Lo ngại việc loại trừ người vay vốn mua nhà xã hội hàng nghìn người chịu thiệt

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang lấy ý kiến dự thảo Thông tư Sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 25/2015 (gọi tắt là Dự thảo Thông tư 25) của NHNN hướng dẫn cho vay vốn ưu đãi thực hiện chính sách NƠXH. Điểm đáng chú ý là dự thảo lần này đã loại trừ đối tượng vay vốn để mua, thuê, thuê mua NƠXH.

Theo NHNN, lý do sửa đổi là Luật Nhà ở quy định các chính sách hỗ trợ tại Ngân hàng Chính sách xã hội để mua, thuê mua NƠXH; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở; tại tổ chức tín dụng được chỉ định chỉ có chính sách hỗ trợ để xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở, không có chính sách hỗ trợ để mua, thuê mua NƠXH.

Theo HoREA, người thu nhập thấp cần nhất khi mua, thuê mua NƠXH là được vay tín dụng với lãi suất ưu đãi và thời hạn vay dài hạn là chính sách hỗ trợ cần thiết nhất

Liên quan đến vấn đề này, HoREA vừa có văn bản gửi NHNN và Bộ Xây dựng đề nghị NHNN vẫn giữ nguyên quy định cho khách hàng vay vốn ưu đãi để mua, thuê mua NƠXH.

Ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch HoREA cho biết, Hiệp hội đã nghiên cứu rất kỹ các chính sách về NƠXH của Luật Nhà ở 2014 thì nhận thấy rất rõ là Luật Nhà ở 2014 không hề cấm cho vay ưu đãi đối với các đối tượng quy định tại các khoản 1, 4, 5, 6 và 7 Điều 49 Luật Nhà ở 2014 để mua, thuê mua nhà ở xã hội.

Theo Hiệp hội, Luật Nhà ở 2005, 2014 đã dần xây dựng hoàn thiện chính sách về NƠXH đề hỗ trợ cho 9 nhóm đối tượng được thụ hưởng chính sách NƠXH theo Điều 49 Luật Nhà ở 2014, trong đó có 5 nhóm đối tượng được mua, thuê, thuê mua NƠXH, hoặc xây dựng mới, hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở được vay tín dụng dài hạn với lãi suất ưu đãi. Trong 15 năm qua đã có hàng trăm ngàn người được hưởng lợi từ chính sách ưu đãi về NƠXH.

Bên cạnh chính sách cho vay ưu đãi về tín dụng, Nhà nước còn có thêm các “chính sách miễn, giảm thuế, miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, các cơ chế ưu đãi tài chính khác và hỗ trợ từ nguồn vốn của Nhà nước để thực hiện chính sách hỗ trợ về NƠXH”. 

HoREA đánh giá, trong tổng thể các chính sách về NƠXH của Nhà nước ta thì chính sách cho vay tín dụng dài hạn với lãi suất ưu đãi là quan trọng bậc nhất, bởi lẽ chính sách mà người thu nhập thấp cần nhất khi mua, thuê mua nhà ở xã hội là được vay tín dụng với lãi suất ưu đãi và thời hạn vay dài hạn là chính sách hỗ trợ cần thiết nhất.

“Hiệp hội nhận thấy, với đề xuất của NHNN thì sẽ “tước bỏ” chính sách cốt lõi của Nhà nước là hỗ trợ cho vay vốn tín dụng ưu đãi dài hạn với lãi suất thấp để mua, thuê mua NƠXH và các đối tượng được hưởng chính sách NƠXH là những người bị thiệt nhất, có tác động tiêu cực đến thực hiện mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội về nhà ở” – văn bản của HoREA nêu.

Cũng theo Hiệp hội, đề xuất này của NHNN vừa không phù hợp với một số quy định của Luật Nhà ở 2014, vừa không phù hợp với Khoản 4 Điều 16 Nghị định 100/2015 và Khoản 4 Điều 16 Nghị định 100/2015 (được sửa đổi, bổ sung tại Khoản 10 Điều 1 Nghị định 49/2021 ngày 1/4/2021).

Do vậy Hiệp hội cho rằng, NHNN đã không chính xác khi nhận định “Nghị định 100/2015 quy định tổ chức tín dụng được chỉ định cho vay ưu đãi để mua, thuê, thuê mua NOXH. Nghị định 49/2021 quy định tổ chức tín dụng được chỉ định cho vay ưu đãi để mua, thuê mua NOXH. Các quy định này không đảm bảo phù hợp với quy định của Luật Nhà ở. Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật”, nên Dự thảo Thông tư 25 được căn cứ theo Khoản 4 Điều 50 Luật Nhà ở 2014 để quy định khác với Khoản 4 Điều 16 Nghị định 100/2015, theo đó “loại trừ đối tượng được vay vốn tín dụng ưu đãi để mua, thuê mua NOXH”.

Từ đó, Hiệp hội đề nghị NHNN vẫn giữ nguyên quy định tại Khoản 3 Điều 6 Thông tư 25/2015 (chỉ bỏ mục đích “thuê”)

Cụ thể: Đối với khách hàng vay vốn ưu đãi để mua, thuê mua NOXH thì mức vốn cho vay tối đa bằng 80% giá trị hợp đồng mua, thuê mua nhà” vì vẫn phù hợp với chính sách về NOXH của Luật Nhà ở 2014 và Khoản 4 Điều 16 Nghị định 100/2015 và Khoản 4 Điều 16 Nghị định 100/2015 (được sửa đổi, bổ sung tại Khoản 10 Điều 1 Nghị định 49/2021 ngày 1/4/2021).

Bên cạnh đó, HoREA cũng đề nghị Bộ Xây dựng xem xét trình Chính phủ đề xuất sửa đổi Khoản 4 Điều 50 Luật Nhà ở 2014 theo hướng bổ sung thêm cụm từ “mua, thuê mua nhà ở xã hội” để đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ của các quy định pháp luật.

Thuận Phong