Ngân hàng đồng loạt báo lãi nghìn tỷ nhờ đâu?

Nhiều ngân hàng có khả năng cán đích sớm

Tiếp nối đà tăng trưởng từ năm 2017 và quý I/2018, kết thúc quý II/2018, các ngân hàng tiếp tục đua nhau báo lãi hàng nghìn tỷ đồng, tăng trưởng mạnh so với cùng kỳ. Thậm chí, xuất hiện nhiều ngân hàng ghi nhận lợi nhuận tăng bằng “lần”.

Như tại ngân hàng VIB, kết thúc 6 tháng đầu năm, lợi nhuận trước thuế của ngân hàng gấp tới 3 lần so với cùng kỳ năm trước, đạt 1.151 tỷ đồng. Đây cũng là ngân hàng có tốc độ tăng trưởng lợi nhuận mạnh nhất trong nhóm 15 ngân hàng niêm yết. Với kết quả này, VIB đã hoàn thành 57,4% kế hoạch lợi nhuận năm (2.005 tỷ đồng).

Tương tự, ACB tiếp tục có một kỳ kinh doanh khả quan khi ghi nhận lợi nhuận trước thuế lên tới 3.151 tỷ đồng, gấp 2,5 lần so với con số đạt được trong 6 tháng đầu năm 2017, hoàn thành 55,3% kế hoạch của cả năm.

Một loạt các ngân hàng khác cũng ghi nhận lợi nhuận tăng bằng lần trong 6 tháng qua bao gồm Eximbank tăng gấp 2,3 lần, HDBank tăng gấp 2,34 lần và TPBank tăng gấp 2,1 lần.

Xét về con số tuyệt đối, Vietcombank vẫn đang tạm thời dẫn đầu trong nhóm khảo sát với mức lợi nhuận ghi nhận trong 6 tháng đầu năm lên tới 8.016 tỷ đồng, tăng trưởng 52,6% so với cùng kỳ.

Đứng thứ hai là VietinBank với mức lợi nhuận 5.265 tỷ đồng, tăng trưởng nhẹ 9,4%, trong khi đó, BIDV lại tỏ ra "hụt hơi" khi ghi nhận 5.036 tỷ đồng lợi nhuận trong 6 tháng đầu năm, bị Techcombank “vượt mặt” và giành vị trí trong top 3 với lợi nhuận 5.196 tỷ đồng.

Do lợi nhuận tăng mạnh, nên khả năng các nhà băng hoàn thành, thậm chí vượt kế hoạch lợi nhuận trong năm nay là hoàn toàn khả thi. Thống kê 15 ngân hàng cho thấy, có tới 10 ngân hàng đã hoàn thành trên 50% kế hoạch năm, trong đó phải kể đến Vietcombank (hoàn thành 61,7% kế hoạch), Eximbank (hoàn thành 57,6% kế hoạch), MB (hoàn thành 56,3% kế hoạch),…

LienVietPostBank là ngân hàng duy nhất trong nhóm khảo sát ghi nhận lợi nhuận giảm trong kỳ với mức lợi nhuận chỉ 666 tỷ đồng, giảm hơn 26% so với cùng kỳ. Với kết quả này, ngân hàng mới chỉ hoàn thành 37% kế hoạch lợi nhuận năm (1.800 tỷ đồng).

Giải trình nguyên nhân lợi nhuận giảm mạnh, LienVietPostBank cho biết do ngân hàng phải trích lập dự phòng cho hoạt động mua bán chứng khoán đầu tư do bị ảnh hưởng bởi biến động chung của thị trường chứng khoán.

Các hoạt động kinh doanh ngoại hối, mua bán chứng khoán kinh doanh, hoạt động khác vẫn chưa thoát khỏi thua lỗ.

Ngoài ra, chi phí hoạt động tăng so với cùng kỳ do ngân hàng phát triển mạng lưới trên cơ sở hệ thống các phòng giao dịch bưu điện tại các huyện, thị trấn, thị xã.

