Bịt kín các 'lỗ hổng' trong cổ phần hóa, thúc đẩy doanh nghiệp phát triển bền vững

Đối với dự thảo Nghị định cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn trình bày báo cáo chi tiết về các nội dung: Quy định chuyển giao quyền mua cổ phần, quyền mua vốn góp về doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ thuộc phạm vi quản lý hoặc doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ có chức năng đầu tư, kinh doanh vốn; về lựa chọn nhà đầu tư chiến lược khi cổ phần hóa cần có tiêu chí rõ hơn, có quy định để phòng ngừa giao dịch liên kết, phát sinh tiêu cực và chế tài trong trường hợp nhà đầu tư chiến lược vi phạm cam kết; về xác định giá trị quyền sử dụng đất khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước phù hợp với các nội dung tại Luật Đất đai năm 2024, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai để xác định giá trị quyền sử dụng đất cho phù hợp; về các nội dung liên quan đến thẩm quyền quyết định điều chỉnh phương án cổ phần hóa, xử lý tài chính khi cổ phần hóa; về quy định xử lý đất đai sau cổ phần hóa; tính giá trị quyền sử dụng đất vào giá trị doanh nghiệp…

Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đề nghị đại diện các bộ, ngành thảo luận chi tiết các nội dung còn ý kiến khác nhau đối với dự thảo, nhất là việc có tính giá trị quyền sử dụng đất, thuê đất vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa hay không.

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc yêu cầu phải thảo luận kỹ lưỡng, thấu đáo, đề xuất các giải pháp hợp lý, hiệu quả, nhằm "bịt kín các lỗ hổng pháp lý", bảo đảm đúng quy định của pháp luật về đất đai, phù hợp với thực tiễn, vừa thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp, vừa tránh tình trạng doanh nghiệp sau cổ phần hóa chuyển mục đích sử dụng đất nhằm thu lợi từ địa tô chênh lệch, trên cơ sở đó hoàn thiện dự thảo, trình Chính phủ xem xét ban hành theo quy định.

Nghị định ban hành ra phải thực hiện được, chứ "ban hành chỉ để ban hành mà không thực hiện được thì không có ý nghĩa", Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nêu rõ.

Sau khi nghe đại diện Văn phòng Chính phủ và các bộ, ngành (Ngân hàng Nhà nước, Nông nghiệp và Môi trường, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước, Bộ Công an, Bộ Tư pháp), kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đánh giá cao ý kiến rất trách nhiệm của đại diện các bộ, ngành, đề nghị Bộ Tài chính tiếp thu đầy đủ các ý kiến tại cuộc họp hôm nay, ý kiến của các thành viên Chính phủ để hoàn thiện dự thảo trình Chính phủ xem xét ban hành kịp thời.

Cổ phần hóa để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển hiệu quả, bền vững

Nhấn mạnh sự cần thiết của công tác cổ phần hóa để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển sản xuất, kinh doanh hiệu quả. Tuy nhiên, thời gian qua, việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước chưa đạt yêu cầu, do còn vướng mắc về quy định, nhất là liên quan đến đất đai… Do vậy, sau khi được ban hành, nghị định vừa phải tháo gỡ được các vướng mắc, vừa không để xảy ra thất thoát tài sản của Nhà nước, vừa thúc đẩy doanh nghiệp phát triển hiệu quả, bền vững.

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nêu rõ: Mục tiêu của chúng ta là sau cổ phần hóa, phải nâng cao năng lực của doanh nghiệp, thúc đẩy doanh nghiệp phát triển bền vững, đóng góp cho sự phát triển của đất nước, chứ không phải cổ phần hóa để người ta vào "mua cổ phần hóa nhằm lấy đất đem bán".

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cũng nhấn mạnh các yêu cầu: Phải quản lý chặt chẽ, bịt các "lỗ hổng" pháp lý liên quan đến đất đai trong quá trình cổ phần hóa; nghiêm cấm việc lợi dụng cổ phần hóa để làm thất thoát tài sản, đất đai của Nhà nước; việc cổ phần hóa phải được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.

