Mark Zuckerberg đang toan tính gì: Âm thầm đốt hàng trăm tỷ USD nuôi một startup bên trong Meta, giao thiên tài 28 tuổi lãnh đạo, tham vọng một ngày sẽ vô địch thế giới

Phố Wall đang gây sức ép buộc Mark Zuckerberg phải minh bạch hơn về “phòng thí nghiệm siêu trí tuệ” tuyệt mật bên trong Meta. Điều này diễn ra trong bối cảnh vị CEO này đang đổ hàng tỷ USD vào một cuộc chạy đua tuyển dụng AI và xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ tham vọng của mình.

Zuckerberg đã chi hàng trăm triệu USD để thu hút nhân tài AI từ OpenAI, Apple và Google trong vài tuần gần đây, như một phần trong chiến lược đưa Meta trở thành “người dẫn đầu AI”, sau khi các mô hình của công ty bắt đầu tụt hậu so với đối thủ.

Theo những người liên quan tới kế hoạch, mục tiêu của Zuckerberg là thành lập một đơn vị hoạt động như một startup bên trong Meta, tập trung phát triển công nghệ AI tiên tiến, không bị ràng buộc bởi bộ máy quan liêu của tập đoàn trị giá 1.800 tỷ USD – nhưng vẫn được hậu thuẫn bởi tiềm lực tài chính khổng lồ của công ty.

Ông đã thiết lập đơn vị này trong một không gian làm việc riêng biệt tại trụ sở chính ở Menlo Park, California, tách biệt hoàn toàn với các nỗ lực AI khác, và đã trực tiếp gặp các thành viên nhóm khi họ gia nhập trong những tuần gần đây. Đứng đầu phòng lab là Alexandr Wang (28 tuổi) – cựu CEO của Scale AI và Nat Friedman – cựu CEO của GitHub.

Công việc của phòng thí nghiệm được giữ bí mật ngay cả với phần còn lại của công ty. Các nhà đầu tư – thậm chí cả nội bộ Meta – cũng gần như không có thông tin gì về tầm nhìn hay ngân sách của nhóm, trong bối cảnh Meta dự kiến sẽ công bố mức tăng trưởng lợi nhuận chậm nhất trong hai năm vào thứ tư tuần này.

Một người thân cận với phòng lab cho biết chưa có chiến lược rõ ràng nào được chia sẻ với nhân viên, do nhóm vẫn đang trong giai đoạn xây dựng và bị cô lập khỏi phần còn lại của Meta.

“Giống như Dự án Manhattan vậy. Họ đang ném toàn bộ tiền vào AI và cố gắng tìm ra mình sẽ làm gì với nó”, Uday Cheruvu – giám đốc danh mục đầu tư tại Harding Loevner, một công ty đầu tư vào Meta nhận định. “Các bạn sẽ tạo ra sản phẩm gì? Không thể chỉ là một phát súng lên mặt trăng... Mô hình kinh doanh là gì?” ông nói thêm. “Nếu không có một kế hoạch thương mại rõ ràng mà nhà đầu tư có thể nhìn thấy… thì họ sẽ bắt đầu mất kiên nhẫn”.

CANH BẠC AI

Zuckerberg không phải lần đầu đặt cược lớn vào một công nghệ mới.

Vào đỉnh cao của làn sóng tài sản số năm 2022, ông đã dùng quyền kiểm soát phần lớn để đổi tên công ty thành Meta, thể hiện cam kết chấp nhận lỗ kéo dài nhằm xây dựng “vũ trụ ảo” (metaverse) tràn ngập avatar và lấy cảm hứng từ tiền số.

Tuy nhiên, tầm nhìn đó đã thất bại khi không thu hút được người dùng, trong khi chi phí khổng lồ bị Phố Wall chỉ trích mạnh mẽ, khiến giá cổ phiếu Meta rơi xuống mức thấp nhất trong sáu năm.

