Phát hiện 1 tỷ tấn kho báu dưới độ sâu gần 4.000 mét, có thể thay đổi hoàn toàn thị trường 6,3 nghìn tỷ USD

Điều khiến giới quan sát đặc biệt chú ý là quy mô trữ lượng. Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), Trung Quốc sở hữu trữ lượng khí đá phiến có thể khai thác lớn nhất thế giới và trữ lượng dầu đá phiến đứng thứ 3. Trong khi Mỹ tận dụng nguồn tài nguyên này để vươn lên thành nhà sản xuất dầu thô số một, Trung Quốc, là nước nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới, hiểu rõ rằng thương mại dầu mỏ là điểm yếu chiến lược cần phải thay đổi.

Cơ hội lớn nhưng thách thức cũng không hề nhỏ. Các tầng chứa dầu của Trung Quốc nằm sâu hơn nhiều so với những gì Mỹ phải đối mặt, với độ thấm siêu thấp, khiến hoạt động khai thác khó khăn và chi phí cao.

Tuy nhiên, bước ngoặt đã xuất hiện ở vùng Tân Cương. Tuần này, khu thí điểm dầu đá phiến Jimsar, dự án cấp quốc gia đầu tiên của Trung Quốc, thông báo đã vượt mục tiêu sản lượng năm 2024 tới 22 ngày. Khu vực rộng 1.278 km2 này được ước tính chứa hơn 1 tỷ tấn dầu có thể khai thác, mở ra tiềm năng to lớn cho chiến lược tự chủ năng lượng.

Theo China National Petroleum Corporation, các mỏ Jimsar nằm sâu tới 3.800 mét trong đá phiến có độ thấm chỉ bằng một phần mười nghìn của dầu truyền thống. Để vượt qua trở ngại này, đội ngũ kỹ sư đã phát triển một loạt công nghệ nứt vỉa và gia tăng thu hồi dầu, giúp sản lượng trung bình mỗi giếng tăng hơn 60% trong vòng đời khai thác. Báo Science and Technology Daily mô tả đây là mô hình kỹ thuật - quản lý có thể “nhân rộng nhanh chóng” cho các vùng dầu phi truyền thống trên cả nước.

Jimsar chỉ là một phần trong bức tranh lớn. Trung Quốc hiện vận hành 3 khu thí điểm dầu đá phiến ở Tân Cương, Sơn Đông và Hắc Long Giang. Năm 2024, sản lượng dầu đá phiến của nước này đạt hơn 6 triệu tấn, tương đương khoảng 45 triệu thùng, con số nhỏ so với tổng sản lượng dầu thô 213 triệu tấn nhưng tốc độ tăng trưởng lại rất đáng chú ý. Riêng mỏ Trường Khánh ở Cam Túc đã mất 12 năm để đạt 10 triệu tấn dầu đá phiến đầu tiên, nhưng chỉ 3 năm sau đó đã tăng gấp đôi lên 20 triệu tấn.

Các nhà phân tích cho rằng nếu Trung Quốc thật sự bứt tốc trong khai thác dầu đá phiến, thị trường dầu thô toàn cầu sẽ phải tái định hình. Năm 2024, hơn 27% xuất khẩu dầu của OPEC chảy vào Trung Quốc. Việc Bắc Kinh cắt giảm lượng nhập khẩu sẽ gây chấn động nghiêm trọng đối với các nhà xuất khẩu lớn như Ả Rập Xê Út, Iraq hay Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Việc Trung Quốc giảm phụ thuộc dầu nhập khẩu cũng làm suy yếu công cụ ảnh hưởng của OPEC trong việc điều chỉnh giá.

Dù vậy, các chuyên gia năng lượng cũng thừa nhận Trung Quốc đang đối mặt nhiều rào cản. So với Mỹ, các mỏ đá phiến của Trung Quốc là trầm tích hồ chứ không phải biển, khiến cấu trúc địa chất phức tạp và khó nứt vỉa hơn.

Một nghiên cứu năm 2023 của PetroChina nhấn mạnh rằng công nghệ kích thích vỉa, gia tăng sản lượng và tối ưu khai thác của Trung Quốc “vẫn còn khoảng cách lớn” so với Mỹ. Để thực sự tạo ra cuộc cách mạng dầu đá phiến, nước này phải tiếp tục đầu tư mạnh vào nghiên cứu cơ bản, nứt vỉa thử nghiệm quy mô lớn và đổi mới công nghệ thu hồi dầu.

Tham khảo SCMP