Ngành gỗ “ngóng” FDI từ các quốc gia phát triển

Từ năm 2018 đến nay, FDI vào ngành gỗ tăng khá nhanh, đặc biệt là từ Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), … Ông đánh giá như thế nào về tình hình gia tăng đầu tư này?

9 tháng đầu năm nay, FDI vào ngành gỗ có tăng về số lượng, song không tăng về chất lượng, 67 dự án FDI nhưng chủ yếu là tăng vốn để chiếm lĩnh mặt bằng chứ không phải đầu tư mới. Tính số lượng thì tăng thêm thật, song không có nhiều ý nghĩa.

Bên cạnh đó, FDI vào Việt Nam chủ yếu đến từ Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Hồng Kông (Trung Quốc)… Các quốc gia phát triển mà Việt Nam rất cần như Mỹ, EU không đầu tư vào ngành gỗ. Nhật Bản, Hàn Quốc dù đã kêu gọi nhưng FDI vào ngành gỗ cũng không đáng kể. Như vậy, nhìn chung FDI tăng về số lượng nhưng chất lượng, hiệu quả không cao. Tôi không kỳ vọng nhiều vào FDI này.

Các doanh nghiệp FDI đầu tư vào ngành gỗ đã tạo ra sự cạnh tranh quyết liệt với DN nội địa, đặc biệt tại "thủ phủ" gỗ Bình Dương. Theo ông, điều này có gây ra nhiều lo ngại, hệ lụy?

Tỉnh Bình Dương thu hút một lượng lớn vốn FDI vào ngành gỗ là vì nơi đây tập trung nhiều điều kiện thuận lợi như công nghiệp phụ trợ, giao thông thuận tiện cho phát triển ngành chế biến, XK gỗ... Trong khi thực tế, Bình Dương lại là địa phương tập trung đông DN ngành gỗ, nhưng đất lại lại hẹp. Còn các địa phương khác không như vậy. Ví dụ như khu vực phía Bắc hay Bình Định, địa phương có nhiều đất... các doanh nghiệp FDI không "vào".

Hiện nay, nội lực, quy mô của các DN Việt Nam đang vươn lên rất mạnh, nên chúng ta không cần quá lo ngại vấn đề cạnh tranh. Ví dụ như năm nay, Công ty CP Woodsland có kim ngạch XK tới 73 triệu USD và dự kiến 2 năm nữa vươn lên 100 triệu USD. Công ty CP Lâm sản Nam Định (Nafoco) cũng vậy, đã có ba nhà máy ở ba huyện khác nhau với 3.000 công nhân, kim ngạch XK năm nay lên tới 50 triệu USD...

Ngành gỗ nhiều năm nay duy trì đà tăng trưởng trung bình khoảng 18%/năm. Vậy tại sao những quốc gia phát triển lại không mặn mà đầu tư vào "miếng bánh" béo bở này, thưa ông?

Tôi đã từng trao đổi với lãnh đạo các tập đoàn lớn của Mỹ, Đức, Pháp… Tổng giám đốc một tập đoàn lớn của Mỹ chia sẻ, ngành chế biến gỗ của họ không phát triển. DN chủ yếu bán gỗ và mua sản phẩm nên họ không mặn mà đầu tư. Họ tập trung phát triển nguyên liệu và phát triển sản phẩm. Định hướng phát triển kinh tế của các quốc gia như Mỹ, Đức, Pháp… rất khác, không có nhu cầu đầu tư vào các lĩnh vực chế biến gỗ.

Hiện nay, công suất của ngành công nghiệp chế biến gỗ của Việt Nam thừa sức sản xuất đạt con số XK 20 tỷ USD vào năm 2025. Tuy nhiên, công nghiệp phụ trợ phải đi theo. Chúng ta hiện muốn kêu gọi FDI vào các lĩnh vực như sản xuất máy chế biến gỗ, sản xuất đồ cơ khí, keo, sơn, … Nếu thu hút được thì giá thành giảm đi rất mạnh, chi phí... sẽ giảm mạnh.

Cơ quan Hải quan kiểm soát chặt chẽ hàng XNK để phòng chống gian lận xuất xứ. Ảnh: T.A.

Xin ông cho biết, Nhà nước cần có những giải pháp như thế nào để nâng cao hiệu quả thu hút FDI vào ngành gỗ thời gian tới?

Tôi đề xuất Nhà nước cần tiếp tục kêu gọi và tạo thuận lợi thu hút FDI đầu tư vào phát triển công nghiệp phụ trợ nói chung và cho ngành gỗ nói riêng. Ví dụ gần dây, Chính phủ rất quan tâm tới phát triển ngành cơ khí. Thu hút vốn đầu tư FDI cần đa dạng ở nhiều lĩnh vực khác.

Bộ Chính trị đã có Nghị quyết 50/NQ-TW về "Định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến hết 2030". Nếu Nghị quyết này có thể thực sự đi vào cuộc sống thì sẽ thay đổi chất lượng của các dự án FDI, thu hút nguồn vốn đầu tư từ các quốc gia phát triển, có thị trường, có tiềm lực lớn mạnh, có trình độ quản trị chuyên nghiệp, có công nghệ hiện đại, tiên tiến… Các quốc gia như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc… vào đầu tư mới mang công nghệ tốt vào. Nghị quyết 50/NQ-TW nếu làm quyết liệt thì có thể thay đổi "bộ mặt" của FDI vào Việt Nam nói chung và ngành gỗ nói riêng.

Xin cảm ơn ông!