Tại sao các tập đoàn đa quốc gia thích đặt nhà máy ở Việt Nam ngay cả khi dịch Covid-19 bùng nổ?

Khảo sát mới nhất từ JLL nhận định Việt Nam vẫn là điểm đến đầy hứa hẹn dù đại dịch Covid-19 đang tác động đến toàn cầu.

Một số công ty đa quốc gia đã rục rịch lên kế hoạch mở rộng hoạt động ở Việt Nam từ năm ngoái nhằm giảm áp lực hàng rào thuế quan mới với đối với hàng hoá xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mỹ và tìm kiếm thị trường thay thế phòng khi giá sản xuất tăng lên.

Báo cáo mới nhất của VinaCapital cho rằng dịch Covid-19 có thể đem lại lợi ích cho Việt Nam. Thời gian gần đây, các công ty đa quốc gia như Samsung, Tập đoàn LG và rất nhiều nhà sản xuất Nhật Bản đã chuyển các nhà máy từ Trung Quốc sang Việt Nam, hoặc đã thành lập các cơ sở sản xuất mới tại Việt Nam thay vì ở Trung Quốc.

VinaCapital từng dự đoán rằng chiến tranh thương mại Mỹ - Trung sẽ đẩy nhanh quá trình di chuyển các cơ sở sản xuất từ ​​Trung Quốc sang Việt Nam. Còn ở thời điểm hiện tại, dịch Covid-19 sẽ tiếp tục là sẽ tiếp tục là nhân tố thúc đẩy quá trình này.

Bên cạnh đó, các công ty như Foxconn và các nhà cung cấp khác của Apple đã cho biết rằng họ có ý định thành lập các cơ sở sản xuất tại Việt Nam. Tuy nhiên, VinaCapital nói rằng các công ty này có thể sẽ không chỉ tiếp tục thiết lập các cơ sở sản xuất tại đây, mà còn tạo ra động lực lớn hơn nhiều để giúp thúc đẩy phát triển chuỗi cung ứng địa phương trong tương lai.

Chỉ số Reshoring Index (đo lường quá trình chuyển dịch doanh nghiệp hoặc một phần doanh nghiệp có trụ sở tại một quốc gia khác trở về quốc gia ban đầu) do A.T. Kearney công bố gần đây cũng cho ra kết quả tương tự về sự chắc chắn rời đi của các tập đoàn đa quốc gia tại Trung Quốc.

Năm ngoái, các công ty đã chủ động cân nhắc lại về chuỗi cung ứng của họ bằng cách thuyết phục các đối tác Trung Quốc di dời nhà máy đến Đông Nam Á để tránh thuế quan hoặc thay thế hoàn toàn nguồn cung từ Trung Quốc. Và điểm đến lý tưởng của nó không đâu khác là Việt Nam nếu xét ở khu vực Đông Nam Á và Mexico ở châu Mỹ.

Ông Min Zhou – nhà phân tích nghiên cứu của AllianceBernstein và bà Vivian Chen – Giám đốc đầu tư của International Small Cap Equality nhận định rằng Việt Nam đang có ưu thế về lao động trẻ, dồi dào và chi phí thấp hơn khoảng 40% so với Trung Quốc. Mặt khác, Chính phủ Việt Nam cũng quy định mức thuế thấp và một tuần làm việc kéo dài 6 ngày giúp nâng cao năng suất. Đấy là lý do nhiều thương hiệu nổi tiếng đã quyết định đặt nhà máy tại đây.

Dù vậy các nhà sản xuất cũng không ngừng đặt ra câu hỏi và đánh giá năng lực sản xuất của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Stephen Wyatt, Tổng Giám đốc JLL Việt Nam cho biết đầu tư vào Việt Nam là một cuộc chơi cho lâu dài.

"Việt Nam là một điểm đến đầy hứa hẹn từ khi làn sóng dịch chuyển nhà máy khỏi Trung Quốc bắt đầu. Mặc dù đại dịch COVID-19 đang gây ra những khó khăn nhất định đối với các quyết định cũng như hoạt động di dời, nhưng nhiều chủ đầu tư vẫn tự tin tăng giá đất trong quý đầu năm 2020 bởi đây là xu hướng đầu tư trong dài hạn", ông nói.

Trong quý I/2020, khảo sát của JLL cho biết miền Bắc thu hút phần lớn các tập đoàn lớn muốn đa dạng hóa danh mục sản xuất bên cạnh cơ sở tại Trung Quốc, với nền tảng cơ sở hạ tầng phát triển khá tốt và vị trí cần kề với Trung Quốc.

Giá đất trung bình đạt 99 USD/m2/chu kỳ thuê, tăng 6,5% so với cùng kỳ năm trước. Nhà xưởng xây sẵn, lựa chọn yêu thích của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vẫn giữ ở mức giá thuê ổn định dao động từ 4-5 USD/m2/tháng, và đều đã được lấp đầy.

Ở khu vực phía Nam, JLL ghi nhận số lượng yêu cầu thuê đất tăng cao và các chủ đầu tư đã trở nên tự tin hơn trong việc tăng giá thuê đất. Giá đất trung bình trong quý 1/2020 đạt 101 USD/m2/chu kỳ thuê, tăng 12,2% so với cùng kỳ. Nhà xưởng xây sẵn ở miền Nam có giá thuê dao động từ 3,5-5,0 USD/m2/tháng, tăng nhẹ ở Bình Dương, TP.HCM, Long An và giữ mức ổn định ở các tỉnh còn lại.

Tuy nhiên, JLL cũng đánh giá không phải tất cả các ngành sản xuất đều có thể dễ dàng chuyển sang Việt Nam. Mức lương công nhân sản xuất tại Trung Quốc tuy cao gấp 3 lần nhưng trình độ tay nghề của công nhân nơi này cũng cao hơn Việt Nam. Mặt khác, quy mô của Trung Quốc không thể được nhân rộng: lượng lao động công nghiệp di cư ở Trung Quốc còn cao hơn dân số Việt Nam. Hơn nữa, thị trường nội địa vô cùng lớn của nước này cũng là một yếu tố khiến các nhà sản xuất phải cân nhắc.