Giờ đây, sau sự thành công của ChatGPT từ OpenAI, Zuckerberg tin rằng việc giành lợi thế trong công nghệ chuyển đổi tiếp theo là điều sống còn để giữ vị thế dẫn đầu của Meta trong lĩnh vực mạng xã hội và quảng cáo.

Người trong ngành cho biết, AI hứa hẹn mang đến những người bạn đồng hành kỹ thuật số cho người dùng mạng xã hội, tạo ra nội dung cá nhân hóa vô hạn để giữ chân người dùng, đồng thời cung cấp quảng cáo siêu nhắm mục tiêu. Nhóm mạng xã hội X của Elon Musk cũng đã được tích hợp vào công ty AI của ông là xAI.

Meta đã dùng AI để tự động hóa quy trình cho các nhà quảng cáo và cải thiện hệ thống đề xuất. Hãng đang cạnh tranh với các startup như OpenAI và Anthropic – được chống lưng bởi các quỹ đầu tư mạo hiểm sẵn sàng rót tiền cho những lời hứa tăng trưởng trong tương lai xa.

Các đối thủ Big Tech như Google và Amazon cũng đang tăng mạnh chi tiêu cho AI, dù gặp phải một số phản ứng trái chiều từ nhà đầu tư.

Tuy vậy, cổ đông Meta vẫn ủng hộ canh bạc AI của Zuckerberg. Cổ phiếu Meta đã tăng 20% trong năm nay.

Nhưng Zuckerberg cần sự hậu thuẫn tiếp tục từ nhà đầu tư, nhất là khi ông đang đi xa hơn các đối thủ, đặc biệt với đợt tuyển dụng rầm rộ trong tháng qua.

“Chiến lược AI của Meta ngày nay đã gắn kết hơn so với năm 2023, nhưng vẫn có cảm giác công ty đang loay hoay tìm hướng đi”, các nhà phân tích từ MoffettNathanson nhận định.

Chiến lược AI có thể là lợi thế lớn cho hoạt động quảng cáo của Meta, nhưng nhóm phân tích này vẫn “thận trọng về khả năng Meta trở thành nền tảng AI hàng đầu”.

Meta dự kiến công bố doanh thu và lợi nhuận ròng quý II tăng trưởng chậm hơn. Công ty đã nâng dự báo chi tiêu vốn thêm 10% vào tháng 4, lên mức 64 – 72 tỷ USD.

Nghiên cứu từ BNP Paribas ước tính chi phí tuyển dụng cho “siêu trí tuệ” có thể làm tăng 1,5 – 3,5 tỷ USD chi phí R&D hằng năm.

Brent Thill, nhà phân tích cổ phiếu tại Jefferies, cho rằng cơn sốt tuyển dụng AI thể hiện “tính cấp bách”, nhưng có thể “gây áp lực lên lợi nhuận ngắn hạn”.

Zuckerberg vẫn tự tin canh bạc sẽ thành công. Trong một cuộc phỏng vấn với The Information, ông cho biết hàng trăm tỷ USD đầu tư vào hạ tầng và nhân tài hoàn toàn có thể được hỗ trợ nhờ “mô hình kinh doanh rất mạnh mẽ của Meta, tạo ra lượng vốn dồi dào”.

“Bạn thực sự chỉ muốn một nhóm nhỏ đủ giỏi để hiểu toàn bộ mọi thứ. Vì vậy, việc có được những con người tài năng nhất là ưu tiên hàng đầu”, ông nói.

Ngay từ tháng 3, Zuckerberg đã lập danh sách các nhà nghiên cứu AI hàng đầu trước khi phát động chiến dịch tuyển dụng đội ngũ phát triển “siêu trí tuệ” – tức AI vượt qua trí thông minh con người.

