Tháo gỡ thách thức lớn nhất khi triển khai cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2

Ông Nguyễn Tiến Minh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ GTVT) cho biết, khi triển khai dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017 - 2020 (giai đoạn 1) xảy ra tình trạng khi các dự án thành phần đồng loạt triển khai, nhu cầu vật liệu tăng cao, khả năng cung ứng của các mỏ không đáp ứng yêu cầu, dẫn đến khan hiếm nguồn cung, khiến dự án gặp khó khăn.

Trước tình hình đó, để đáp ứng yêu cầu, Bộ GTVT đã báo cáo Chính phủ ban hành hai Nghị quyết 60 và Nghị quyết 133 cho phép nhà thầu được tiếp cận, khai thác các mỏ.

Thủ tục khai thác mỏ rút ngắn 13 bước

Đối với dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 (2021-2025), Nghị quyết 18 của Chính phủ đã cho phép giao trực tiếp mỏ vật liệu trong hồ sơ khảo sát mỏ vật liệu phục vụ dự án cho các nhà thầu.

Thời gian thực hiện thủ tục cấp phép cũng được rút ngắn. Nếu ở dự án giai đoạn 1, trình tự thủ tục thực hiện theo Luật Khoáng sản với 13 bước thì tại dự án giai đoạn 2, các bước này đã được bỏ qua, nhà thầu chỉ cần đăng ký công suất, phương án khai thác,…

Quá trình lập dự án đầu tư, Bộ GTVT cũng đã chỉ đạo đơn vị tư vấn, ban QLDA làm việc trực tiếp với địa phương nắm bắt được các mỏ đã có/chưa có trong quy hoạch và đảm bảo các mỏ địa phương giao cho nhà thầu triển khai là tối ưu nhất và gần nhất khu vực thi công dự án.

Mỏ vật liệu được nghiên cứu hiện lớn hơn nhu cầu của các dự án thành phần. Nguồn đất đắp được đảm bảo cung cấp vật liệu cho các dự án.

Theo kế hoạch, giai đoạn 2021 - 2025, khu vực ĐBSCL sẽ có 4 dự án cao tốc được triển khai, gồm: cao tốc Bắc - Nam đoạn Cần Thơ - Hậu Giang, đoạn Hậu Giang - Cà Mau; cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, cao tốc Mỹ An - Cao Lãnh. Tính toán cho thấy, nhu cầu cát đắp cho 4 dự án này khoảng 47 triệu m3.

Nguồn cát đảm bảo cho các dự án khu vực ĐBSCL

Đối với các dự án khu vực ĐBSCL, ông Nguyễn Tiến Minh cho biết, theo nghiên cứu của tư vấn TEDI, nguồn cát đắp không nằm ở các địa phương có dự án đi qua mà tập trung chủ yếu ở 4 địa phương có nguồn cát cơ bản đáp ứng yêu cầu, gồm: An Giang, Đồng Tháp, Sóc Trăng, Vĩnh Long.

Để đáp ứng nhu cầu vật liệu cho dự án, Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ đã cho phép nâng công suất các mỏ đang khai thác tối đa 50%, đồng thời, các nhà thầu thi công sẽ được giao mỏ vật liệu trực tiếp.

Tại buổi kiểm tra hiện trường, làm việc với các tỉnh ĐBSCL mới đây, Thủ tướng Chính phủ xác định, 4 dự án cao tốc trên đều là các dự án quan trọng quốc gia, việc cấp cát không chỉ là trách nhiệm của địa phương có dự án đi qua mà là trách nhiệm chung của các tỉnh.

Ngày 14/12/2022, Bộ GTVT cũng đã phối hợp Bộ Tài nguyên và Môi trường, làm việc với các địa phương khu vực ĐBSCL có nguồn cát, đề nghị các địa phương có nguồn cát sông triển khai thủ tục giao mỏ mới, đăng ký khối lượng vật liệu cấp cho từng dự án theo nguyên tắc dự án nào triển khai trước sẽ được cấp trước.

Bộ TN-MT cũng sẽ báo cáo Thủ tướng yêu cầu các địa phương phân bổ nguồn cát cho các dự án.

Nghiên cứu cát biển làm vật liệu đắp nền đường

Song song với nguồn cát sông, Bộ GTVT đã chủ động chỉ đạo các đơn vị tham mưu, Ban QLDA Mỹ Thuận nghiên cứu sử dụng cát biển làm vật liệu đắp nền đường.

Theo đánh giá ban đầu của đơn vị tư vấn, nguồn cát biển tại khu vực ĐBSCL cơ bản đáp ứng nhu cầu về thành phần hạt đắp nền đường. Cơ quan chuyên môn đang tiếp tục đánh giá ảnh hưởng nhiễm mặn đối với môi trường xung quanh.

Bộ GTVT đã giao Ban QLDA triển khai thí điểm cát biển làm vật liệu đắp nền đường đối với một đoạn tuyến thuộc dự án thành phần Hậu Giang - Cà Mau. Sau khi quan trắc đánh giá, nếu đáp ứng yêu cầu, Bộ TN-MT sẽ triển khai thủ tục cấp mỏ cho các đơn vị khai thác.

Căn cứ tình hình thực tế, nếu thuận lợi, cuối năm 2023, cơ quan chuyên môn mới đánh giá được kết quả nghiên cứu cát biển. Thời gian trước mắt, mục tiêu của Cính phủ và Bộ GTVT là sử dụng nguồn cát sống từ 4 địa phương có nguồn cát dồi dào để đảm bảo tiến độ dự án.