Những ngân hàng được “chọn mặt gửi vàng” nới hạn mức tín dụng

Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), về việc một số ngân hàng đã có tăng trưởng tín dụng gần chạm hạn mức được cấp từ đầu năm, khiến nhiều người khó có thể tiếp cận khoản vay, NHNN cho rằng có nhiều lý do. Nguyên nhân chính xuất phát từ việc tín dụng đã tăng quá nhanh trong nửa đầu năm nay.

Theo Thống đốc NHNN, nếu giải quyết ách tắc dòng tiền của bất động sản bằng việc nới room tín dụng thì chỉ được trước mắt, về dài hạn là rủi ro cho ngân hàng. Ảnh: SBV

NHNN cũng cho biết việc một số nhà băng từ chối cho vay, còn do họ phải đảm bảo các tỷ lệ an toàn hoặc là ngân hàng đó bị xếp hạng thấp nên chỉ được giao "room" ít. Bên cạnh đó, có tình trạng một số nhà băng hết dư địa tăng trưởng tín dụng do chủ yếu cho vay trung dài hạn, tập trung vào lĩnh vực bất động sản nên thời gian quay vòng vốn chậm, không thu hồi được nợ nhanh. Trong khi đó, bản chất hoạt động ngân hàng chủ yếu tập trung cho vay ngắn hạn, bổ sung vốn lưu động.

Theo đó, để xử lý ách tắc dòng vốn của thị trường bất động sản, NHNN tiếp tục chủ trương, cần được cân nhắc và tiếp cận theo nhiều nguồn vốn khác nhau, không đẩy rủi ro tới hệ thống. Đó cũng là nguyên nhân khiến NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng trích lập dự phòng rủi ro đầy đo, nâng hệ số rủi ro và thực hiện đúng lộ trình hạ tỷ lệ huy động ngắn hạn cho vay trung và dài hạn; cùng với đó là yêu cầu các ngân hàng thương mại kiểm soát chặt tín dụng vào các lĩnh vực, phân khúc rủi ro.

Tại  buổi thảo luận về giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, thúc đẩy phục hồi nhanh và phát triển bền vững do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, từ đầu năm đến nay, bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước biến động rất phức tạp, khó lường, chưa từng có trong tiền lệ.

Theo đánh giá của NHNN, tới đây, diễn biến còn rất khó khăn với nhiều diễn biến phức tạp khó lường, không có tiền lệ, chẳng hạn như việc FED tăng lãi suất liên tục trong 2 tháng vừa qua, đồng USD tăng giá mạnh, lạm phát trên toàn cầu, các nước Anh, Mỹ lạm phát lên đến 8,9%...

Người đứng đầu ngành ngân hàng cũng cho biết trong bối cảnh kinh tế biến động khó lường, điều quan trọng nhất là phải kiên định với mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và thực hiện các giải pháp hỗ trợ cho nền kinh tế. Đối với hoạt động ngân hàng, mục tiêu điều hành của ngành Ngân hàng là phải đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu chi trả cho người dân.

Theo đó, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh lãi suất hiện đang chịu áp lực, bởi tín dụng 7 tháng đầu năm tăng 9,14%, nghĩa là cầu tín dụng đã tăng lên, trong khi nguồn huy động vốn của ngân hàng chỉ tăng 4,21%, tạo áp lực tăng lãi suất .

Riêng về vấn đề tăng trưởng tín dụng, đặc biệt là vấn đề nới room tín dụng, nhiều ý kiến cho rằng nên cân nhắc điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng lên 15, 16%. Thống đốc cho biết, năm 2022, khi xây dựng chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng, lúc đó là thời điểm nền kinh tế chưa phục hồi nhanh, NHNN đã đưa chỉ tiêu 14%, cao hơn 13,6% năm 2021 và 12,17% của năm 2020, như vậy đã là để tạo dư địa để thúc đẩy phục hồi.

“Đến nay, diễn biến rất khác, nền kinh tế của chúng ta đã phục hồi khá mạnh mẽ, riêng tăng trưởng quý 2 tăng 7,72%, tính chung 6 tháng tăng là 6,42%. Từ nay đến cuối năm, Chính phủ chỉ đạo đẩy mạnh các gói phục hồi, cũng như đẩy mạnh đầu tư công. Như vậy, tới đây sẽ có dòng tiền ra để hỗ trợ kinh tế. NHNN cho rằng với điều hành chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng trong bối cảnh lạm phát này thì không thể chủ quan được, nên trước mắt, NHNN vẫn điều hành theo chỉ tiêu 14%.

Ngoài ra, tỷ lệ tín dụng trên GDP của Việt Nam theo đánh giá của WB là cao nhất thế giới, 124% (theo GDP mới), tỉ lệ tín dụng trên huy động vốn đã là 99%, nghĩa là huy động 100 đồng đã cho vay 99 đồng. Do đó, nếu nới room tín dụng thì có thể nguy cơ cuộc đua lãi suất sẽ quay trở lại”, Thống đốc cho biết.

Như vậy nếu xét trên toàn hệ thống, tăng trưởng tín dụng như đã DĐDN phân tích trong nhiều bài viết trước, sẽ không là ẩn số và gần như chắc chắn sẽ ở mức “kịch bản cứng” 14%.

Tuy nhiên, với khó khăn về room tín dụng như đề cập ở trên mà trong khi chưa có quyết định nới room, các tổ chức sẽ phải tiếp tục cơ cấu lại danh mục tín dụng để tự tạo dư địa cho vay.

