Nền kinh tế 19.000 tỷ USD đón tin buồn

Số liệu mới gây thêm áp lực lên các nhà hoạch định chính sách trong việc điều chỉnh nền kinh tế trị giá 19.000 tỷ USD vốn phụ thuộc vào xuất khẩu, trong bối cảnh các căng thẳng về cung và cầu tiếp tục đe dọa kìm hãm tăng trưởng.

Trong nhiều thập kỷ, mỗi khi nhu cầu tiêu dùng nội địa suy yếu, Trung Quốc có thể thúc đẩy tăng trưởng bằng cách thúc khu vực công nghiệp khổng lồ tăng cường xuất khẩu, hoặc dùng đầu tư công để tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng.

Tuy nhiên, cuộc chiến thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump cho thấy mức độ phụ thuộc lớn của Trung Quốc vào thị trường tiêu dùng hàng đầu thế giới. Ngay cả nền kinh tế quy mô lớn như Trung Quốc cũng chỉ đạt được tăng trưởng nhất định bằng cách xây thêm khu công nghiệp, trạm điện hay đập thủy điện.

Các số liệu công bố ngày 15/11 cho thấy ít khả năng về một sự thay đổi nhanh chóng. Tình hình xấu hơn qua từng tháng khiến nhu cầu cải cách trở nên cấp bách.

Theo Cục Thống kê Quốc gia (NBS), sản lượng công nghiệp tháng 10 tăng 4,9% so với cùng kỳ. Đây là mức yếu nhất từ tháng 8/2024, thấp hơn mức tăng 6,5% trong tháng 9 và không đạt dự báo tăng 5,5% trong khảo sát của Reuters.

Doanh số bán lẻ tăng 2,9% trong tháng 10. Đây cũng là mức thấp nhất kể từ tháng 8 năm ngoái, giảm nhẹ so với mức tăng 3,0% của tháng 9 và cao hơn dự báo 2,8%.

Kinh tế trưởng khu vực châu Á Fred Neumann của HSBC nói: “Kinh tế Trung Quốc đang chịu sức ép từ mọi phía”.

Ông nói thêm: “Động lực xuất khẩu mạnh trong các quý gần đây sẽ khó duy trì sang năm sau, ngay cả khi thuế nhập khẩu của Mỹ thấp hơn lo ngại. Điều này buộc nhu cầu trong nước phải bù đắp. Tuy nhiên, nếu không có thêm các biện pháp kích thích đáng kể, rất khó để đảo ngược đà giảm tốc của đầu tư và tiêu dùng”.

Giới chức thừa nhận cần thay đổi để xử lý tình trạng mất cân đối cung cầu kéo dài, tăng tiêu dùng hộ gia đình và giải quyết gánh nặng nợ của chính quyền địa phương. Nhiều tỉnh có quy mô kinh tế tương đương cả một quốc gia nhưng không thể tự chủ tài chính.

Tuy vậy, họ cũng hiểu rằng cải cách cơ cấu sẽ rất khó khăn và tiềm ẩn rủi ro chính trị, nhất là khi cuộc chiến thương mại của ông Trump tiếp tục gây sức ép lên kinh tế Trung Quốc.

Tuần trước, một số liệu tách biệt cho thấy xuất khẩu của Trung Quốc bất ngờ sụt giảm trong tháng 10. Các nhà sản xuất gặp khó khi tìm kiếm lợi nhuận ở các thị trường khác sau nhiều tháng đẩy mạnh xuất hàng để tránh nguy cơ bị áp thuế.

Doanh số ô tô của Trung Quốc cũng giảm, chấm dứt chuỗi 8 tháng tăng liên tiếp. Điều này gây lo ngại, vì quý 4 thường là giai đoạn mạnh nhất. Đà giảm diễn ra dù tháng 10 năm nay có thêm một ngày làm việc do lịch nghỉ lễ khác với năm 2024.

Đầu tư tài sản cố định giảm 1,7% trong 10 tháng đầu năm so với cùng kỳ. Mức giảm này lớn hơn dự báo giảm 0,8% và sâu hơn mức giảm 0,5% trong giai đoạn tháng 1-9.

Suy giảm kéo dài của thị trường bất động sản, kênh tích lũy tài sản quan trọng của hộ gia đình, vẫn chưa có dấu hiệu chấm dứt. Giá nhà mới giảm với tốc độ nhanh nhất trong một năm.

Nhà kinh tế cấp cao Xu Tianchen tại Economist Intelligence Unit nói: “Tôi hơi lo về đầu tư. Dù Trung Quốc đang chuyển sang mô hình tăng trưởng dựa vào tiêu dùng, điều đó không có nghĩa là không cần đầu tư”.

Tháng trước, Trung Quốc đã cam kết nâng tỷ trọng tiêu dùng hộ gia đình trong GDP, đồng thời nhấn mạnh cần củng cố nền tảng công nghiệp.

Điều này khiến nhiều chuyên gia dự đoán Bắc Kinh có thể lại chọn giải pháp quen thuộc. Đó là ưu tiên phân bổ nguồn lực cho các doanh nghiệp lớn hơn là khu vực tư nhân và hộ gia đình.

Họ lưu ý rằng đầu tư hạ tầng là cách nhanh hơn để Bắc Kinh bảo đảm mục tiêu tăng trưởng “khoảng 5%” của năm nay.

Theo Reuters