mảng phụ phẩm giá trị cao. Được biết, Công ty đã sớm manh nha kế hoạch đầu tư mảng collagen với đối tác Hàn Quốc – Amicogen vào năm 2019. Tuy nhiên, dự án bị tạm ngưng do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Đến cuối tháng 6, các chuyên gia của đối tác Hàn Quốc đã có mặt tại Việt Nam để hoàn thiện các bước cuối cùng về thiết kế, tư vấn kỹ thuật.

ANV cho biết việc hợp tác với Amicogen nằm trong chiến lược chuyển đổi cơ cấu sang các sản phẩm giá trị gia tăng có hàm lượng kỹ thuật cao, kỳ vọng đến năm 2022 có thể cho ra mắt sản phẩm tại thị trường Việt Nam.

Thị phần của VHC tại Mỹ có thể chỉ giảm nhẹ trong 6 tháng cuối năm 2021 nếu ANV xuất khẩu

Còn Vĩnh Hoàn, thị trường Mỹ từ lâu đã là thị trường chiến lược của Công ty. Tính đến hiện tại, VHC và Biển Đông đã chiếm gần 90% giá trị xuất khẩu cá tra sang Mỹ, xây dựng được vị thế độc quyền tại thị trường này.

Như vậy, thuế chống bán phá giá đóng vai trò như một tấm chắn bảo vệ thị phần cho VHC và Biển Đông tại thị trường Mỹ. Nếu các đợt rà soát thuế POR tiếp theo tiếp tục tạo điều kiện cho các nhà xuất khẩu khác của Việt Nam vào thị trường Mỹ, vị thế độc quyền của VHC và Biển Đông tại đây có thể sẽ bị đe dọa.

Theo VDSC, nhìn từ góc độ thị phần cá tra tại EU, đây là thị trường xuất khẩu cá tra đứng thứ 3 của Việt Nam với những yêu cầu về tiêu chuẩn an toàn thực phẩm nghiêm ngặt tương đương với Mỹ nhưng không có hàng rào thuế chống bán phá giá. Thị phần tại EU gần như được chia đều cho các nhà xuất khẩu cá tra lớn của Việt Nam.

Do đó, giả định kịch bản gỡ bỏ thuế chống bán phá giá cho nhiều nhà xuất khẩu Việt Nam hơn trong những năm tới, xuất khẩu cá tra sang Mỹ có thể chứng kiến một sự tái định vị thị phần cho tất cả các nhà xuất khẩu cá tra Việt Nam, trong đó VHC và Biển Đông sẽ có thể chứng kiến thị phần bị giảm tại thị trường Mỹ.

Về VHC, VDSC dự đoán thị phần của VHC tại Mỹ có thể chỉ giảm nhẹ trong 6 tháng cuối năm 2021 nếu ANV xuất khẩu sang Mỹ, do sản lượng xuất khẩu của ANV còn nhỏ so với VHC và ANV sẽ mất nhiều thời gian để tìm kiếm khách hàng cũng như đáp ứng được các tiêu chuẩn xuất khẩu nghiêm ngặt của Mỹ.