Loạn QR code trên nông sản

14/06/2025 08:45
QR code được xem là công cụ hữu ích trong việc truy xuất nguồn gốc và bảo vệ người tiêu dùng nhưng trên thực tế thì nhiều mã chỉ mang tính hình thức

Phản ánh với phóng viên Báo Người Lao Động, chị Nguyễn Thị Huyền (ngụ quận Bình Thạnh, TP HCM) cho biết mới đây khi ra chợ mua trái cây cho gia đình, chị thấy các sạp bày bán táo Mỹ, cam Úc, lê nâu Hàn Quốc với tem QR code rõ ràng dán trên bao bì. Tin tưởng vào mã QR, nghĩ đây là hàng "xịn" nên chị yên tâm mua về. Đến khi quét mã, chị "bật ngửa" vì không truy xuất được bất kỳ thông tin nào, dù đã thử trên nhiều thiết bị khác nhau.

Chỉ để cho có?

Trao đổi với chúng tôi, chị Huyền vừa bức xúc vừa lo lắng vì không biết trên thị trường còn bao nhiêu sản phẩm gắn mã truy xuất cho có kiểu như vậy. "Thấy có mã QR nên tôi tin tưởng, nghĩ là hàng chuẩn, an toàn. Nhưng quét lại không ra gì. Rõ ràng là làm cho có, chẳng khác nào đánh lừa người mua" - chị Huyền nói.

Tương tự, anh Trần Minh Tâm (ngụ TP Thủ Đức, TP HCM) cũng gặp tình huống này khi mua táo và lê tại một sạp trái cây gần nhà. "Mỗi loại đều có tem QR code trông rất chuyên nghiệp, người bán khẳng định là hàng nhập khẩu "xịn". Nhưng khi tôi quét mã thì hoặc không ra thông tin hoặc dẫn đến một trang tiếng nước ngoài chỉ có vài ký hiệu, không hề có thông tin về nguồn gốc, nơi sản xuất hay đơn vị nhập khẩu. Cuối cùng, tôi không dám mua nữa" - anh Tâm chia sẻ.

Ghi nhận tại các chợ khác trên địa bàn TP HCM như Nguyễn Xí (quận Bình Thạnh), Tân Định (quận 1) và Hiệp Bình (TP Thủ Đức), hầu hết các gian hàng trái cây đều bày bán các mặt hàng được giới thiệu là trái cây nhập khẩu như lê Hàn Quốc, táo Mỹ, cam Úc, nho Chile… kèm tem QR code dán trên bao bì. Trong đó, lê nâu Hàn Quốc là mặt hàng tiêu thụ mạnh nhất.

Loạn QR code trên nông sản - Ảnh 1

Lê nâu được bày bán đầy ngoài chợ được dán tem QR code nhưng khi quét không hiển thị thông tin. Ảnh: LÊ TỈNH

Tại một sạp hàng trong chợ Hiệp Bình, khi phóng viên quét thử mã QR trên một số sản phẩm thì không thấy hiển thị bất kỳ thông tin nào hoặc dẫn đến trang lỗi. Khi được hỏi, người bán khẳng định: "Hàng nhập khẩu hết đó, có mã QR đàng hoàng. Chắc do điện thoại của em bị lỗi, chứ hàng bên chị bảo đảm, cứ yên tâm mà ăn".

Tuy nhiên, khi phóng viên dùng thiết bị khác quét lại mà vẫn không ra kết quả, người bán bắt đầu tỏ thái độ khó chịu: "Không biết, khách thấy phù hợp thì mua, không thì thôi. Tôi chỉ là người bán, làm sao biết mấy cái mã đó hoạt động hay không".

Tình trạng tương tự cũng xảy ra tại một cửa hàng trái cây gần đó. Trái cây được bày biện gọn gàng, bao bì đẹp mắt, tem QR in rõ nét. Nhưng khi quét mã, kết quả vẫn là… không hiển thị thông tin. "Mấy cái tem đó người ta dán sẵn. Tôi chỉ bán hàng, đâu biết bên trong có gì. Nhưng hàng này khách quen mua suốt, ăn là biết chất lượng ngay" - người bán giải thích.

Khi phóng viên tiếp tục chất vấn vì sao tem QR code không có thông tin, người bán lảng tránh và mời chào khách khác.

