Thông tư 16 siết ngân hàng mua TPDN: 20% lượng trái phiếu phát hành mới có thể bị ảnh hưởng

Ngày 10/11/2021, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành Thông tư 16/2021/TT- NHNN thay thế Thông tư số 22/2016/TT-NHNN và Thông tư số 15/2018/TT-NHNN quy định việc tổ chức tín dụng (TCTD), chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua trái phiếu doanh nghiệp (TPDN).

Đánh giá về Thông tư mới, Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cho rằng việc ban hành Thông tư 16/2021/TTNHNN quy định các hoạt động được phép đối với danh mục đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của các ngân hàng, là phù hợp và cấp thiết đối với thị trường.

''Nhìn chung, Thông tư 16 định hướng an toàn hệ thống, tăng cường kiểm soát chặt chẽ trong giao dịch trái phiếu doanh nghiệp, quản trị hoạt động và hoạt động cấp tín dụng tổng chung'', VCBS cho hay.

Theo đó, VCBS nhận thấy thông điệp đảm bảo tỷ lệ nợ xấu ở mức an toàn, và chất lượng tín dụng được đặt lên hàng đầu. Tiếp đó, các sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp cũng có những quy định chặt chẽ trong tiêu chí lựa chọn và nguyên tắc giao dịch. Nhà điều hành cũng lưu ý đến quy định nội bộ nhằm giám sát và đánh giá định kỳ, cũng như trao nhiều quyền chủ động hơn cho ngân hàng.

Cụ thể, VCBS cho rằng Thông tư 16 chỉ tập trung vào giao dịch trái phiếu do doanh nghiệp phát hành. Do đó, thông tư này không ảnh hưởng đến các giao dịch trên thị trường sơ cấp và thứ cấp của trái phiếu do tổ chức tín dụng phát hành (chiếm khoảng hơn 30% quy mô thị trường).

Ngoài ra, các quy định tại thông tư cũng cho thấy sự chặt chẽ khi quy định về trái phiếu của tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt, để nhóm ngân hàng này có hành lang pháp lý về hoạt động mua, bán trái phiếu doanh nghiệp rõ ràng.

Nhóm phân tích cũng nêu ra thực trạng một số ngân hàng bán trái phiếu doanh nghiệp cho công ty con gây ra hiện tượng méo mó thị trường. Với việc ban hành Thông tư 16, nhóm phân tích nhận định các ngân hàng sẽ cần tính toán và có kế hoạch cụ thể về việc giao dịch trái phiếu doanh nghiệp của mình, để thực hiện tuân thủ thông tư này.

Thêm vào đó, Thông tư 16 quy định các ngân hàng không được bán và mua lại cùng một trái phiếu doanh nghiệp chưa niêm yết (trái phiếu thuộc cùng một đợt/lô phát hành) trong vòng 12 tháng. Điều này cho thấy Ngân hàng Nhà nước đặc biệt quan tâm tới chất lượng và tốc độ tăng trưởng tín dụng, cũng như hạn mức tín dụng phù hợp đối với từng ngân hàng.

Sau khi tham khảo phản hồi từ các thành viên, so với Dự thảo thông tư, VCBS nhận thấy quy định tại Thông tư 16/2021/TTNHNN rút gọn hơn và gắn liền với thực tiễn hoạt động mà vẫn hướng tới đảm bảo thị trường phát triển bền vững. Điều này cho thấy sự lắng nghe của nhà điều hành, động thái điều chỉnh phù hợp với diễn biến và kỳ vọng thị trường.

Trong thời gian tới, VCBS dự báo nhu cầu đầu tư TPDN của TCTD vẫn sẽ tồn tại, khi đây là một kênh tài sản đem lại mức lợi nhuận khá hấp dẫn so với nhiều kênh khác, đặc biệt là khi so sánh với TPCP vốn đang có mặt bằng lợi suất khá thấp.

''Trong ngắn hạn, chúng tôi cho rằng hoạt động giao dịch trái phiếu doanh nghiệp đến từ TCTD nhiều khả năng sẽ được đẩy mạnh trong giai đoạn chuyển tiếp, trước khi thông tư đi vào hiệu lực'', nhóm phân tích nhận định.

Khi các quy định chặt chẽ trong thông tư đi vào hiệu lực từ ngày 15/1/2022, VCBS ước tính thông tư có ảnh hưởng tới khoảng 20% lượng trái phiếu phát hành mới trên thị trường. Đồng thời, thông tư sẽ định hướng TCTD giao dịch trái phiếu doanh nghiệp chất lượng, đảm bảo dòng tiền dưới hình thức mua trái phiếu hay cho vay, đồng thời quản trị rủi ro tín dụng phát sinh sau này. 

''Đây sẽ là những yếu tố cần thiết cho hoạt động mua và nắm giữ dài hạn đối với danh mục TPDN của tổ chức tín dụng'', nhóm phân tích đánh giá.