Liên tục ăn miếng trả miếng nhưng Mỹ đang giúp một ngành của Trung Quốc 'bỏ túi' hàng chục tỷ USD, các doanh nghiệp hàng đầu Mỹ thậm chí không từ chối làm việc này: Chuỵện gì đang xảy ra?

Năm nay, sàn giao dịch chứng khoán Hong Kong là điểm nóng của thế giới đối với IPO. Đến tháng 9, các công ty qua đó đã huy động được 23 tỷ USD. Nổi bật giữa dòng là đợt IPO trị giá 3,2 tỷ USD của công ty khai thác vàng quốc tế thuộc tập đoàn Zijin (do Morgan Stanley dẫn đầu) với sự hậu thuẫn của quỹ BlackRock. Đợt niêm yết giúp Zijin mở rộng đầu tư vào mỏ vàng tại Kazakhstan.

Còn CATL, gã khổng lồ pin thế giới, đã huy động 5,3 tỷ USD qua IPO tại Hong Kong vào tháng 5, trở thành đợt IPO lớn nhất thế giới trong năm nay. Các tên tuổi như BYD, Xiaomi, Alibaba cũng huy động hàng tỷ USD qua thị trường Hong Kong. Điều này cho thấy, khi sự cạnh tranh tại nội địa ngày càng khốc liệt, các doanh nghiệp Trung Quốc chuyển hướng tìm vốn từ bên ngoài. Họ cần ngoại tệ, như USD, để mua tài sản ở nước ngoài, xây nhà máy và thuê lao động.

Trước đây, các công ty Trung Quốc thường niêm yết và huy động vốn tại New York. Nhưng hiện tại, Bắc Kinh nhìn New York với sự hoài nghi và khuyến khích các doanh nghiệp Trung Quốc đổ tiền vào Hong Kong. Các sàn Mỹ, ngại vướng vào vấn đề chính trị nhạy cảm, cũng dần rút lui khỏi việc hỗ trợ doanh nghiệp Trung Quốc.

Kết quả là vai trò của Hong Kong đang chuyển đổi. Nếu trước kia nơi này là cửa ngõ để các công ty quốc tế vào Trung Quốc, thì giờ đây, theo chuyên gia Han Shen Lin của Asia Group, Hong Kong là cây cầu của Trung Quốc ra thế giới.

Trên bàn nghị sự Washington, câu hỏi được đặt ra là liệu Phố Wall có nên tiếp tục giúp xây dựng cây cầu đó. Tháng 7, Quốc hội Mỹ đã gửi trát đến các ngân hàng Mỹ như JPMorgan và Bank of America, yêu cầu cung cấp hồ sơ liên quan việc tham gia IPO của CATL sau khi Lầu Năm Góc điều tra cho rằng công ty này hợp tác với quân đội Trung Quốc. CATL phủ nhận và các ngân hàng khai rằng đã tiến hành thẩm định nội bộ.

Ủy ban Quốc hội về Trung Quốc từng đặt vấn đề Hong Kong là nơi rửa tiền và né tránh trừng phạt, đồng thời là “ống dẫn vốn” cho các doanh nghiệp Trung Quốc. Đại diện chính quyền Hong Kong khẳng định cam kết phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố, khẳng định thị trường vốn của thành phố “đang bứt phá,” sẽ tiếp tục thúc đẩy chính sách để củng cố vị thế trung tâm tài chính.

Những người ủng hộ sự tham gia của Phố Wall lý giải rằng các ngân hàng Mỹ đã xây dựng mô hình hợp tác tại Hong Kong trong nhiều thập kỷ và họ phân biệt giữa hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực dân sự và hỗ trợ chính phủ. Thực tế, Morgan Stanley và Goldman Sachs đang dẫn đầu các thương vụ IPO tại Hong Kong trong năm nay, với hơn 65 công ty niêm yết và gần 200 hồ sơ đang chờ xét duyệt.

CATL đã mở rộng dự án ra nước ngoài, như xây nhà máy pin tại Hungary và thực hiện niêm yết kép tại Hong Kong và Thâm Quyến. Các quỹ quản lý vốn lớn như UBS, Oaktree, Fidelity và Schroders đều tham gia đầu tư vào các thương vụ này.

Shein sau khi cân nhắc niêm yết tại Mỹ và London đã chọn Hong Kong. Công ty AI DeepSeek mới nổi cũng đang thu hút sự chú ý, củng cố niềm tin của nhà đầu tư rằng công nghệ Trung Quốc có thể cạnh tranh toàn cầu.

Chỉ số Hang Seng của Hong Kong đã tăng khoảng 30% trong năm nay, trở thành một trong những chỉ số dẫn đầu toàn cầu, dù căng thẳng Mỹ - Trung thời gian gần đây đã làm chững lại đà hồi phục. Cổ phiếu của Zijin hiện đang giao dịch ở mức cao gấp đôi giá chào bán.

Morgan Stanley công bố lợi nhuận từ hoạt động ở châu Á trong nửa đầu năm tăng 28%, đạt 4,6 tỷ USD; Goldman Sachs cũng ghi nhận tăng 8% doanh thu từ châu Á so cùng kỳ năm trước. Trước đó, nhiều ngân hàng quốc tế từng thu hẹp nhân sự tại Hong Kong khi thành phố mất dần vai trò là cửa ngõ đầu tư vào Trung Quốc. Nhưng khi nói đến huy động vốn khối lượng lớn từ các nhà đầu tư quốc tế, chỉ Phố Wall mới có năng lực xử lý các thương vụ lớn.

Dù có vị thế tài chính mạnh, hiệu ứng lan tỏa tới kinh tế Hong Kong vẫn mờ nhạt. Năm nay, thành phố vẫn chịu trầm lắng vì khối bất động sản lao dốc và đình trệ kinh tế đại lục.

Tham khảo WSJ