Loạt ngân hàng muốn mua lại công ty chứng khoán: Người trong cuộc và giới phân tích nói gì?

Nhiều ngân hàng muốn sở hữu công ty chứng khoán

Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) bất thường PGBank mới đây đã thông qua việc mua cổ phần là công ty chứng khoán , công ty quản lý quỹ hoặc công ty bảo hiểm để trở thành công ty con, công ty liên kết của PGBank.

Theo ban lãnh đạo ngân hàng , việc mở rộng đầu tư sang các công ty bảo hiểm, công ty chứng khoán nhằm thực hiện mục tiêu nâng cao trải nghiệm khách hàng, đáp ứng tất cả các sản phẩm tài chính, chứng khoán, ngân hàng . Đồng thời, giúp mở rộng nguồn thu từ hoạt động đầu tư, gia tăng lợi nhuận cho ngân hàng .

Trước đó, tại ĐHĐCĐ thường niên 2025, nhiều ngân hàng cũng đã thông qua việc góp vốn, mua lại công ty chứng khoán .

ĐHĐCĐ Sacombank 2025 đã thông qua tờ trình của Hội đồng quản trị về phương án mua công ty chứng khoán để trở thành công ty con của ngân hàng . Theo đó, Sacombank sẽ góp vốn/mua cổ phần công ty chứng khoán , với tỷ lệ sở hữu trên 50%, tổng giá trị đầu tư tối đa 1.500 tỷ đồng.

Tại đại hội vừa qua, MSB cũng đã được cổ đông thông qua việc góp vốn, mua cổ phần của công ty chứng khoán , công ty quản lý quỹ để các công ty này trở thành công ty con của MSB . Theo Tổng Giám đốc Nguyễn Hoàng Linh, mục tiêu của MSB là các công ty chứng khoán có tài sản sạch và quy mô vốn điều lệ khoảng 300-500 tỷ đồng. Sau đó, MSB sẽ tham gia điều hành và điều chỉnh tăng vốn để phù hợp với quá trình phát triển, đồng thời hỗ trợ các sản phẩm liên quan.

SeABank cũng đã thông qua kế hoạch mua cổ phần của Công ty Cổ phần Chứng khoán ASEAN ("Asean Securities") để Công ty này trở thành Công ty con của SeABank.

Hiện Công ty chứng khoán ASEAN có vốn điều lệ 1.500 tỷ đồng. SeABank dự kiến sẽ mua cổ phần để sở hữu tối đa 100% vốn điều lệ công ty chứng khoán này. Thời gian thực hiện trong năm 2025 và/hoặc phù hợp với chấp thuận của Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, quy định của pháp luật và tình hình thực tế.

Trong khi đó, VPBank - vốn đang sở hữu một công ty chứng khoán hàng đầu là VPBankS - cũng muốn tiến sâu hơn vào lĩnh vực này. Tại ĐHĐCĐ thường niên 2025, VPBank đã thông qua phương án góp vốn, nhận chuyển nhượng phần vốn góp/ mua cổ phần để một công ty quản lý quỹ trở thành công ty con của VPBank. Tỷ lệ tham gia của VPBank và các bên liên quan tối đa 100%.

Trước đó, TPBank cũng đã hoàn thành mua lại Công ty cổ phần Quản lý quỹ Việt Cát (VFC) với tỷ lệ nắm giữ cổ phần 99,9% vào đầu năm 2024. Hiện, TPBank sở hữu 9,01% vốn tại Công ty Chứng khoán Tiên Phong (TPS), giá trị góp vốn thực là 270,3 tỷ đồng.

Hiện, một số ngân hàng khác hiện đang sở hữu hoặc nắm quyền chi phối công ty chứng khoán như Techcombank có TCBS, MB sở hữu Công ty Chứng khoán MB (MBS), Công ty Chứng khoán Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (VCBS) trực thuộc VCB, Công ty Chứng khoán Agribank (Agriseco) của Agribank,...

