SARS khiến các hãng hàng không toàn cầu thiệt hại 7 tỷ USD, Coronavirus có thể sẽ tồi tệ hơn nhiều cho cả Việt Nam và thế giới

Hàng chục hãng hàng không lớn đã hủy các chuyến bay đến và đi từ Trung Quốc đại lục. Một số quốc gia cũng đã cấm nhập cảnh cho người nước ngoài đã đến Trung Quốc, trong khi những nước khác khuyên công dân của họ không đi du lịch Trung Quốc, hoặc rời đi nếu họ có thể.

Lần gần nhất ngành hàng không phải đối mặt với cuộc khủng hoảng tương tự là vào năm 2003, khi dịch SARS gây thiệt hại tới 6 tỷ USD doanh thu cho các hãng hàng không châu Á Thái Bình Dương, theo Cơ quan Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA). Các nhà phân tích cho rằng các hãng hàng không Bắc Mỹ đã mất 1 tỷ USD, trong khi các hãng hàng không châu Âu thì "vô sự". Phải mất 9 tháng trước khi lưu lượng hành khách quốc tế trở lại bình thường, IATA nói.

"Coronavirus chắc chắn sẽ vượt qua con số 7 tỷ USD của SARS", Ivan Su, một nhà phân tích của công ty dịch vụ tài chính Morningstar cho biết.

Ngành hàng không toàn cầu, tạo ra doanh thu 838 tỷ USD vào năm ngoái, sẽ bị ảnh hưởng lớn hơn trong khoảng thời gian này vì nhiều lý do: Số lượng khách du lịch hàng không Trung Quốc đã tăng vọt kể từ năm 2003. Các hãng hàng không Trung Quốc và toàn ngành hiện nay có quy mô lớn hơn so với trước. Việc đình chỉ các chuyến bay và tư vấn du lịch có thể kéo dài lâu hơn so với thời SARS, ảnh hưởng nặng nề đến các hãng hàng không quốc tế.

Khoảng 660 triệu hành khách Trung Quốc đã đi du lịch bằng đường hàng không vào năm 2019 - cao gấp 7 lần so với năm 2003, theo Tân Hoa Xã và Fitch Ratings. Phần lớn các chuyến đi là du lịch nội địa. 

Khi SARS tấn công, lưu lượng hành khách toàn cầu đã giảm 18,5% trong tháng 4/2003 so với cùng kỳ, giảm gần 45% ở châu Á-Thái Bình Dương, Fitch cho biết trong một báo cáo.

Lần này, sự sụt giảm có thể tồi tệ hơn nhiều. Sự bùng phát của coronavirus vào đúng thời điểm người Trung Quốc đang chuẩn bị cho Tết Nguyên đán, ngày lễ quan trọng nhất của họ. Hàng triệu kế hoạch du lịch của người Trung Quốc đã bị hoãn hoặc hủy khi chính quyền Bắc Kinh phong tỏa các thành phố để ngăn chặn sự lây lan của virus. Các quan chức cho biết tháng trước rằng du lịch hàng không vào ngày đầu tiên của kỳ nghỉ đã giảm hơn 41% so với cùng kỳ.

Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng ngày càng quan trọng hơn nhiều đối với ngành hàng không toàn cầu. Trung Quốc hiện là thị trường hàng không dân dụng lớn thứ hai thế giới, sau Hoa Kỳ, thu về 1,06 nghìn tỷ CNY (151 tỷ USD) doanh thu năm ngoái, theo Tân Hoa xã.

Các hãng hàng không lớn của Trung Quốc như Air China (AIRYY) , China Southern (ZNH) và China Eastern (CEA) "đã tăng trưởng gấp 5-6 lần so với năm 2003 - khi chúng chỉ mới rất, rất nhỏ so với các hãng hàng không quốc tế còn lại," Shukor Yusof, người đứng đầu công ty tư vấn hàng không Endau Analytics tại Malaysia nói.

China Southern, hãng hàng không lớn nhất của quốc gia này, đã báo cáo doanh thu 43,7 tỷ CNY (6,2 tỷ USD) trong quý 3 năm ngoái. Để so sánh, Delta (DAL) - hãng hàng không hàng đầu của Mỹ - chỉ báo cáo doanh thu 12,6 tỷ USD trong cùng kỳ.

"Các hãng hàng không sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn với coronavirus, bởi Trung Quốc giờ có thể xem là động cơ kinh tế của thế giới", Yusof nói. Alicia Garcia Herrero, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á Thái Bình Dương tại Natixis cho biết: "Sự bùng phát này sẽ tồi tệ hơn vì các lệnh cấm du lịch đã bắt đầu sớm và có vẻ như chúng sẽ còn tiếp tục có hiệu lực trong một thời gian dài".

Hầu hết các chuyến bay bị hủy trong SARS kéo dài khoảng 2 tháng, theo Morningstar.

Cathay Pacific (CPCAY) của Hong Kong là một trong những tbị ảnh hưởng nặng nề nhất. Ở đỉnh điểm của sự bùng phát SARS, Cathay đã phải hủy 42% các chuyến bay của mình, lượng hành khách hàng ngày của hãng này từ 33.000 giảm xuống chỉ còn khoảng 10.000.

Riêng với hàng không Việt Nam, TS. Cấn Văn Lực cùng nhóm tác giả tại Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV cho rằng: vận tải hàng không chịu ảnh hưởng nhiều nhất bởi lượng khách quốc tế sử dụng hàng không của Việt Nam chiếm tới hơn 79,8% tổng lượng khách quốc tế đến Việt Nam, mà trong đó khách Trung Quốc đến Việt Nam bằng đường hàng không chiếm 70% năm 2019 (theo Tổng cục Du lịch).

Ngành hàng không với doanh thu khoảng 200 nghìn tỷ VND, đóng góp trực tiếp vào GDP khoảng 0,1%, sẽ là ngành chịu tác động tiêu cực trực tiếp và rõ nét nhất, dự báo sẽ khiến doanh thu và lợi nhuận của ngành giảm mạnh trong quý 1, quý 2 và cả năm 2020 - tùy theo diễn biến của dịch bệnh.

Bài viết có tham khảo CNN.