Thép không gỉ bất ngờ trở thành mặt hàng được giao dịch "nóng" nhất nhóm sắt thép

Câu chuyện thép không gỉ nhìn từ thị trường nickel

Bước sang năm 2021, giá nickel hồi phục mạnh mẽ. Tuy nhiên, tháng 3/2021, xu hướng tăng bị gián đoạn khi Tập đoàn Thanh Sơn của Trung Quốc thông báo kế hoạch sản xuất nickel tại Indonesia để cung cấp cho các cơ sở sản xuất ắc-quy.

Câu chuyện của thị trường nickel, từ chỗ giá tăng chủ yếu do sản xuất thép không gỉ hồi phục mạnh sang nguồn cung nguyên liệu đầu vào cho sản xuất xe điện trở nên dồi dào, khiến giá nickel giảm xuống.

Theo đó, hợp đồng nickel kỳ hạn giao sau 3 tháng trên Sàn giao dịch Kim loại London (LME) giảm từ mức cao nhất 7 năm, là 20.110 USD/tấn vào cuối tháng 2/2021 xuống 15.665 USD/tấn vào nửa đầu tháng 3/2021.

Sau đó không lâu, từ cuối tháng 4/2021, giá nickel hồi phục nhanh trở lại, hiện đạt mức 18.400 USD/tấn do xuất hiện những lo ngại về nguồn cung hạn hẹp, nhất là trong tương lai gần, trong bối cảnh lượng tồn trữ của sàn LME giảm sút.

Lần này, giá nickel tăng hầu như không liên quan đến Indonesia hay nhu cầu ắc-quy. Thay vào đó, nó phụ thuộc vào sự kết hợp của lĩnh vực thép không gỉ đang hồi sinh trong khi sản lượng bên ngoài Indonesia không thuận lợi.

Giá thép không gỉ dẫn đầu đà tăng trên sàn Thượng Hải

Sức mạnh của thị trường thép không gỉ: Chậm chạp nhưng bền bỉ

Giá hợp đồng thép không gỉ trên Sàn Giao dịch hàng hóa kỳ hạn Thượng Hải (ShFE) vừa vượt qua hợp đồng thép cuộn cán nóng để trở thành hợp đồng có hoạt động giao dịch tốt nhất trong lĩnh vực sắt thép trên sàn này.

Điều đáng chú ý là sự hồi phục của thép không gỉ diễn ra chậm chạp, nhưng bền bỉ. Mặt hàng thép không gỉ đã không bị cuốn vào sóng tăng giá do đầu cơ mua trên diện rộng như các mặt hàng sắt thép khác hồi đầu tháng 5 – khi dòng tiền ào ào chảy vào sắt thép buộc Chính phủ Trung Quốc đã phải thực hiện chiến dịch chống "đầu cơ quá mức".

Thay vào đó, giá thép không gỉ đã tăng đều đặn, đến nay trở thành mặt hàng có mức tăng giá mạnh nhất trong số những mặt hàng sắt thép giao dịch ở Trung Quốc, bất chấp những nỗ lực của Chính phủ nhằm hạ nhiệt giá hàng hóa.

Điều đó chứng tỏ sức mạnh của lĩnh vực thép không gỉ ở Trung Quốc - vốn đã bùng nổ trở lại sau đợt đóng cửa vì đại dịch Covid-19 hồi nửa đầu năm ngoái.

Sản lượng thép không gỉ của Trung Quốc tăng 19% trong quý 4 năm ngoái so với cùng kỳ năm ngoái và tăng 37% trong ba tháng đầu năm 2021, theo thông tin từ Diễn đàn Thép không gỉ Quốc tế.

Giá thép không gỉ ở Trung Quốc tăng mạnh như vậy cho thấy chuỗi cung ứng mặt hàng này trên thị trường Trung Quốc không nhịp nhàng.

Trung Quốc một lần nữa đang dẫn đầu sự phục hồi nhu cầu kim loại, trong khi sản xuất thép không gỉ ở phần còn lại của thế giới cũng đang phục hồi mạnh mẽ với mức tăng trưởng 12% trong quý đầu tiên của năm nay.

Xe điện trong có thể là lĩnh vực tác động nhiều nhất đến giá nickel trong tương lai, nhưng thép không gỉ chính là động lực đẩy giá tăng ở thời điểm hiện tại. Sự hồi phục đồng bộ trong sử dụng thép không gỉ ở hạ nguồn cũng như sản xuất thép không gỉ cùng lúc tác động đẩy giá nickel tăng lên.

