Nguy cơ tranh chấp quốc tế tại dự án khu du lịch gần 100 triệu USDicon

Mâu thuẫn nội bộ chủ đầu tư 

Dự án Vũng Tàu Paradise toạ lạc tại khu vực Bãi Sau, TP.Vũng Tàu có quy mô 220ha, do Công ty liên doanh Vũng Tàu Paradise làm chủ đầu tư. Liên doanh này được thành lập từ Công ty CP Dịch vụ du lịch quốc tế Bà Rịa – Vũng Tàu và đối tác Đài Loan, là Công ty Paradise Development and investment. 

Tổng mức đầu tư dự án là 97,2 triệu USD. Trong đó, doanh nghiệp phía Việt Nam góp 25% bằng quyền sử dụng đất 220ha, còn đối tác Đài Loan góp 75% bằng tiền mặt. Theo giấy phép đầu tư, dự án Vũng Tàu Paradise có thời hạn sử dụng đất 25 năm, tức đến năm 2016. 

Sau khi được giao đất vào tháng 6/1991, Công ty CP Dịch vụ vụ lịch quốc tế Bà Rịa – Vũng Tàu (nay là Công ty CP Dịch vụ du lịch quốc tế Vũng Tàu) đã bồi thường, giải phóng mặt bằng. Đến năm 1993, công ty liên doanh nhận bàn giao 220ha đất thực địa để xây dựng dự án. 

Được giao 220ha đất tại Bãi Sau nhưng dự án Vũng Tàu Paradise chỉ triển khai trên 140ha.

Theo ông Lê Ngọc Khánh – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, sau khi hết thời hạn hoạt động dự án, trong 220ha đất được giao, chủ đầu tư chỉ sử dụng 140ha xây sân golf và nhà rông. Còn 80ha đất quy hoạch khách sạn và khu văn hoá dân tộc, chủ đầu tư sử dụng không hiệu quả và không sử dụng trong thời gian dài, vi phạm Luật Đất đai. 

Ngoài lý do chậm triển khai dự án, nguyên nhân khiến UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu không thực hiện gia hạn cho dự án Vũng Tàu Paradise còn đến từ sự không thống nhất trong quản lý điều hành và giải quyết các vấn đề phát sinh giữa các bên trong liên doanh. 

Cụ thể, phía doanh nghiệp Đài Loan chưa hoàn tất nghĩa vụ góp vốn theo quy định, không thống nhất việc đăng ký lại doanh nghiệp và điều chỉnh thời hạn hoạt động của liên doanh. 

Khi gần hết thời hạn hoạt động dự án, hai bên liên doanh chưa thống nhất về kế hoạch tiếp tục thực hiện dự án. Các bên liên doanh đơn phương kiến nghị được cơ cấu lại doanh nghiệp để chứng minh năng lực xin thực hiện dự án thêm 50 năm. 

Về tình hình góp vốn, phía doanh nghiệp Đài Loan không góp đủ vốn như cam kết. Theo báo cáo của các bên vào năm 2016, số vốn đã góp của doanh nghiệp nước ngoài chỉ 26,5 triệu USD, đạt 57%. 

Trước đó, công ty liên doanh thực hiện giám định giá trị tài sản và phần vốn góp các bên năm 2002 và năm 2005. Đơn vị giám định và HĐQT Công ty liên doanh Vũng Tàu Paradise thống nhất thông qua tổng số vốn đầu tư của đối tác Đài Loan là 16,273 triệu USD, chưa tính hạng mục công viên nước. 

Tuy nhiên, phía doanh nghiệp Đài Loan không công nhận kết quả giám định này và đề nghị đưa vào một số chi phí đã đầu tư. Nhận thấy không đủ cơ sở nên đơn vị giám định không chấp nhận. Sự việc này gây ra mâu thuẫn nội bộ giữa hai bên trong thời gian dài.

Khả năng phát sinh tranh chấp kiện tụng

Báo cáo Thủ tướng Chính phủ và Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) về dự án Vũng Tàu Paradise mới đây, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cho biết, vào tháng 7/2020, thời điểm dự án hết thời hạn và công ty liên doanh đã chấm dứt hoạt động do hết thời hạn, công ty liên doanh đưa ra yêu cầu. 

Để tiếp tục chuyển tiền vào Việt Nam, Công ty liên doanh Vũng Tàu Paradise đề nghị đối tác phía Việt Nam sang tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho công ty liên doanh. 

Trong khi đó, người đại diện vốn Nhà nước tại Công ty CP Dịch vụ du lịch quốc tế Vũng Tàu lại cho rằng, quá trình triển khai dự án đối tác Đài Loan không đề cập việc chuyển quyền sử dụng đất cho liên doanh trong 25 năm dự án. Nội dung này phát sinh khi thời điểm dự án kết thúc và kiến nghị gia hạn. 

Theo UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, từ năm 1995 đến tháng 2/2020, liên doanh đã nộp thuế 246,76 tỷ đồng. Doanh thu những năm gần đây có tăng trưởng, có lãi năm 2016 và 2017, giải quyết việc làm cho 600 lao động. Hoạt động của công ty liên doanh trong 25 năm không hiệu quả, tính đến ngày 31/12/2017 liên doanh lỗ luỹ kế 87,319 tỷ đồng. 

Hai phương án xử lý dự án Vũng Tàu Paradise được đưa ra.

Theo hợp đồng hợp tác, hai bên liên doanh thống nhất lấy hội đồng trọng tài Vương quốc Anh để giải quyết tranh chấp phát sinh khi không thể hoà giải được. Tuy nhiên, giấy phép đầu tư lại quy định giá trị tài sản của liên doanh vào cuối năm 25 được chia đều cho 2 bên. 

Tháng 8/2019, Bộ Tư pháp đề nghị Bộ KH&ĐT rà soát, làm rõ trách nhiệm các bên để xác định khả năng nhà đầu tư khởi kiện Chính phủ; phân tích khó khăn, vướng mắc trong việc xử lý tài sản trên đất, đặc biệt là sân golf, để có phương án xử lý hợp lý. 

Cuối năm 2019, Bộ KH&ĐT đưa ra 2 phương án xử lý. Một là thu hồi 220ha đất rồi tổ chức bán đấu giá. Phương án này có khả năng xảy ra tranh chấp đầu tư quốc tế vì tài sản trên đất của liên doanh chưa được xử lý. 

Phương án 2 là thu hồi 220ha đất, sau đó báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét cho phép nhà đầu tư được thực hiện dự án. Trường hợp này áp dụng hình thức cho thuê đất không qua đấu giá và tiền thuê đất tính theo khung giá hiện hành. 

Đến nay, các bộ ngành vẫn chưa thống nhất chọn phương án. Theo đó, Bộ Tài chính đồng ý với phương án 1 trong khi Thanh tra Chính phủ, Bộ TN&MT, Bộ Ngoại giao đồng ý với phương án 2. Ngoài ra, Bộ TN&MT còn đề xuất phương án cho chủ đầu tư gia hạn 140ha đất, thu hồi 80ha đất còn lại để đấu giá. 

Quang Đăng