Thực tế đáng lo ngại

Ông Phuong Andy Tran, đại diện Công ty TNHH Công nghệ Sài Gòn, nhận định việc dán tem QR code tràn lan nhưng không bảo đảm khả năng truy xuất đang đặt người tiêu dùng vào thế rủi ro. Nhiều sản phẩm có mã QR nhưng không truy ra được thông tin nguồn gốc, nơi sản xuất hay đơn vị nhập khẩu. Điều này không chỉ đánh lừa người tiêu dùng mà còn có nguy cơ dẫn họ vào các đường link lạ, chứa thông tin giả, sai lệch, gây ảnh hưởng đến tâm lý và hành vi tiêu dùng.

"Để bảo vệ người dân, theo tôi, cần siết chặt quản lý đối với các sản phẩm dán mã QR không minh bạch, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình đánh tráo niềm tin bằng tem mác ảo. Về lâu dài, nên áp dụng các công nghệ truy xuất tiên tiến như blockchain để bảo đảm tính xác thực và minh bạch. Người tiêu dùng có quyền được biết họ đang sử dụng sản phẩm gì, đến từ đâu và có an toàn hay không" - ông Tran nhấn mạnh.

Thực tế, lê nâu Hàn Quốc là một trong những mặt hàng được người tiêu dùng ưa chuộng nhưng cũng là đối tượng dễ bị làm giả. Hàng giả thường có hình thức tương tự nhưng chất lượng kém, giá rẻ hơn và bị gian thương dán tem QR giả, đổi xuất xứ để bán với giá cao, thu lợi bất chính. Ông Cho Sung Bae, Trưởng đại diện aT Center (thuộc Bộ Nông nghiệp Hàn Quốc) tại TP HCM, xác nhận tình trạng này và cho biết phía Hàn Quốc đã triển khai các giải pháp để giúp người tiêu dùng nhận biết.

Theo ông Cho Sung Bae, lê nâu Hàn Quốc nhập khẩu chính ngạch sẽ có mã QR, người tiêu dùng có thể quét để xác minh thông tin. Ngược lại, hàng giả sẽ có mã QR chỉ mang tính hình thức, không chứa nội dung. Ngoài ra, người tiêu dùng có thể kiểm tra thêm tem nhãn giấy in trên thùng hàng, có đầy đủ thông tin theo quy định về hàng hóa nhập khẩu.

Đầu năm 2025, theo chân đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), phóng viên từng ghi nhận một sự cố tại khu vực kinh doanh hàng tươi sống của siêu thị M. An Phú (TP Thủ Đức). Khi đoàn kiểm tra quét mã QR trên sản phẩm giá đỗ VietGAP, kết quả hiển thị lại là… phúc bồn tử!

Vì đây là nhãn riêng của chính siêu thị nên không thể đổ lỗi cho nhà cung cấp. May mắn, bộ phận quản lý chất lượng của siêu thị đã kịp thời cung cấp giấy tờ gốc chứng minh đây đúng là giá đỗ hợp lệ, lỗi do nhập dữ liệu sai.

Theo các chuyên gia, hiện tượng QR code giả mạo hoặc chỉ mang tính hình thức là một thực tế đáng lo ngại, khiến người mua dần mất niềm tin. Dù pháp luật hiện chưa bắt buộc phải dán QR code trên thực phẩm nhưng nếu doanh nghiệp đã sử dụng thì thông tin đi kèm phải chính xác tuyệt đối. Trường hợp sai lệch, cần bị xử lý nghiêm để bảo vệ người tiêu dùng, nhất là trong bối cảnh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng liên tục bị phát hiện gần đây. 

Tem truy xuất không đồng nghĩa với an toàn

TS Đào Hà Trung - Chủ tịch Hội Công nghệ cao TP HCM, đơn vị từng triển khai nhiều dự án truy xuất nguồn gốc thực phẩm trong và ngoài nước, trong đó có chương trình "đeo vòng cho heo" - nhiều lần nhấn mạnh: Tem truy xuất nguồn gốc không đồng nghĩa với việc sản phẩm đó bảo đảm chất lượng hay an toàn thực phẩm. Đây chỉ là công cụ hỗ trợ việc quản lý.

Nếu không thể truy vết được đường đi của thực phẩm thì sẽ rất khó để quản lý chất lượng. Trong trường hợp xảy ra sự cố, hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử giúp việc thu hồi sản phẩm nhanh chóng hơn nhiều so với phương pháp ghi chép thủ công trước đây.