Theo Tổ chức Nghiên cứu Nickel Quốc tế (INSG), tiêu thụ nickel toàn cầu đã tăng 23% trong 5 tháng đầu năm 2021 so với năm ngoái. Các đánh giá mới nhất của tổ chức n ày cho thấy nguồn cung nickel trên toàn cầu trong 5 tháng đầu năm 2021 thiếu hụt 61.200 tấn.

Mức tăng sản lượng thép không gỉ toàn cầu

Chuỗi nguồn cung bị ảnh hưởng

Việc giá nickel tăng mạnh có vẻ kỳ lạ khi sản xuất ở Indonesia gần đây tăng lên, trong bối cảnh những hãng khác đang bắt chước Tsingshan chế biến quặng nickel thành ắc-quy. Song thực sự, nguồn cung nickel đang gặp thách thức lớn, nhất là đối với nickel có độ tinh khiết cao, được cung cấp bởi các hãng như Norilsk và Vale.

Trên thực tế, sản lượng nickel khai thác và tinh chế của Indonesia trong tháng 1-5/2021 tăng lần lượt 47% và 55%, góp phần giúp cung cấp nickel toàn cầu tăng 9%, theo số liệu của INSG.

Tuy nhiên, bên ngoài Indonesia, chuỗi cung ứng đã bị ảnh hưởng rất nhiều.

Công ty Norilsk Nickel của Nga đã báo cáo sản lượng khai thác nickel trong nửa đầu năm nay giảm 28.000 tấn, tương đương 26%, sau khi hai mỏ bị ngập lụt vào tháng 3 năm nay. Công ty này cho biết mỏ Oktyabrsky đã khôi phục đầy đủ công suất sản xuất vào giữa tháng 5. Tuy nhiên, "khối lượng công việc cần khôi phục lớn hơn dự kiến" đang làm hạn chế sản lượng khai thác tại mỏ Taimyrsky ở mức chỉ đạt khoảng 80%, và dự kiến đến tháng 11 tới mới khôi phục được 100% sản lượng như trước lũ lụt.

Tiêu thụ từ nhà sản xuất lớn thứ hai thế giới bên ngoài Indonesia giảm sút đang khiến nguồn cung nickel hàng thực bị ảnh hưởng, đặc biệt là ở Bắc Mỹ, nơi mức cộng giá nickel hàng thực đã lên cao và vẫn đang tiếp tục tăng.

Người mua nickel của Mỹ càng gặp khó khăn hơn khi hãng cung cấp nickel quan trọng của họ, Vale's gặp khó khăn do hoạt động tại mỏ Sudbury ở Ontario bị đình đốn từ đầu tháng 6 do công nhân đình công.

Vale là nhà sản xuất nickel lớn thứ 2 thế giới sau Tsingshan. Hãng này thông báo sản lượng nickel trong quý II năm nay giảm 15% so với cùng kỳ năm ngoái do cuộc đình công kết hợp với việc bảo trì đột xuất tại nhà máy lọc dầu Clydach ở Wales. Các cuộc đàm phán của giới chủ với công nhân đã tiến hành, song chưa đi đến kết quả. Trong quá khứ, cuộc đàm phán tương tự như vậy đã từng xảy ra vào năm 2009 và phải một năm sau đó mới đi đến kết quả.

Trong khi đó, các cuộc biểu tình tại địa phương ở Papua New Guinea đã buộc nhà máy nickel của Glencore phải tạm ngừng hoạt động, trong khi mỏ Ambotovy ở Madagascar vẫn trong tình trạng đóng cửa đã một năm nay do Covid-19.

Tồn trữ ở LME giảm nhanh

Nguồn cung nickel loại 1 thiếu hụt đã dẫn tới tình trạng đổ xô tìm mua nickel trong các kho dự trữ của LME.

Tồn kho của LME đã giảm từ mức đỉnh cao hồi tháng 4, là 264.606 tấn, xuống còn 220.074 tấn hiện tại, và hiện cũng thấp hơn 37.000 tấn so với hồi đầu năm.

Chênh lệch giữa hợp đồng giao ngay với kỳ hạn giao sau 3 tháng cũng thu hẹp lại do nguồn cung hàng thực khan hiếm, không chỉ ở thời điểm hiện tại mà dự kiến sẽ tiếp diễn trong thời gian tới.

Tham khảo: Reuters