Ông đã tuyển khoảng 50 nhà nghiên cứu AI hàng đầu vào phòng lab bí mật, với nhiệm vụ vượt qua giới hạn hiện tại của AI tại Meta, bao gồm phát triển thế hệ tiếp theo của mô hình Llama. Nhóm này tuy hoạt động độc lập nhưng cũng sẽ điều phối toàn bộ nỗ lực AI của công ty.

Trong một bước đột phá lớn, Meta công bố hôm thứ sáu rằng họ đã chiêu mộ thành công Shengjia Zhao – nhà nghiên cứu hàng đầu của OpenAI, đồng sáng tạo ChatGPT – làm nhà khoa học trưởng AI, báo cáo trực tiếp cho Wang.

CUỘC CHIẾN NHÂN TÀI VÀ MÂU THUẪN NỘI BỘ

Cơn sốt “săn đầu người” khắp Thung lũng Silicon đã khiến nhiều người trong ngành phải nhìn lại chính mình. Sam Altman – CEO của OpenAI – đã mỉa mai Meta là những “lính đánh thuê” không có sứ mệnh định hướng ngoài mục tiêu kiếm tiền.

Dù các cuộc tuyển dụng tạo được tiếng vang trong nội bộ Meta, nhưng kết quả thực tế còn hạn chế khi chỉ một phần nhỏ các nhà nghiên cứu danh tiếng đồng ý gia nhập.

Meta cũng đã tìm cách mua lại hai startup do cựu lãnh đạo OpenAI sáng lập là Safe Superintelligence và Thinking Machines Lab, theo nguồn tin thân cận. Cả hai thương vụ đều bị từ chối, nhưng Meta đã lôi kéo được Daniel Gross – đồng sáng lập Safe Superintelligence.

Một lãnh đạo cấp cao từ phòng lab đối thủ nhận xét rằng mức lương và thưởng cao cùng với việc tâng bốc để thu hút nhân tài đã khiến nhiều “cái tôi lớn” va chạm với nhau tại Meta.

“Bạn có thể thu thập cả đội ngôi sao, nhưng không có nghĩa đó là một đội bóng ngôi sao”, người này nói thêm.

Một số nhân viên AI hiện tại cảm thấy bất an trước tốc độ thay đổi chiến lược chóng mặt của Zuckerberg. Họ lo ngại bị lu mờ bởi đội ngũ mới được đưa về nắm quyền.

“Mọi người có cảm giác Mark đang cố gắng ‘thay thế’ đội AI tạo sinh hiện tại”, một nhân viên chia sẻ, và nói thêm rằng nhiều người cảm thấy Meta chưa có một sứ mệnh AI khiến nhân viên thực sự đồng cảm.

Hiện vẫn chưa rõ những thay đổi này sẽ ảnh hưởng ra sao đến công việc của các nhà nghiên cứu AI kỳ cựu như Yann LeCun – nhà khoa học trưởng tại phòng nghiên cứu FAIR, người giờ đây cũng báo cáo cho Wang. LeCun cho biết sứ mệnh của ông tại Meta vẫn “không thay đổi”.

Đội ngũ mới được xem là “khởi đầu từ phía sau”. Zuckerberg từng thất vọng vì màn ra mắt mô hình Llama 4 bị chê kém hơn so với đối thủ, bị cộng đồng phát triển phê bình. Trong khi đó, mô hình lớn Behemoth – “át chủ bài” của Meta – đã bị hoãn phát hành do không đạt chuẩn của ông.

Người phát ngôn Meta nói: “Chúng tôi vẫn hoàn toàn cam kết phát triển Llama và dự kiến sẽ có nhiều bản phát hành trong năm nay”.

Khi niềm tin nội bộ vào Llama suy giảm, Meta đã cho phép các nhóm dùng mô hình AI của công ty khác thay vì dùng mô hình riêng, theo hai nguồn tin nội bộ. “Mark muốn tốc độ, nhưng mô hình của chính anh ấy lại là rào cản”, một cựu nhân viên cho biết.

Theo: Financial Times