Về vấn đề "giá trị quyền sử dụng đất có tính vào giá trị doanh nghiệp hay không", Phó Thủ tướng nêu quan điểm: "Đối với đất đã nộp tiền thuê đất 1 lần, người ta đã nộp tiền rồi thì đương nhiên phải tính vào giá trị doanh nghiệp. Đối với đất thuộc diện thuê đất hằng năm, nếu chưa nộp thì chưa tính vào giá trị doanh nghiệp. Điều này là phù hợp với Nghị quyết 12 của Ban Chấp hành Trung ương.

Về quản lý sử dụng đất sau cổ phần hóa, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc yêu cầu phải thực hiện theo đúng quy định của Luật Đất đai.

Theo Phó Thủ tướng, Luật Đất đai không cấm chuyển mục đích sử dụng đất, nhưng vấn đề là "cho chuyển mục đích sử dụng đất hay không và chuyển mục đích theo hình thức nào là do người có thẩm quyền quyết định". Luật Đất đai quy định rất chặt chẽ nội dung này. Do đó, dự thảo Nghị định phải thiết kế, diễn đạt quy định này sao cho hợp lý, chặt chẽ, đúng quy định của Luật Đất đai, dễ hiểu, dễ thực hiện, để đảm bảo quyền chuyển mục đích sử dụng đất của doanh nghiệp, đồng thời không để xảy ra thất thoát, lãng phí khi chuyển mục đích sử dụng đất.

Đối với nội dung bán cổ phần của doanh nghiệp nhà nước, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc yêu cầu phải quy định rõ về điều chuyển vốn hay cổ phần của doanh nghiệp nhà nước cho doanh nghiệp nhà nước khác; bán cổ phần của doanh nghiệp nhà nước cho người lao động và bán cổ phần ra ngoài.

Phó Thủ tướng cũng cho ý kiến đối với các quy định về tiêu chuẩn nhà đầu tư chiến lược; việc Bộ Tài chính tham gia Ban Chỉ đạo và một số chi tiết liên quan đến cách diễn đạt trong dự thảo… và yêu cầu Bộ Tài chính tiếp thu, hoàn thiện dự thảo kèm theo giải trình cụ thể để trình các thành viên Chính phủ, Chính phủ.

Giám sát, kiểm tra phải bảo đảm chặt chẽ, kịp thời, không ảnh hưởng tới hoạt động của doanh nghiệp

Đối với dự thảo Nghị định giám sát, kiểm tra, đánh giá, xếp loại, báo cáo và công khai thông tin trong quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Báo cáo của Bộ Tài chính đã nêu rõ các nội dung liên quan đến việc giám sát, kiểm tra của cơ quan đại diện chủ sở hữu đối với người đại diện, doanh nghiệp (giám sát gián tiếp; giám sát trực tiếp, kiểm tra); giám sát, kiểm tra của Bộ Tài chính đối với cơ quan đại diện chủ sở hữu; nguyên tắc đánh giá, xếp loại doanh nghiệp; phương thức đánh giá, xếp loại doanh nghiệp; các chỉ tiêu đánh giá, xếp loại doanh nghiệp…

Sau khi nghe ý kiến của Văn phòng Chính phủ, Bộ Nội vụ, Bộ Tư pháp, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước, kết luận nội dung này, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc yêu cầu phải quy định rõ các nội dung liên quan đến kế hoạch giám sát, kiểm tra, đoàn giám sát, người giám sát (vừa thường xuyên, vừa đột xuất); việc giám sát cần tập trung vào những chỉ tiêu cơ bản được giao và một số chỉ tiêu quan trọng; bảo đảm chặt chẽ, kịp thời phát hiện những biểu hiện chưa đúng để chấn chỉnh; cũng như không để việc kiểm tra, giám sát ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Phó Thủ tướng cũng cho ý kiến đối với quy định về việc đánh giá người đại diện thông qua kết quả giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán… nội dung liên quan đến thanh tra, kiểm toán, thi đua khen thưởng, kiểm soát doanh nghiệp có vốn nhà nước.

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đề nghị Bộ Tài chính tiếp thu đầy đủ các ý kiến, hoàn thiện dự thảo trình Chính phủ xem xét, quyết định./.

Trần Mạnh