Lạm phát 9 tháng năm 2025 tăng 3,19%, trong khi CPI tăng 3,27%, nguyên nhân do đâu?

Số liệu mới nhất của Cục Thống kê (Bộ Tài chính) cho biết, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9 tăng 0,42% so với tháng trước do dịch vụ giáo dục các trường ngoài công lập, giá thực phẩm và vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng. CPI tháng 9 tăng 2,61% so với tháng 12/2024; tăng 3,38% so với cùng kỳ năm trước.

Trong mức tăng 0,42% của CPI tháng 9 so với tháng trước, có 10 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng, riêng chỉ số giá nhóm văn hóa, giải trí và du lịch giảm. Cụ thể, 10 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng gồm:

- Nhóm giáo dục tăng 2,22%, trong đó giá dịch vụ giáo dục tăng 2,43%.

- Nhóm giao thông tăng 0,58% (tác động làm tăng CPI chung 0,06 điểm phần trăm).

- Nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,41% (làm CPI chung tăng 0,14 điểm phần trăm), trong đó: Thực phẩm tăng 0,49% (tác động làm CPI chung tăng 0,11 điểm phần trăm); lương thực giảm nhẹ 0,01%; ăn uống ngoài gia đình tăng 0,39%.

- Nhóm nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 0,41%.

- Nhóm hàng hóa và dịch vụ khác tăng 0,22% chủ yếu ở một số mặt hàng.

- Nhóm đồ uống và thuốc lá tăng 0,12% do nhu cầu tiêu dùng tăng trong dịp hè, Lễ Vu Lan và chi phí sản xuất tăng. Trong đó, giá nước quả ép tăng 0,43%; nước uống tăng lực đóng chai, lon, hộp tăng 0,29%; rượu các loại tăng 0,20%; nước khoáng tăng 0,14%; thuốc hút tăng 0,10%; bia các loại tăng 0,08%.

- Nhóm thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 0,10%.

- Nhóm may mặc, mũ nón và giày dép tăng 0,07% do chi phí nhân công và nhu cầu mua sắm tăng khi vào năm học mới.

- Nhóm bưu chính, viễn thông tăng 0,04%.

- Nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng nhẹ 0,03% do tỷ giá tăng làm chi phí nhập khẩu dược phẩm và các nguyên phụ liệu tăng. Bên cạnh đó, do thời tiết giao mùa nên nhu cầu tiêu dùng các loại thuốc về giảm đau, hạ sốt, đường hô hấp, vitamin và khoáng chất của người dân tăng.

Riêng chỉ số giá nhóm văn hóa, giải trí và du lịch giảm 0,13%, trong đó du lịch trọn gói giảm 0,78% do các công ty du lịch triển khai chương trình khuyến mại giảm giá để kích cầu tiêu dùng. Ở chiều ngược lại, giá chụp, in tráng ảnh tăng 0,59%; sách, báo, tạp chí các loại tăng 0,46%; hoa, cây cảnh tăng 0,36%; đồ chơi tăng 0,15%; khách sạn, nhà khách tăng 0,02%.

CPI bình quân quý III/2025 tăng 3,27% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, huốc và dịch vụ y tế tăng 12,69%; nhà ở, điện, nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 6,98%; giáo dục tăng 3,13%; hàng hóa và dịch khác tăng 2,93%; hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 2,52%; đồ uống và thuốc lá tăng 2,28%; văn hóa, giải trí và du lịch tăng 1,78%; thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 1,71%; may mặc, mũ nón và giày dép tăng 1,42%; bưu chính, viễn thông giảm 0,53%; giao thông giảm 1,42%;

9 tháng năm 2025, lạm phát cơ bản tăng 3,19%

Bình quân 9 tháng năm 2025, báo cáo cho hay, CPI tăng 3,27% so với bình quân cùng kỳ năm 2024, do một số nguyên nhân chủ yếu sau:

- Chỉ số giá nhóm nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 6,14%, làm CPI chung tăng 1,16 điểm phần trăm do giá nhà ở thuê và giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng. Bên cạnh đó, chỉ số giá nhóm điện sinh hoạt tăng 7,05% do nhu cầu sử dụng điện tăng cùng với EVN điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân vào ngày 11/10/2024 và ngày 10/5/2025, tác động làm CPI chung tăng 0,23 điểm phần trăm.

- Chỉ số giá nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 3,30%, tác động làm CPI chung tăng 1,11 điểm phần trăm, trong đó nhóm thực phẩm tăng 3,59%, tác động làm CPI chung tăng 0,76 điểm phần trăm, chủ yếu do giá thịt lợn tăng 10,10%; mỡ ăn tăng 13,08%; nhóm ăn uống ngoài gia đình tăng 3,72%; nhóm lương thực tăng 0,69%.

- Chỉ số giá nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng 13,48%, làm CPI chung tăng 0,73 điểm phần trăm do giá dịch vụ y tế được điều chỉnh theo Thông tư số 21/2024/TT-BYT ngày 17/10/2024 của Bộ Y tế.

- Chỉ số giá hàng hóa và dịch vụ khác tăng 5,37%, làm CPI chung tăng 0,19 điểm phần trăm chủ yếu do giá lệ phí công chứng, bảo hiểm và dịch vụ khác tăng 11,23%; đồ dùng cá nhân tăng 5,0%; dịch vụ hiếu, hỉ tăng 2,64%.

- Chỉ số giá nhóm thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 1,63%, tác động làm CPI chung tăng 0,11 điểm phần trăm.

- Chỉ số giá nhóm giáo dục tăng 1,81%, làm CPI chung tăng 0,11 điểm phần trăm do một số trường đại học, trung học dân lập, mầm non tư thục điều chỉnh học phí năm học 2025-2026.

Bên cạnh đó, yếu tố góp phần kiềm chế tốc độ tăng CPI 9 tháng năm 2025 là: Chỉ số giá nhóm giao thông giảm 2,90% (góp phần làm CPI giảm 0,28 điểm phần trăm), trong đó giá xăng dầu giảm 10,63%; chỉ số giá nhóm bưu chính, viễn thông giảm 0,47% (góp phần làm CPI giảm 0,01 điểm phần trăm) do giá điện thoại thế hệ cũ giảm.

Lạm phát cơ bản tháng 9 tăng 0,20% so với tháng trước và tăng 3,18% so với cùng kỳ năm trước. Bình quân 9 tháng năm 2025, lạm phát cơ bản tăng 3,19% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn mức tăng 3,27% của CPI bình quân chung, nguyên nhân chủ yếu do giá lương thực, thực phẩm, điện sinh hoạt, giá dịch vụ y tế, dịch vụ giáo dục là yếu tố tác động làm tăng CPI nhưng thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính lạm phát cơ bản.