Thất thoát "đất vàng" khi DNNN cổ phần hoá, Bộ trưởng Tài nguyên Môi trường giải trình gì?

Đất đai là một trong những chủ đề nóng tại Nghị trường sáng nay (28/5). Nhiều đại biểu đã bày tỏ sự quan tâm, đặt ra vấn đề về thất thoát nguồn vốn nhà nước từ nguồn lực đất đai của DNNN.

Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết nguyên nhân chính khiến xảy ra hiện tượng thất thoát đất là do các quy định pháp luật đất đai chưa rõ ràng, DNNN trước cổ phần hoá đã không được xem xét, rà soát kỹ về quỹ đất, nhu cầu sử dụng của doanh nghiệp. DNNN cũng đã không tính toán được giá trị từ đất đai.

Ông thừa nhận, tồn tại tình trạng khu đất vàng sử dụng lãng phí, sau khi cổ phần hoá xong các doanh nghiệp chuyển đổi mục đích sử dụng đất không đúng tiêu chí, gây vướng mắc khiến không thể đưa ra đấu giá phần tài sản trên những mảnh đất này. 

Ngoài ra, giá đất hiện hành khác lớn so với giá trên thị trường là do chưa xác định đúng giá trị, vị thế các khu đất thuộc sở hữu doanh nghiệp.Việc không tính được giá trị đất, Bộ trưởng cho rằng doanh nghiệp không sai, bởi khi giao đất cho DNNN chủ yếu là "giao đất không thu tiền sử dụng hoặc giao đất thu tiền sử dụng hàng năm nên việc đưa ngày vào đối với giá trị là không thể", theo Bộ trưởng.

Tuy nhiên, ông cũng khẳng định, trên thực tế, nhu cầu sử dụng đất của DNNN khi cổ phần hoá là không cần nhiều. Theo đó, nhiều khu vực đất đang bị sử dụng lãng phí, nhiều khu đất vàng khi cổ phần hoá đã bị chuyển đổi sử dụng không đúng mực đích. Chuyển đổi mục đích dẫn đến việc không thể tính toán được giá đất khi đưa ra đấu giá.

Trước tình hình này, Bộ trưởng cho biết Chính phủ đã ban hành Nghị định 01 ngày 6/1/2017 sửa đổi quy định chi tiết trong đó cập nhật: quy định phương án sử dụng đất khi cổ phần hoá DNNN; trách nhiệm của DNNN trong việc rà soát toàn bộ quỹ đất, lập phương án báo cáo theo pháp luật đất đai; trình cơ quan quản lý để phê duyệt trước cổ phần hoá.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà khẳng định việc rà soát có thể thu hồi hoàn toàn các quỹ đất hiện bị doanh nghiệp quản lý lỏng lẻo, không hiệu quả. Đất bị thu hồi sẽ được sử dụng cho các hoạt động kinh doanh khác, có hiệu quả hơn.

Về vấn đề giá đất, Bộ trưởng cho biết giá đất cụ thể hiện do UBND tỉnh quyết định, chưa được tính đến quy hoạch lợi thế nên giá đất không theo quy chế thị trường. Luật đất đai đang yêu cầu khi xác định giá đất phải công bố công khai, nếu công khai sẽ phát hiện được những bất hợp lý.

"Việc không công khai mới khiến nhóm lợi ích lợi dụng, gây thất thoát tài sản nhà nước", Bộ trưởng nói.

Bên cạnh đó, với nhiều tồn tại tồn đọng trước Nghị định 01, Bộ trưởng cho biết hiện các cơ quan chức năng đã xem xét thanh tra, kiểm tra các dự án có đất vàng. Những vấn đề không minh bạch, không đúng pháp luật sẽ bị xử lý, theo Bộ trưởng.

Cổ phần hoá, theo Bộ trưởng phải xem xét đa mục tiêu. Thứ nhất là quản lý hiệu quả hơn quỹ đất dùng cho DNNN. Bên cạnh đó, đối với những DNNN sử dụng đất không hiệu quả, sẽ bị thu hồi, tiền đấu giá thu được sẽ dành chỉnh trang đô thị, giải quyết vấn đề đô thị, và một phần dùng để di dời doanh nghiệp ra khỏi khu vực đông dân cư.

Bộ trưởng cũng nói thêm về đất của nông, lâm trường, quỹ đất rất lớn nhưng đang bị quản lý lỏng lẻo. Bộ trưởng nhấn mạnh cần giải quyết sớm, chuyển đất về địa phương, nâng cao hiệu quả sử dụng đất cũng như đảm bảo an ninh chính trị xã hội.