Vì sao các ngân hàng tham gia sâu vào lĩnh vực chứng khoán?

Công ty Cổ phần Xếp hạng Tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (VIS Rating) đánh giá, việc mở rộng sang lĩnh vực chứng khoán sẽ giúp ngân hàng tăng thu nhập từ phí dịch vụ và khai thác hiệu quả mạng lưới khách hàng để phát triển hệ sinh thái của ngân hàng

Theo đó, các ngân hàng đang nỗ lực nâng cao năng lực cạnh tranh bằng cách mở rộng danh mục sản phẩm và dịch vụ, đồng thời phát triển hệ sinh thái tài chính nhằm thúc đẩy bán chéo và thu hút khách hàng mới.

Trong bối cảnh hoạt động cho vay truyền thống của ngân hàng đang chịu áp lực từ sự cạnh tranh gay gắt, biên lợi nhuận mỏng hơn và hạn mức tăng trưởng tín dụng, ngày càng nhiều ngân hàng gia tăng các dịch vụ môi giới chứng khoán và thị trường vốn – những mảng có biên lợi nhuận cao hơn so với hoạt động cho vay truyền thống, nhằm củng cố và phát triển hệ sinh thái tài chính của mình.

"Mặc dù việc đầu tư vào công ty con trong lĩnh vực chứng khoán sẽ làm giảm tỷ lệ an toàn vốn trong ngắn hạn, các ngân hàng vẫn tin tưởng rằng mở rộng sang lĩnh vực này nhìn chung sẽ cải thiện khả năng sinh lời. Năm 2024, một số công ty chứng khoán liên kết với ngân hàng như TCBS đã đóng góp đáng kể – gần 20% – vào lợi nhuận của ngân hàng mẹ", VIS Rating nhận định.

Nhóm phân tích cũng cho rằng, sự phát triển của các công ty chứng khoán liên kết với ngân hàng sẽ làm gia tăng cạnh tranh trong ngành chứng khoán. Theo đó, trong ba năm qua, các công ty liên kết ngân hàng tư nhân đã vươn lên vị thế đáng kể trong top 30 về quy mô tài sản, nhờ các đợt tăng vốn lớn. Thị phần cho vay ký quỹ của các công ty này cũng tăng từ 19% năm 2022 lên 30% năm 2024, phản ánh tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ.

"Các công ty chứng khoán liên kết với ngân hàng thường tận dụng vốn và mạng lưới khách hàng của ngân hàng mẹ để mở rộng thị phần môi giới và phân phối trái phiếu – một lợi thế mà các công ty chứng khoán không thuộc hệ sinh thái ngân hàng khó có thể cạnh tranh. Do đó, chúng tôi kỳ vọng các công ty liên kết với ngân hàng tư nhân sẽ tiếp tục dẫn dắt tăng trưởng lợi nhuận ngành trong 12– 18 tháng tới", VIS Rating nhận định.

Mặt khác, VIS Rating cho biết các ngân hàng và công ty chứng khoán liên kết thường hợp tác chặt chẽ để cho vay các doanh nghiệp lớn – chủ yếu trong lĩnh vực bất động sản và năng lượng tái tạo – thông qua các khoản cho vay khách hàng, đầu tư trái phiếu và/hoặc cho vay ký quỹ. Một số doanh nghiệp gần đây đã vướng vào các vấn đề pháp lý liên quan đến dự án và/hoặc chậm trả trái phiếu doanh nghiệp. Ngoài ra, các công ty chứng khoán cũng có thể cam kết mua lại trái phiếu đã bán cho khách hàng cá nhân như một phần của hoạt động phân phối trái phiếu.

