Nhật Bản kỳ vọng vào mỏ đất hiếm khổng lồ

Nằm sâu dưới vùng biển ngoài khơi đảo Minamitorishima - hòn đảo xa nhất về phía Đông của Nhật Bản - là một kho báu đất hiếm mà các nhà khoa học mô tả rằng đủ để đáp ứng nhu cầu của thế giới trong nhiều thế kỷ tới. 

Được phát hiện năm 2013 và có trữ lượng lên đến 16 triệu tấn, mỏ đất hiếm chất lượng cao này có thể giúp giảm đáng kể sự phụ thuộc của thế giới vào Trung Quốc - quốc gia hiện thống trị lĩnh vực này.

Nhật Bản có kế hoạch khai thác quy mô nhỏ dưới đáy biển bắt đầu vào tháng 1-2026 và cung cấp cho khu vực tư nhân vào năm 2028. Tuy nhiên, trở ngại lớn là chi phí và kỹ thuật khai thác cực kỳ tốn kém do các mỏ này nằm ở độ sâu tới 6.000 m dưới mặt biển quanh đảo Minamitorishima. 

Ông Takahide Kiuchi, chuyên gia kinh tế cấp cao của Viện Nghiên cứu Nomura (Nhật Bản), cho biết mỗi chuyến thăm dò có sử dụng công nghệ khai thác đáy biển tiên tiến hàng đầu thế giới dự kiến tốn hơn 150 triệu yen (khoảng 26,2 tỉ đồng). 

Ngoài ra, theo một số chuyên gia, Nhật Bản cần xây dựng thêm các nhà máy tinh luyện mới để xử lý lượng khoáng sản khai thác được quanh đảo Minamitorishima.

"Biến động giá đất hiếm hoặc chính sách hỗ trợ của chính phủ có thể khiến nguồn tài nguyên này trở nên khả thi về mặt thương mại, nhưng hiện tại khả năng đó vẫn còn rất thấp" - ông Kazuto Suzuki, chuyên gia về an ninh kinh tế tại Trường Cao học chính sách công của ĐH Tokyo (Nhật Bản), nói với tờ The Straits Times. 

Điều đó có nghĩa là mỏ đất hiếm nói trên sẽ chưa thể ảnh hưởng ngay đến vị thế thống trị của Trung Quốc nhưng có thể trở thành giải pháp trung và dài hạn nếu công nghệ khai thác được cải tiến để mang lại hiệu quả kinh tế.

Đất hiếm là tên gọi của 17 nguyên tố kim loại cần thiết để sản xuất hàng loạt sản phẩm, từ xe điện, động cơ máy bay, tua-bin gió cho đến laser y tế, chất bán dẫn và các hệ thống vũ khí quân sự. 

Hiện gần như nắm độc quyền trong khâu chế biến các khoáng sản quan trọng này, Trung Quốc đã nhiều lần sử dụng các biện pháp hạn chế thương mại và kiểm soát xuất khẩu sản phẩm này. 

Bắc Kinh hạn chế xuất khẩu đối với 7 loại đất hiếm hồi tháng 4 và đến tháng 10 bổ sung 5 loại nữa vào danh sách, cũng như ban hành các quy định toàn diện hơn về bước đi này. Vì việc này, Mỹ đã phản ứng mạnh, thể hiện qua việc Tổng thống Donald Trump gần đây đe dọa áp thêm mức thuế 100% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.