Tin mới

Trung Quốc lại gây chấn động thị trường: "Siêu phẩm" được bán với giá chưa tới 150 triệu, rẻ bất ngờ
1 ngày trước
Động thái của Trung Quốc trực tiếp làm gia tăng áp lực lên các đối thủ Mỹ và châu Âu.
2 mẫu xe điện Honda sắp về Việt Nam: "PCX điện" giá chỉ hơn 30 triệu đối đầu "siêu phẩm" café-racer
1 ngày trước
Sự xuất hiện của hai mẫu xe nhập khẩu tư nhân này làm phong phú thêm lựa chọn cho người tiêu dùng Việt, bên cạnh các sản phẩm được Honda Việt Nam phân phối chính hãng.
Xăng E10 sắp xuất hiện, mong giá rẻ hơn xăng khoáng 2.000 đồng/lít
1 ngày trước
Từ 1-8 tới, xăng E10 - loại nhiên liệu pha 10% ethanol sẽ được bán thí điểm tại Hà Nội, TP HCM và Hải Phòng.
Vừa phá kỷ lục, một mặt hàng tỷ USD của VN chinh phục hơn 80 nước đang “gặp khó”: Thủ tướng chỉ đạo gì?
1 ngày trước
Mặt hàng này của Việt Nam dự kiến có thể cán mốc 7 tỷ USD về kim ngạch xuất khẩu.
Đột kích một nhà máy, công an triệt phá đường dây sản xuất phân bón giả, bắt giữ giám đốc và tịch thu hàng trăm tấn sản phẩm
1 ngày trước
Cơ quan chức năng Indonesia đã bắt giữ người đứng đầu công ty sản xuất phân bón giả với khoản lợi nhuận dao động 270 triệu – 400 triệu đồng mỗi tháng.

Bảng giá cập nhật trực tuyến

Cao su

RUBBER

37.618.596 VNĐ / tấn

171.90 JPY / kg

0.94 %

+ 1.60

Đường

SUGAR

9.515.503 VNĐ / tấn

16.46 UScents / lb

0.78 %

- 0.13

Cacao

COCOA

215.204.862 VNĐ / tấn

8,207.00 USD / mt

0.16 %

- 13.00

Cà phê Arabica

COFFEE ARABICA

169.145.864 VNĐ / tấn

292.59 UScents / lb

1.62 %

- 4.81

Gạo

RICE

14.737 VNĐ / tấn

12.35 USD / CWT

0.27 %

- 0.03

Đậu nành

SOYBEANS

9.349.200 VNĐ / tấn

970.34 UScents / bu

1.16 %

- 11.41

Bột đậu nành

SOYBEAN MEAL

7.937.294 VNĐ / tấn

274.60 USD / ust

0.69 %

- 1.90

» Xem tất cả giá Nông sản

Tin cùng chuyên mục

Xe điện mini rẻ nhất Việt Nam ra mắt bản nâng cấp tại quê nhà: sạc một lần chạy 222 km, giá từ 128 triệu đồng thách thức Wuling Mini EV
1 ngày trước
Mẫu xe điện mini phiên bản mới có giá quy đổi từ 128 triệu đồng.
Tin vui cho sầu riêng Đông Nam Á: Nhu cầu sầu riêng của Trung Quốc bùng nổ trở lại, một nhà cung cấp thị phần tăng gấp 10 lần kể từ đầu năm
2 ngày trước
Không phải Thái Lan hay Việt Nam, đây là đối thủ đang chiếm trọn cảm tình của người tiêu dùng sầu riêng tại Trung Quốc.
Cà phê võng phiên bản plus: Chỉ 30.000 đồng mà vừa uống nước, vừa sạc xe điện, vừa có chỗ tắm đang gây sốt ở TP.HCM
2 ngày trước
Với lợi nhuận trên 30%, chỉ sau một năm chuỗi cà phê kết hợp trạm sạc đã có 5 chi nhánh và chuẩn bị mở thêm 2 cơ sở mới.
Lào đưa sang Việt Nam hàng chục nghìn tấn hàng quan trọng - Nước ta có diện tích trồng top 30 thế giới vẫn phải chi tiền nhập khẩu
2 ngày trước
Việt Nam đã chi hơn 1 tỷ USD để nhập khẩu mặt hàng này trong nửa đầu năm nay.