Mỹ áp thuế với nhiều nước: Lo hàng tràn vào Việt Nam để 'rửa nguồn'

Doanh nghiệp thép “đau đầu”

Ông Đinh Quốc Thái, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho biết, năm 2024, thị trường thép đã có dấu hiệu phục hồi sau một thời gian dài bị suy giảm từ năm 2022 đến nay.

Tuy nhiên, việc phục hồi của ngành thép hiện vẫn chậm và chưa chắc chắn trong khi lại đang chịu tác động nặng nề từ xu hướng bảo hộ thương mại gia tăng trên toàn cầu. Nhiều quốc gia, đặc biệt là các thị trường lớn như Mỹ và EU, đang sử dụng các chính sách để siết chặt nhập khẩu thép , bảo vệ sản xuất trong nước.

Theo ông Thái, năm 2025, ngành thép trong nước đang đối mặt nhiều khó khăn do Trung Quốc gia tăng xuất khẩu thép vào Việt Nam. Các doanh nghiệp thép trong nước đang đối mặt nguy cơ mất thị phần vì hàng nhập khẩu gây ra sức ép cạnh tranh rất lớn, kéo theo nguy cơ mất việc làm của người lao động.

Sự bất ổn của chuỗi cung ứng đi kèm gia tăng cước vận tải cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các doanh nghiệp thép , đặc biệt sự thay đổi chính sách thương mại của Mỹ.

Để ứng phó với những diễn biến mới, ông Thái cho biết, Hiệp hội đã có khuyến nghị doanh nghiệp trong ngành cần chủ động thích ứng với những thay đổi trong chính sách thương mại quốc tế và đẩy mạnh tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới để bù đắp cho phần bị ảnh hưởng do chính sách bảo hộ của Mỹ và EU.

Hiệp hội đề xuất Bộ Công Thương và các cơ quan thương vụ Việt Nam theo dõi sát diễn biến thị trường, kịp thời có những cảnh báo doanh nghiệp để có phương án ứng phó sớm.

“Hiệp hội đã nhận được cảnh báo sớm của Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ. Hiện thép Việt Nam vẫn có những lợi thế khi xuất khẩu vào Hoa Kỳ nhưng lợi thế này sẽ nhanh chóng bị mất đi do những cuộc điều tra phòng vệ thương mại của Hoa Kỳ trong thời gian tới. Thực tế hiện nay, thép Trung Quốc đang nhập mạnh vào Việt Nam do bị tác động của việc áp thuế từ Hoa Kỳ khiến thép Việt Nam gặp khó khăn”, ông Thái cho hay.

Ông cũng bày tỏ lo ngại những tác động của việc Mỹ đang điều tra các chính sách logistics của Trung Quốc khiến chi phí vận tải biển tăng cao, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu và tác động tới các doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian tới.

Chia sẻ với PV Tiền Phong, Tổng giám đốc một doanh nghiệp thép thuộc TOP 3 thị phần ở Việt Nam xác nhận việc các doanh nghiệp trong ngành “đang hết sức đau đầu” với những diễn biến từ việc thép Trung Quốc tăng mạnh nhập khẩu vào Việt Nam thời gian qua.

Theo vị này, hiện ngành thép Trung Quốc đang đối mặt tình trạng dư thừa và bị áp thuế từ Hoa Kỳ nên họ tìm cách đẩy hàng sang các nước châu Âu, ASEAN với giá rẻ.

“Năm 2024, chỉ riêng nhập khẩu thép từ Trung Quốc lên hơn 12 tỷ đô la, tăng 32,2% so với năm trước. Thép giá rẻ ồ ạt tràn vào thị trường khiến các doanh nghiệp thép Việt gặp rất nhiều khó khăn trong việc giữ thị phần cũng như bảo đảm việc làm cho người lao động.

Nếu không có giải pháp can thiệp kịp thời từ các cơ quan quản lý nhà nước, Việt Nam sẽ có nguy cơ thành nơi rửa nguồn xuất khẩu cho mặt hàng thép của Trung Quốc khi xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Điều này hết sức rủi ro về lâu dài cho các doanh nghiệp Việt”, vị này cho hay.

Tuân thủ các quy định về nguồn gốc xuất xứ

Chia sẻ với PV Tiền Phong về việc Hoa Kỳ áp thuế với các hàng xuất khẩu và tác động với hàng dệt may Việt Nam ra sao trong thời gian tới, ông Hoàng Mạnh Cầm, Phó Chánh Văn phòng HĐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam ( Vinatex ) cho biết, hiện các biện pháp thuế quan mới của chính quyền Tổng thống Trump chưa nhắm vào Việt Nam và Việt Nam cũng là quốc gia ít tổn thương nhất trong khu vực ASEAN trong trương hợp bị áp thuế đối ứng.

Theo ông Cầm, dữ liệu lịch sử cho thấy xuất khẩu dệt may đi Mỹ của Việt Nam vẫn tăng trưởng tốt, vẫn có khả năng tăng thị phần tại quốc gia này. Tuy nhiên, do dệt may là lĩnh vực rất cạnh tranh nên nếu Trung Quốc bị áp thuế , Việt Nam cũng sẽ bị ảnh hưởng.

“Hiện đơn giá hàng 1 m2 vải của Trung Quốc vào Hoa Kỳ khoảng 1,8 USD, trong khi Việt Nam khoảng 3,6 USD. Các nước khác khoảng 3,2 USD. Nếu áp thuế , đơn giá hàng của Trung Quốc sẽ cao hơn 10% so với hàng Việt Nam.

Lợi thế cạnh tranh vào thị trường Hoa Kỳ của các doanh nghiệp Trung Quốc sẽ không còn nhiều khác biệt về giá. Thậm chí, doanh nghiệp Việt có thể giành được thị phần tốt hơn vào Hoa Kỳ so với cả Bangladesh, Srilanka nếu tận dụng được quy tắc xuất xứ về vải, giúp đưa được thuế về 0”, ông Cầm cho hay.

Ông Cầm nhận định, thời gian tới Hoa Kỳ có thể siết chặt kiểm soát nhập khẩu từ Việt Nam và một số quốc gia khác để chống lại việc Trung Quốc lách luật bằng cách xuất khẩu gián tiếp qua nước thứ 3.

Do vậy, để giữ thị trường, bản thân các doanh nghiệp dệt may Việt Nam cần nâng cao tính tuân thủ các quy định về nguồn gốc xuất xứ của đạo luật chống lao động cưỡng bức của Mỹ đối với Trung Quốc.

Cùng với đó, doanh nghiệp phải đẩy mạnh đầu tư cho nguồn gốc xuất xứ, nếu không sẽ thua trong làn sóng đầu tư thứ 2 hiện nay. Nhiệm vụ tiếp theo là các doanh nghiệp phải nghiên cứu bằng được các sản phẩm mới, mang tính khác biệt trên tinh thần đổi mới sáng tạo để thích nghi kịp với tình hình mới.

Giám đốc Điều hành của một doanh nghiệp dệt may lớn có trụ sở tại miền Bắc xác nhận, bên cạnh mối lo từ việc bị áp thuế từ Mỹ, các doanh nghiệp dệt may đang rất lo ngại việc phải đối mặt với nguy cơ từ các doanh nghiệp dệt may Trung Quốc hiện nay.

“Nếu Việt Nam không khéo léo xử lý tốt, chúng ta sẽ trở thành nơi tẩy xuất xứ hàng dệt may cho Trung Quốc”, vị này cảnh báo.