Một năm Trung Quốc sản xuất khoảng 300.000 robot, con số của Nga mới gây bất ngờ: Chuyện gì đã xảy ra?

Robot hình người AI đầu tiên của Nga đã ngã gục trên sân khấu chỉ vài giây sau khi ra mắt tại một sự kiện công nghệ ở Moscow.

Video cho thấy robot Aldol loạng choạng bước lên sân khấu. Nhưng khi người máy giơ tay lên vẫy chào đám đông, nó mất thăng bằng và ngã xuống. Các nhà phát triển đã vội vã cố gắng nhấc robot lên trước khi bỏ cuộc và cố gắng phủ nó bằng một tấm vải đen.

Đây là sản phẩm do công ty robot Idol của Nga trình làng đã được trưng bày tại diễn đàn của Liên minh Công nghệ Mới ở Moscow, một hiệp hội các công ty phát triển robot hình người, bao gồm Promobot, Double U Expo, Idol và Robot Corporation. Triển lãm nhằm mục đích chứng minh sự tiến bộ của Nga trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và robot hình người khi quốc gia này định vị mình trong cuộc đua toàn cầu về máy móc hình người thế hệ tiếp theo.

Theo tờ Telegraph, sự cố lần này đã cho thấy sự phát triển robot nội địa của Nga đã bị tụt hậu.

Đầu năm 2024, Bộ Công Thương Nga đã công bố một dự án quốc gia đó là đưa Nga lọt vào top 25 quốc gia hàng đầu về robot hóa. Sáng kiến này bao gồm các khoản vay ưu đãi cho các công ty ứng dụng robot và trợ cấp cho hoạt động R&D. Tuy nhiên, những thách thức trong ngành còn quá lớn.

Từ năm 2022, một số nhà sản xuất robot công nghiệp lớn, bao gồm Kuka AG, Fanuc, ABB, Universal Robots và nhiều công ty khác, đã rời khỏi Nga. Điều này thúc đẩy chính quyền Nga bắt đầu bàn về kế hoạch nội địa hóa việc sản xuất robot tại Nga.

Theo Hiệp hội các bên tham gia thị trường robot quốc gia (NAUR), khoảng 2.100 tổ hợp robot đã được lắp đặt tại Nga vào năm 2023. Thoạt nhìn, con số này có vẻ ấn tượng, vì nó ngụ ý mức tăng trưởng 20% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, nếu so sánh với các quốc gia công nghiệp hóa nhất thế giới, con số này không mấy khả quan. Để so sánh, Trung Quốc đã lắp đặt hơn 300.000 robot vào năm 2022, và Đức là khoảng 25.000. Tình trạng này đến từ nhiều lý do khác nhau.

Cơ sở hạ tầng không đầy đủ

Có một số lý do khiến phân khúc robot của Nga tụt hậu so với các nơi khác. Trước hết, Nga thiếu một cơ sở hạ tầng tích hợp phù hợp để đưa robot đến với các công ty. Roman Kolosov, Phó Giám đốc kiêm Trưởng phòng Kế hoạch Chiến lược tại Viện Đào tạo ARB Pro, cho biết toàn bộ thị trường robot của Nga được duy trì nhờ nỗ lực của nhóm 7 đến 10 nhà tích hợp.

"Số lượng này rất ít," ông nhấn mạnh. "Các nhà tích hợp là những người tùy chỉnh và triển khai robot trong sản xuất."

Ngoài ra, các nhà tích hợp này chủ yếu tập trung vào các ngành công nghiệp cụ thể. Hơn nữa, các nhà tích hợp phục vụ các nhà sản xuất ô tô lại đang gặp khó khăn. Lý do là vì các nhà sản xuất nước ngoài lớn, bao gồm Toyota, Volkswagen và Hyundai Motors, đã thu hẹp hoạt động tại Nga.

Thiếu hụt nhân sự

Một vấn đề nan giải khác đối với ngành robot Nga là tình trạng thiếu hụt nhân lực. Hệ thống giáo dục Nga chưa thể đào tạo đủ số lượng chuyên gia để tạo nền tảng vững chắc cho sự khởi đầu.

Trở lại những năm 2010, Kawasaki, Kuka và các nhà sản xuất toàn cầu lớn khác đã bắt đầu tổ chức các lớp đào tạo và phòng thí nghiệm tại Nga. Tuy nhiên, những hoạt động hợp tác này đã bị thu hẹp lại.

Hơn nữa, mức lương của các kỹ sư robot và lập trình viên thấp hơn 30-50% so với ngành CNTT, dẫn đến việc nhân lực chuyển sang các lĩnh vực khác có mức thu nhập hấp dẫn hơn. Những người còn trụ lại trên thị trường đang nỗ lực hết mình, nhưng điều này vẫn chưa đủ để tạo nên bước nhảy vọt thực sự.

Sự phát triển không tưởng của Trung Quốc

Sau bối cảnh số lượng các nhà sản xuất phương Tây giảm, các công ty Nga quan tâm đến robot hóa chỉ còn lại rất ít lựa chọn. Một trong số đó là mua robot sản xuất tại Trung Quốc. Sản phẩm của họ giá thành rẻ, nhưng lại chưa đáp ứng được yêu cầu cao cấp hơn.

"Đúng là robot Trung Quốc rẻ hơn, nhưng khi sử dụng chúng cho các nhiệm vụ phức tạp, chúng thường trở nên không đáng tin cậy và chúng tôi luôn phải giữ lại một hoặc hai chiếc để thay thế", đại diện một công ty tích hợp robot của Nga tiết lộ. "Trung Quốc hiện đã chiếm khoảng 50-70% thị trường robot ở Nga, và điều này sẽ tiếp tục trong nhiều năm tới."

Trong khi đó, việc nhập khẩu robot từ các quốc gia khác bị hạn chế. Nhà sản xuất toàn cầu lớn duy nhất vẫn còn hoạt động tại thị trường Nga là Kawasaki của Nhật Bản.

Về mặt tích cực, một số tập đoàn lớn của Nga, chẳng hạn như Rosatom, đã bắt đầu đầu tư mạnh mẽ hơn vào robot hóa. Công ty có kế hoạch tăng số lượng robot được lắp đặt tại các nhà máy của mình trong những năm tới. Hơn nữa, họ sẽ bán các giải pháp robot của mình không chỉ cho thị trường trong nước mà còn cho các đối tác nước ngoài. Tuy nhiên, đây chỉ là một ngoại lệ, trong bối cảnh bức tranh chung của ngành công nghiệp robot Nga vẫn còn khá ảm đạm.