"Việc các ngân hàng và công ty chứng khoán tập trung tín dụng cao vào các doanh nghiệp lớn đang làm gia tăng rủi ro hoạt động, và sẽ dễ bị tổn thương trước các các rủi ro tín dụng liên quan đến từng khách hàng lớn, từ đó có thể dẫn đến tình huống rút tiền hàng loạt từ khách hàng. Để hạn chế tổn thất tín dụng, điều quan trọng là các ngân hàng và công ty chứng khoán liên kết cần thiết lập tốt tiêu chí lựa chọn khách hàng mới và tăng cường quản lý tài sản đảm bảo", VIS Rating khuyến nghị.

Ngân hàng kỳ vọng thị trường chứng khoán sẽ bùng nổ

Trong tờ trình cổ đông, Ban lãnh đạo MSB kỳ vọng thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển cả về chất và lượng, với nhiều yếu tố hỗ trợ, với mục tiêu vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt 120% GDP vào năm 2030. Đặc biệt, thị trường chứng khoán hướng đến mục tiêu nâng hạng thị trường từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi vào năm 2025, mục tiêu dự báo sẽ thu hút khoảng 25 tỷ USD đầu tư gián tiếp nước ngoài mỗi năm vào Việt Nam.

Nhận biết xu hướng và các tiềm năng tăng trưởng, MSB xác định lĩnh vực chứng khoán, ngân hàng đầu tư là một trong những trọng tâm phát triển trong tương lai. Do đó, việc đầu tư vào công ty chứng khoán , công ty quản lý quỹ nhằm giúp MSB mở rộng sang lĩnh vực ngân hàng đầu tư, cung cấp các dịch vụ tài chính trọng gói như: môi giới chứng khoán, tư vấn tài chính và phát hành cổ phiếu, trái phiếu, đầu tư chứng khoán đến quản lý tài sản và đầu tư quỹ, giúp MSB trở thành một hình tài chính toàn diện, tương tự như các ngân hàng lớn đã thành công với mô hình này như Vietcombank (VCBS), MB (MBS). MSB sẽ quản lý tài sản khách hàng cá nhân và doanh nghiệp lớn từ ngân hàng bán lẻ.

Bên cạnh đó, việc sở hữu một công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ giúp MSB đã gia tăng năng lực cấp dịch vụ chứng khoán và quản lý tài sản cao cấp (Wealth Management), phục vụ khách hàng tiềm năng, quy mô lớn, cả với chứng khoán, trái phiếu… giúp đa dạng hóa lựa chọn đầu tư.

Việc sở hữu một công ty chứng khoán , công ty quản lý quỹ cũng giúp MSB tham gia sâu hơn vào thị trường vốn, nâng tầm sự phát triển dài hạn của thị trường. Đặc biệt, trong bối cảnh, MSB sẽ có lợi thế lớn khi vừa cung cấp dịch vụ ngân hàng vừa hỗ trợ doanh nghiệp huy động vốn qua kênh chứng khoán.

Nói về lý do muốn mua lại một công ty chứng khoán , lãnh đạo Sacombank đánh giá, hoạt động ngân hàng đầu tư đang là xu thế tạo ra nguồn thu nhập lớn cho hệ thống ngân hàng toàn cầu và Việt Nam. Một số ngân hàng đã và đang triển khai hoạt động này hiệu quả, thông qua việc sở hữu các công ty chứng khoán . Do đó, việc góp vốn, mua cổ phần công ty chứng khoán sẽ giúp gia tăng nguồn thu dịch vụ và năng lực cạnh tranh cho Sacombank.

Lãnh đạo SeABank cho rằng, bên cạnh hoạt động kinh doanh ngân hàng là cốt lõi đóng vai trò trung tâm, việc SeABank mua cổ phần của doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chứng khoán sẽ tạo cơ hội cho ngân hàng mở rộng hoạt động, đa dạng hóa các nhóm sản phẩm dịch vụ, bán chéo sản phẩm và đa dạng hóa hệ thống kênh phân phối cho các nhóm đối tượng khách hàng, đặc biệt là khách hàng cá nhân, đa dạng hóa hoạt động đầu tư, từ đó đa dạng hóa doanh thu và tối ưu hóa vốn góp của cổ đông.