Ngôi nhà xây từ 4.000 cây dừa trăm tuổi, ngốn mất 6 tỷ đồng

Vì tình yêu với cây dừa

Đến cù lao An Bình, huyện Long Hồ (Vĩnh Long) hỏi về căn nhà độc đáo này hầu như ai cũng biết. Đây là căn nhà được làm hoàn toàn từ chất liệu là những cây dừa, do vợ chồng ông Dương Văn Thưởng (80 tuổi) cất công xây dựng trong nhiều năm liền.

Gia đình ông Thưởng bên trong ngôi nhà từ 4.000 cây dừa. Ảnh: M.A

Vốn sinh ra ở miền Tây sông nước, từ nhỏ, vợ chồng ông Thưởng đã gắn bó với những hàng dừa thân thuộc. Cũng từ đó, gia đình ông Thưởng đã ấp ủ ý tưởng xây dựng một ngôi nhà truyền thống Nam Bộ bằng chất liệu thân thuộc của làng quê mình, đó chính là gỗ dừa.

Tiếp chúng tôi trong ngôi nhà đặc biệt này, ông Thưởng tâm sự: “Cây dừa có ý nghĩa rất lớn với người Việt Nam. Tôi có đứa con gái cũng rất yêu mến dừa, mong muốn xây một ngôi nhà với điểm nhấn mang đặc trưng của vùng sông nước. Từ đó, gia đình tôi quyết định lên ý tưởng xây dựng căn nhà bằng dừa 2 gian 3 chái, theo truyền thống đời xưa của ông bà mình”.

Ông Thưởng cho biết: “Cây dừa không chỉ gần gũi với người dân miền Tây mà công dụng cực kỳ đa năng. Tất cả các bộ phận của dừa đều có thể sử dụng. Từ nhà cửa, nội thất, vật dụng trong nhà đều có thể làm từ gỗ dừa, nhưng nó chưa được khai thác hết giá trị và cũng chưa ai đủ tâm huyết để nâng tầm của dừa. Tôi muốn biến điều khó khăn đó thành hiện thực”.

Cây dừa vốn thân quen với bà con miền Tây nhưng lấy gỗ dừa để làm nhà được xem là hiếm thấy. Bởi đặc tính gỗ dừa khá đặc biệt, gồm nhiều thớ đan kết vào nhau và tạo thành lớp, chỉ khi cây dừa đạt từ 30 tuổi trở lên mới có thể dùng được. Riêng làm cột thì dừa phải có tuổi từ 60 - 70 mới đủ độ cứng và bền. Cũng vì lẽ đó, nhiều người ngại khi sử dụng vật liệu này để xây cất nhà.

Bà Nguyễn Ngọc Giác (vợ ông Thưởng) cho biết: “Thông thường, nhiều người làm cột nhà bằng gỗ căm xe hay gỗ đen, còn gỗ dừa thì ít khi được sử dụng. Tuy nhiên, độ bền cây dừa thật ra không kém những loại cây đó, nếu biết dùng những cây dừa đủ độ thì nó vẫn tốt ngang căm xe ngày xưa, có khi độ bền lên đến cả 100 năm”.

Mất 10 năm để hoàn thiện

Năm 2009, sau khi bàn bạc, cả gia đình ông Thưởng bắt đầu lên ý tưởng xây nhà. Sau đó bắt tay vào quy hoạch khu đất rộng gần 5.000m2 của gia đình để trồng cây dừa theo hàng lối, tạo cảnh quan đẹp mắt xung quanh nhà.

Sau 5 năm trồng, khi dừa bắt đầu cho trái thì gia đình ông mới tiến hành xây dựng ngôi nhà. Chị Dương Diệu Hiền (con gái ông Thưởng), chia sẻ: “Vì ý tưởng của mình không giống ai và kinh phí rất hạn hẹp nên tôi tự mình lên bảng vẽ thiết kế căn nhà và mọi ngóc ngách trong khuôn viên. Sau đó tôi đi tìm người có chuyên môn, am hiểu về cây dừa, để đi tìm những cây có độ tuổi 100 năm đem về làm cột cho nhà lớn. Để lấy được 1 cây cột 5m thì cây dừa phải cao khoảng 20m, tuổi không dưới 80 năm”.

Ông Thưởng giới thiệu những sản phẩm độc đáo từ dừa trong nhà mình. Ảnh: M.A

Đến năm 2017, sau khi chuẩn bị đủ các yếu tố cần thiết, ông Thưởng mời những nghệ nhân có tiếng, thợ lành nghề về xây dựng ngôi nhà, và phải mất hơn 2 năm ngôi nhà mới hoàn thiện.

