Tăng tuổi hưu có ảnh hưởng tới việc làm của người trẻ?

Mới đây, Nghị quyết 28 của hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách BHXH cũng đã xác định, tiến hành điều chỉnh tuổi nghỉ hưu theo lộ trình, bắt đầu từ năm 2021.

Theo dự kiến, tăng tuổi nghỉ hưu sẽ bắt đầu thực hiện từ năm 2021.

Hai phương án tăng tuổi hưu từ 2021

Căn cứ vào lộ trình, phương án tăng tuổi nghỉ hưu sẽ được Bộ LĐ-TB-XH đưa vào nội dung của dự án sửa đổi Bộ luật Lao động năm 2012 và được Chính phủ trình Quốc hội vào năm 2019.

Theo đó, có 2 phương án được đề xuất. Phương án 1, từ năm 2021, thực hiện điều chỉnh tuổi nghỉ hưu, mỗi năm tăng 3 tháng đối với nam cho đến khi đạt tuổi 62, mỗi năm tăng 6 tháng đối với nữ cho đến khi đạt tuổi 60. Như vậy, tuổi nghỉ hưu của nam sẽ đạt tuổi 62 vào năm 2028 và nữ đạt tuổi 60 vào năm 2030.

Phương án 2, từ năm 2021, thực hiện điều chỉnh tuổi nghỉ hưu, mỗi năm tăng 3 tháng đối với nam cho đến khi đạt tuổi 62, mỗi năm tăng 4 tháng đối với nữ cho đến khi đạt tuổi 60. Tuổi nghỉ hưu của nam sẽ đạt tuổi 62 vào năm 2028 và nữ đạt tuổi 60 vào năm 2035.

Trên thực tế, quy định về tuổi hưu hiện nay áp dụng từ năm 1961. Đây cũng là lần thứ tư Bộ LĐ-TB&XH đề xuất phương án tăng tuổi hưu. Theo Bộ LĐ-TB&XH, quy định tuổi nghỉ hưu của hiện hành đã tồn tại gần 60 năm. Trong khi đó, nước ta đang chuyển từ thời kỳ dân số trẻ sang giai đoạn già hóa dân số.

Như vậy, tương lai lực lượng lao động trẻ sẽ thiếu hụt. Nâng tuổi nghỉ hưu là cách để chuẩn bị cho tương lai sau này của lực lượng lao động. Nhiều nước trên thế giới đã và đang điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu lên 65 hoặc 67 để ứng phó với xu hướng già hóa dân số và thiếu hụt lao động. Vì thế, việc tăng tuổi nghỉ hưu ở nước ta cũng nên theo xu hướng này.

Nói như Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Doãn Mậu Diệp, rất nhiều nước có kỳ vọng tăng tuổi nghỉ hưu, kể cả các nước xung quanh Việt Nam.

“Indonesia đang trong lộ trình điều chỉnh tuổi nghỉ hưu từ 55 lên 65, Malaysia điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu bình quân từ 60 lên 65 tuổi, Hàn Quốc dự kiến điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu bình quân từ 62 lên 65 tuổi vào năm 2034…”,Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp cho biết.

Đặc biệt, theo Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp, tới năm 2035, số người bước vào tuổi lao động chỉ bằng 1,2 lần số ra khỏi tuổi lao động, khoảng 1,5 triệu so với 1,26 triệu người. "Trên cơ sở đó, nếu không điều chỉnh tuổi nghỉ hưu thì sẽ phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động trong tương lai không xa", Thứ trưởng cho biết.

Điều chỉnh theo từng đối tượng người lao động

Tuy nhiên, theo các chuyên gia lao động dù áp dụng phương án nào thì vẫn phải dựa trên tình hình thực tế và tính toán kỹ tất cả các yếu tố như độ tuổi, giới tính, nhóm nghề nghiệp, trung bình tuổi thọ, thời điểm tăng...

Đặc biệt trong đó, việc tăng tuổi nghỉ hưu phải tính toán trên cơ sở điều kiện sức khỏe, giới tính, ngành nghề, lĩnh vực. Những lao động trong khu vực sản xuất trực tiếp thì nên tính toán tuổi hưu sao cho hợp lý vì điều kiện sức khỏe, môi trường và cường độ làm việc.

“Thực tế, hiện nay rất nhiều lao động nữ đang làm việc trong các ngành dệt may, da giày, chế biến thủy sản, lắp ráp điện tử… bị người sử dụng lao động cho nghỉ việc ở tuổi 30-35 với lý do sức khỏe không đáp ứng yêu cầu sản xuất… Kéo dài tuổi nghỉ hưu còn ảnh hưởng đến công tác quy hoạch cán bộ, công chức cũng như các chính sách liên quan đến cán bộ công chức của nước ta”, ông Lê Đình Quảng, Phó ban Quan hệ pháp luật, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết.

Lý giải về vấn đề này, Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp khẳng định, việc điều chỉnh tăng tuổi nói trên là áp dụng đối với những người làm việc trong điều kiện bình thường.

“Đối với những người làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, người bị suy giảm khả năng lao động …vẫn tiếp tục được thực hiện với chính sách nghỉ hưu sớm hơn, nghỉ hưu trước tuổi so với độ tuổi quy định nêu trên”, ông Doãn Mậu Diệp cho biết.

Đồng quan điểm, chia sẻ với VOV, TS Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng, trong nhiều năm qua, tuổi nghỉ hưu không thay đổi từ khi tuổi thọ trung bình của người Việt Nam dưới 50 và đến nay là 74 tuổi.

“Trên thực tế, chúng ta đã điều chỉnh tuổi nghỉ hưu đối với những người làm trong các ngành giáo dục, y tế như: Giáo sư, bác sĩ, những người làm nghiên cứu khoa học...,  tuổi hưu đã kéo dài đến 65,70 tuổi. Nhưng nếu nâng tuổi hưu đồng loạt sẽ gặp rất nhiều phản ứng của người lao động, đặc biệt là nhóm người lao động ở môi trường độc hại, nguy hiểm, ở lĩnh vực sản xuất, kinh doanh. Những đối tượng này trên thực tế đã được giảm 3-5 năm so với độ tuổi nghỉ hưu trung bình”, TS Bùi Sỹ Lợi nhấn mạnh.

Cùng với đó, Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng, thời điểm bắt đầu thay đổi tuổi nghỉ hưu từ năm 2021 là hợp lý, gắn với cải cách BHXH và cải cách chính sách tiền lương. Đặc biệt, TS Bùi Sỹ Lợi khẳng định, việc tăng tuổi nghỉ hưu sẽ không ảnh hưởng đến cơ hội việc làm của giới trẻ bởi đào tạo hiện đã chú trọng vào chất lượng và nhu cầu thị trường không phải bao cấp phân bổ như trước đây.