Lãi suất tăng vọt trên thị trường liên ngân hàng

Như thường thấy nhiều năm qua, thị trường liên ngân hàng bước vào mùa cao điểm cận Tết Nguyên đán với nhiều biến động mạnh.

Xu hướng thường diễn ra nhiều năm qua: tỷ giá USD/VND giảm mạnh do cung ngoại tệ lớn chuyển đổi lấy VND đáp ứng nhu cầu thanh toán mang tính thời điểm; nhu cầu VND cao đẩy lãi suất trên thị trường liên ngân hàng tăng cao.

Xu hướng này đang có dấu hiệu lặp lại, khi thị trường đã cận kề kỳ cao điểm Tết Nguyên đán với khoảng một tuần giao dịch nữa.

Trên thị trường liên ngân hàng, mặc dù tuần qua Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tăng khá mạnh tỷ giá trung tâm, nhưng tỷ giá USD/VND giao ngay và cả trên biểu niêm yết của các ngân hàng thương mại (NHTM) đều giảm khá mạnh.

Trong khi đó, thể hiện rõ nét hơn, lãi suất VND đã tăng vọt trên thị trường liên ngân hàng vào cuối tuần qua.

Cụ thể, theo ghi nhận từ thành viên tham gia thị trường, trong tuần từ 25/01 - 29/01, lãi suất VND liên ngân hàng biến động theo xu hướng tăng, đặc biệt tăng mạnh phiên cuối tuần. Chốt phiên 29/01, lãi suất VND liên ngân hàng giao dịch quanh mức qua đêm 0,33% (tăng 0,17 điểm phần trăm - đpt so với phiên cuối tuần trước đó); 1 tuần 0,52% (+0,32 đpt); 2 tuần 0,68% (+0,40 đpt); 1 tháng 0,84% (+0,38 đpt).

Như vậy, với các mức mới nói trên, lãi suất VND đã tăng khoảng gấp đôi trên thị trường liên ngân hàng. Điển hình như lãi suất VND qua đêm trước đó (loại tập trung khối lượng giao dịch lớn nhất) chỉ xoay quanh 0,17%/năm; hoặc trong năm 2020 từng kéo dài quãng ổn định quanh 0,15%/năm, thậm chí chỉ 0,1%/năm hồi quý 3/2020.

Ngược lại, lãi suất USD liên ngân hàng tuần qua tiếp tục ít biến động. Chốt tuần 29/01, lãi suất USD liên ngân hàng đóng cửa qua đêm với 0,14% (-0,01 đpt); 1 tuần 0,18% (-0,01 đpt); 2 tuần 0,23% (-0,02 đpt) và 1 tháng 0,34% (-0,04 đpt).

Với biến động mạnh của lãi suất VND liên ngân hàng nói trên, thị trường đã bắt đầu có dấu hiệu bước vào mùa cao điểm thanh toán và chi trả cuối năm, cận Tết Nguyên đán. Đây là yếu tố mùa vụ và thường nhanh chóng bình ổn sau Tết, khi dòng tiền quay trở lại hệ thống NHTM.

Nhiều năm trước, đáp ứng thanh khoản hệ thống phục vụ nhu cầu cao điểm này, NHNN thường bơm ròng lượng tiền lớn, có những năm ghi nhận quy mô lên tới quanh 150.000 tỷ đồng.

Tuy nhiên, trong mùa cao điểm năm vừa qua, hoạt động bơm ròng hỗ trợ đó gần như không phải thực hiện và thậm chí nhà điều hành còn hút ròng do trạng thái thanh khoản dư thừa. Một yếu tố liên quan là khi đó cơ quan này đã liên tiếp mua ròng lượng lớn ngoại tệ đi cùng với nguồn VND cung ứng lớn.

Năm nay, diễn biến mùa cao điểm bắt đầu thể hiện. Tuy nhiên, lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng vẫn ở mặt bằng rất thấp và với đột biến cuối tuần qua NHNN vẫn không phải hỗ trợ nguồn. Ở kênh cầm cố trên thị trường mở (OMO), dù NHNN vẫn chào cung đều đặn 1.000 tỷ đồng/phiên nhưng không phát sinh giao dịch nào.

Một mặt, cân đối vốn của hệ thống vẫn tự điều hòa; mặt khác, lãi suất vay trên liên ngân hàng dù tăng mạnh như trên nhưng vẫn thấp hơn rất nhiều lần so với lãi suất nguồn hỗ trợ qua OMO của NHNN, lên tới 2,5%/năm cho kỳ hạn 7 ngày.