“Để có được căn nhà được làm từ 100% gỗ dừa như hôm nay, gia đình tôi đã mất khoảng 10 năm để lên ý tưởng và hoàn thiện. Trong đó, gia đình phải lặn lội khắp các tỉnh miền Tây để tìm mua những cây dừa lão đã hết cho trái, với tuổi đời từ 80-100 năm, chủ yếu từ tỉnh Bến Tre, Vĩnh Long” - ông Thưởng chia sẻ.

Theo ông Thưởng, thường khi chọn được những cây dừa đúng độ tuổi đa phần sẽ cho xuống ao ngâm nhớt từ 4-6 tháng, rồi vớt lên chờ khô. Nhưng do cách này mất nhiều thời gian và không đủ ao ngâm nên gia đình ông Thưởng đã chọn cách phơi hoặc sấy cột thật khô, sau đó xử lý mối mọt.

Ông Thưởng kể: “Những cây dừa không còn ra trái đủ chuẩn sẽ được đem về ngâm đủ thời gian, rồi đem lên gọt vỏ sau đó tiếp tục đem ngâm xử lý, khoảng 3 tháng cây dừa mới đủ chất lượng. Cuối cùng đem cây dừa đó bào gọt láng, xử lý thuốc cho không bị mối mọt, rồi mới dùng làm cột nhà”.

Việc tìm thợ cũng lắm công phu vì gỗ dừa lão rất cứng, gỗ có nhiều dằm rất khó bào. Gia đình ông phải tìm tuyển thợ giỏi khắp vùng. Và có đến 30 thợ thi công nhà dừa, mỗi người thợ có một tay nghề và bí quyết riêng.

Bà Giác tâm sự: “Sử dụng gỗ dừa cũng rất nhiều hạn chế vì dừa già rất cứng, đóng đinh phải khoan lỗ trước mới có thể đóng. Hơn nữa để kiếm được miếng gỗ dừa đạt chuẩn dày hơn 5cm và miếng ván rộng hơn 20cm là hàng hiếm. Kỳ công nhất những cái gáo cẩn lên bàn, người ta cẩn óc xà cừ còn mình cẩn gáo dừa cho nó lạ và độc vì dừa rất gần gũi và thân thiện với đời sống con người”.

Điểm nhấn của căn nhà là được xây dựng theo kiểu Nam Bộ truyền thống với 3 gian 2 chái. Từ kèo, cột, vách đến nội, ngoại thất, vật dụng đều làm bằng chất liệu là dừa vô cùng lạ mắt. Bộ 4 tượng phật Phúc-Lộc-Thọ và Phật Di Lặc được làm từ gỗ dừa, tủ thờ, bộ trường kỷ, hoành phi, liễng, đối... từ bàn ghế, đèn trang trí, màn cửa, tranh ảnh, bộ tách trà... cũng được chế tác công phu. Những miếng gáo dừa không đồng đều màu sắc được thợ ép ra cho phẳng, phối màu, dán kết lại với nhau vô cùng tinh xảo.

Để hoàn thành quần thể độc, lạ này cần khoảng 4.000 cây dừa mới đáp ứng đủ. Tổng kinh phí để xây dựng khu nhà dừa cũng tốn ngót ngét 6 tỷ đồng.

Dừa có thể tạo nên rất nhiều tác phẩm nghệ thuật giá trị, nên gia đình ông Thưởng dự định sẽ xây dựng thành khu trưng bày những sản phẩm tinh tuý nhất từ cây dừa.

“Tôi không nghĩ tới việc đăng ký ngôi nhà độc nhất vì sau tôi thì muốn cất 1 căn nhà như vậy cũng không còn khó. Nếu người đó đủ tâm huyết với dừa, gia đình tôi sẵn sàng tư vấn, hướng dẫn” - chị Hiền cho hay.

10 năm ôm ấp ý tưởng và hiện thực hóa khát khao, tình yêu với cây dừa như gia đình ông Thưởng thật đáng để nhiều người nể phục.

Ngôi nhà dừa dung dị nhưng đã để lại ấn tượng đặc biệt với nhiều người mỗi khi có dịp tham quan, chiêm ngưỡng. Ngôi nhà góp phần nâng tầm giá trị cây dừa, mộc mạc dễ tìm nhưng không kém phần sang trọng.