Thấy gì từ việc Hà Nội công khai 17 chủ đầu tư vi phạm pháp luật đất đai

Vừa qua, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Hà Nội công khai đối với 17 trường hợp vi phạm pháp luật đất đai theo quy định của Luật Đất đai là các dự án đầu tư không đưa đất vào sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc chậm tiến độ sử dụng đất 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư.

Trong danh sách có nhiều doanh nghiệp lớn như ô đất tại phường Xuân Đỉnh của Công ty cổ phần Thăng Long GTC; Đất tại phường Đại Mỗ của Công ty TNHH Việt Hiền; Ô A/D6 Khu đô thị mới Cầu Giấy, phường Cầu Giấy của Công ty cổ phần Danh Nam; Đất tại phường Tây Mỗ của Công ty Viglacera – CTCP; Khu đất ký hiệu ĐM1, phường Đại Mỗ của Công ty cổ phần Đầu tư địa ốc Alaska; Đất tại tổ 51 phố Trung Kính, phường Yên Hòa của Công ty TNHH MTV đầu tư Phú Minh; Đất tại phường Tây Hồ của Công ty cổ phần Đầu tư Xây dựng và Thương mại Quốc tế (ICT).

Đất tại Phường Yên Nghĩa của Công ty TNHH sản xuất hàng tiêu dùng Bình Tiên; Đất tại phường Từ Liêm của Công ty CP Thương mại xây dựng và đầu tư Miền Bắc; Đất tại phường Xuân Phương của Công ty CP sản xuất và xuất nhập khẩu Cửu Long; Đất tại phường Hòa Lạc của Công ty TNHH xây dựng Thành Hưng (đại diện liên danh công ty TNHH xây dựng Thành Hưng và công ty TNHH Hoàng Long); Đất tại phường Đại Mỗ của Công ty CP đầu tư xây dựng Hạ tầng và Giao thông; Đất tại phường Thanh Xuân của Tổng công ty Phát triển Phát thanh Truyền hình Thông tin - CTCP; Đất tại xã Thanh Trì của Tổng Công ty Bảo hiểm Bảo Việt làm chủ đầu tư.

Theo nhận định của giới chuyên gia, tình trạng tài nguyên đất bị bỏ hoang trong thời gian qua một phần do sự buông lỏng quản lý đất đai, thiếu công cụ điều tiết thị trường, công tác hậu kiểm sau giao đất còn mang tính hình thức, chế tài xử phạt không đủ mạnh và dữ liệu đất đai chưa đồng bộ.

Mặc dù, Luật Đất đai năm 2024 đã siết chặt thời hạn đưa đất vào sử dụng nhưng việc thực thi vẫn thiếu quyết liệt, thẩm quyền xử phạt chưa được phân cấp rõ ràng. Do đó, việc Chính phủ giao Bộ Tài chính nghiên cứu chính sách đánh thuế đất hoang, thuế sở hữu bất động sản thứ hai, thuế chuyển nhượng... là những biện pháp mạnh nhằm chống đầu cơ, chấm dứt lãng phí đất đai, minh bạch thị trường bất động sản.

Cần giải pháp mạnh, đồng bộ

Trước tình trạng không ít dự án tại các vị trí đất “vàng” bị bỏ hoang nhiều năm, các chuyên gia bất động sản cho rằng, thời gian tới cần phân quyền mạnh cho cấp xã trong giám sát sử dụng đất.

Theo đó, khi mô hình chính quyền 2 cấp đi vào hoạt động, cấp xã sẽ nắm rõ nhất tình trạng đất bỏ hoang, chậm triển khai để kịp thời xử lý vi phạm, tránh tình trạng “trên nóng-dưới lạnh”.

Cùng với đó, cần xác lập cơ chế giám sát trách nhiệm người đứng đầu địa phương. Cán bộ quản lý phải chịu trách nhiệm nếu để tồn tại các “điểm đen” về lãng phí đất đai, gây thất thoát tài sản công.

GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ TN-MT cho rằng trong bối cảnh Hà Nội đang thiếu nghiêm trọng quỹ đất dành cho nhà ở xã hội, hạ tầng công cộng, trường học, bãi đỗ xe... thì việc để hàng ngàn ha đất bị bỏ hoang là một sự lãng phí đi ngược lại mục tiêu phát triển bền vững. Đây không chỉ là vấn đề của ngành xây dựng, mà là vấn đề đạo lý và trách nhiệm chính trị của cả hệ thống.

"Nếu không xử lý nghiêm - kể cả thu hồi, đấu giá lại, hoặc thay thế chủ đầu tư yếu kém - thì hàng chục năm tới, chúng ta sẽ vẫn tiếp tục phải chứng kiến những “nghĩa địa bê tông” giữa lòng Thủ đô, trong khi ước mơ an cư của hàng triệu người dân vẫn chỉ là giấc mộng xa xôi" - GS Đặng Hùng Võ bày tỏ quan điểm.

Theo TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm - Nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch kiến trúc Hà Nội, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, mặc dù công tác quản lý được thực hiện chặt chặt ở khâu giao đất, nhưng lại thiếu sự kiểm soát và xử lý về việc sử dụng đất, thiếu thể chế quản lý tiến độ các dự án. Chính vì vậy, đã tác động đến phát triển kinh tế, an sinh xã hội.

“Rất nhiều mảnh đất vàng chúng ta muốn quy hoạch phát triển đồng để tạo thành trung tâm mới của Thủ đô, nhưng lại để hoang hóa hàng chục dự án. Rõ ràng ở đây thiếu sự giám sát”, ông Nghiêm nhấn mạnh.

Theo TS. Đào Ngọc Nghiêm, Hà Nội đang vươn lên để hoàn thành công nghiệp hóa - hiện đại hóa đi trước cả nước, do đó, muốn nâng tầm thu nhập bình quân, bên cạnh việc khai thác nguồn lực khác cần khẳng định nguồn lực từ việc khai thác quỹ đất hợp lý và hiệu quả.

“Những con số về diện tích đất sử dụng sai mục đích được thông báo trong thời gian qua rõ ràng là một tiềm năng rất lớn cho Hà Nội phát triển nếu biết tận dụng và khai thác hợp lý”, ông Nghiêm nhấn mạnh.