Bên cạnh đó, nhà điều hành cho biết, việc phân bổ tăng trưởng tín dụng cho từng tổ chức tín dụng trên hai cơ sở: Thứ nhất, xếp hạng cao được giao "room" tốt hơn. Thứ hai, theo chủ trương, định hướng điều hành của Chính phủ, việc cấp hạn mức tín dụng cao hay thấp cũng sẽ dựa trên tiêu chí giảm lãi suất cho vay hỗ trợ doanh nghiệp và người dân, tiêu chí tín dụng tập trung vào lĩnh vực đầu tư kinh doanh bất động sản, đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, tiêu chí ngân hàng tham gia hỗ trợ xử lý các ngân hàng yếu kém…

Nhóm "nhà có điều kiện" chờ nới hạn mức tín dụng

Hiện theo ghi nhận, Vietcombank và MBBank đang là ngân hàng có chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cao nhất trên 14%. Đây cũng là 2 nhà băng đang tham gia hỗ trợ xử lý các ngân hàng yếu kém gồm cụ thể là CB Bank và Ocean Bank.

Trong bức tranh tăng trưởng tín dụng hệ thống cao nhất 10 năm qua, Vietcombank dẫn đầu hệ thống với mức 14,4% và đang được kỳ vọng sẽ tiếp tục nới room. Ảnh: Quốc Tuấn

Ngoài ra, Vietcombank với vị thế ngôi vương lợi nhuận nhiều năm (trừ cuối 2021 tạm bị VPBank soán ngôi do ghi nhận khoản bán vốn khủng tại FE Credit), cũng là nhà băng đang giữ ngôi đầu về tỷ lệ bao phủ nợ xấu tới 506%, tỷ lệ nợ xấu trên dư nợ giữ dưới 0,61%.

Riêng với MBBank, ngoài lợi nhuận trước thuế quý II/2022 tăng mạnh cho tăng trưởng mạnh về cho vay, nhờ đầu tư số hóa, MBBank cũng đang vươn lên top ngân hàng có tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA) cao. Tuy nhiên MB đang có sự tăng lên về nợ xấu (1,2%), nợ có khả năng mất vốn tăng cao. Dù vậy, theo CTCK Vietcombank (VCBS), với thông tin về việc nhận tái cơ cấu một tổ chức tín dụng bắt buộc nằm trong phạm vi dưới 10% tổng tài sản của MB, lỗ lũy kế không quá 20.000 tỷ đồng, MBB sẽ được ưu tiên tăng trưởng tín dụng thêm 5-10% trong năm 2022 và các năm tới, có thể tăng khoảng 30%/năm mà vẫn đảm bảo an toàn với tỷ lệ an toàn vốn (CAR) duy trì ở mức 10-11%.

Tương tự với Vietcombank, CTCK Bảo Việt (BVSC) mới đây cũng đã đưa ra dự báo ngân hàng này có thể được nới hạn mức tín dụng lên tới 19% trong năm nay.

Một ngân hàng có tăng trưởng tín dụng tích cực trong 6 tháng đầu năm (14,3% của riêng ngân hàng mẹ) là VPBank cũng được đánh giá có thể được NHNN xem xét nới room. Tại thời điểm 31/03/2022, theo công bố của VPBank, hệ số CAR riêng lẻ và hợp nhất của ngân hàng đạt 15,29% và 15,33%, tăng lần lượt 1,13% và 1,06% so với thời điểm cuối năm 2021, nguyên nhân chủ yếu do vốn tự có tăng nhanh hơn so với tốc độ tăng trưởng của tài sản có rủi ro (RWA). Trong quý 1 năm 2022, hệ số CAR luôn giữ ở mức cao hơn tỷ lệ an toàn tối thiểu 8% và tỷ lệ mục tiêu tối thiểu theo Tuyên bố Khẩu vị rủi ro 2022 là 10%. Với hiệu quả hoạt động cao nhất thị trường, tỷ lệ an toàn vốn hợp nhất của ngân hàng vẫn nằm trong nhóm dẫn đầu thị trường, VPBank đang thuộc nhóm “nhà có điều kiện” đủ để trông đợi nới room.

Cùng với đó, Techcombank cũng là ngân hàng được đánh giá cao về các điều kiện xếp hạng và chấm điểm theo quy định tại Thông tư 52. Các tiêu chí chấm điểm ngân hàng được NHNN áp dụng được biết gồm 6 tiêu chí về vốn, chất lượng tài sản, quản trị điều hành, kết quả hoạt động kinh doanh, khả năng thanh khoản, mức độ nhạy cảm với rủi ro thị trường. Tuy nhiên, một chuyên gia lưu ý là tại Techcombank, tỷ lệ cho vay bất động sản/ tổng dư nợ khá cao và dẫn đầu hệ thống. “Techcombank có CASA, ROA và CAR đều ở vị thế đầu ngành, song cho vay bất động sản cao cũng có thể là điểm trừ của ngân hàng trong bối cảnh hiện nay”.

Cũng theo chuyên gia, những ngân hàng sẽ được NHNN xem xét nới room có thể bao gồm cả trong nhóm Big 4 (ngoài Vietcombank) vì đây là nhóm luôn đăng ký hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp và nền kinh tế ở mức tối đa nhất, trên cơ sở lợi thế là ít áp lực hút vốn huy động với lãi suất thấp hơn so với thị trường. Ngoài ra, là những nhà băng đáp ứng các chỉ tiêu của NHNN đặt ra, ví dụ VIB hoàn thành cả 3 trụ cột Basel II rất sớm,  cùng với MSB là 2 ngân hàng hoàn thiện áp dụng Basel III trong quản lý thanh khoản, quản lý rủi ro hoạt động và rủi ro thị trường. Hay HDBank cũng đã áp dụng hai chỉ số đảm bảo thanh khoản là hệ số quỹ bình ổn ròng và tỷ lệ đảm bảo thanh khoản của Basel III, cùng với đó còn có hỗ trợ tái cơ cấu quỹ tín dụng…