Giảm dần phụ thuộc vào tín dụng, thu nhập ngoài lãi tăng nhanh

Thống kê BCTC của 15 ngân hàng cũng cho thấy, lợi nhuận các nhà băng đang giảm dần phụ thuộc vào hoạt động tín dụng, trong khi lợi nhuận từ các mảng phi tín dụng lại đang tăng khá nhanh.

Cụ thể, tổng thu nhập lãi thuần của 15 ngân hàng trong 6 tháng đầu năm nay đạt hơn 91,7 nghìn tỷ đồng, tăng trưởng tới 21,6% so với cùng kỳ.

Mặc dù vậy, tỷ trọng thu nhập lãi thuần trong tổng thu nhập hoạt động của nhóm ngân hàng này đã giảm xuống còn 76,28%, so với mức 79,63% cùng kỳ năm trước. Gần 24% thu nhập còn lại của các nhà băng đến từ các mảng phi tín dụng.

Trong đó, mảng dịch vụ đóng góp 10,4 nghìn tỷ đồng cho 15 nhà băng, tăng trưởng 28,6% so với cùng kỳ và chiếm 8,67% tổng thu nhập hoạt động. Top các ngân hàng có tỷ trọng thu nhập từ hoạt động dịch vụ cao nhất gồm Sacombank (22,6% tổng thu nhập hoạt động), Techcombank (13,6%), VIB (11,67%), MB (11%),..

Đứng tiếp sau là hoạt động khác, mang về gần 8,8 nghìn tỷ đồng, tăng 85,4% và chiếm 7,31% tổng thu nhập… Lợi nhuận mảng này chủ yếu tăng nhờ thu từ nợ đã xử lý, thu từ các công cụ tài chính phái sinh. Trong đó, một số ngân hàng có tỷ trọng lợi nhuận hoạt động khác chiếm tỷ trọng cao bao gồm Vietcombank (12,4% tổng thu nhập hoạt động), VPBank (10,85%), ACB (10,85%), MB (8%),..

Hiện Techcombank đang là một trong những ngân hàng có tỷ trọng thu nhập thuần/tổng thu nhập hoạt động thấp nhất hệ thống, chỉ 58,3%, giảm khá mạnh so với mức cùng kỳ năm ngoái, 61,1%.

Nguyên nhân là do kết thúc 6 tháng đầu năm, tín dụng của Techcombank tăng trưởng ở mức khá khiêm tốn là 3,64%, theo đó, mảng này mang về cho ngân hàng khoản lãi thuần 5.050 tỷ đồng, tăng 14,6% so với cùng kỳ.

Trong khi đó, ngân hàng này lại chứng kiến sự bật tăng mạnh đến từ các mảng khác. Như mua bán chứng khoán đầu tư ghi nhận lợi nhuận gấp 3,8 lần cùng kỳ, đạt 743 tỷ đồng, thu nhập từ góp vốn, mua cổ phần cũng báo lãi tới 894 tỷ đồng, gấp 2,5 lần quý I/2017, mảng kinh doanh ngoại hối trong kỳ ghi nhận khoản lợi nhuận thuần tăng tới 66,3% lên 198 tỷ đồng,…

Tương tự, tại Eximbank, dù mảng tín dụng vẫn đóng vai trò “xương sống” nhưng các hoạt động phi tín dụng ngày càng chiếm tỷ trọng lớn hơn trong tổng thu nhập.

Kết thúc 6 tháng đầu năm, mảng tín dụng mang về cho ngân hàng khoản lãi 1.504 tỷ đồng, chỉ tăng trưởng 9,6% so với cùng kỳ. Nguyên nhân là do trong kỳ này cho vay khách hàng tăng trưởng âm 0,51%, xuống còn 100.806 tỷ đồng kéo theo thu nhập lãi thuần cũng bị ảnh hưởng.

Trong khi đó, thu nhập từ góp vốn, mua cổ phần lại tăng đột biến từ mức lỗ gần 13 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm 2017 lên lãi hơn 521 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm nay và chiếm tới 22% tổng thu nhập của ngân hàng. Khoản tăng đột biến là do trong quý I Eximbank đã hoàn tất thoái vốn khỏi Sacombank. Ngoài ra, lãi từ hoạt động khác cũng tăng mạnh 41% đạt 72 tỷ đồng.