Tranh chấp biên giới: Campuchia - Thái Lan tranh luận gay gắt tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc

Tờ Khmer Times (Campuchia ) ngày 29/9 đưa tin, giữa lúc căng thẳng âm ỉ tại biên giới chung, các nhà ngoại giao Campuchia và Thái Lan đã có cuộc tranh luận gay gắt tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (UNGA) vào cuối tuần qua bất chấp nỗ lực hòa giải của Mỹ và Malaysia trong Hội nghị 1+3 trước đó tại New York.

Campuchia cáo buộc 'Thái Lan đang đe dọa hòa bình'

Trong bài phát biểu kéo dài 16 phút tại phiên thảo luận chung trong khuôn khổ kỳ họp thứ 80 của UNGA hôm 27/9, Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Campuchia Prak Sokhonn cáo buộc rằng Thái Lan đang đe dọa nền hòa bình khó khăn mới đạt được.

“Do đó, thật đau lòng khi phải thông báo với Đại hội đồng đáng kính này rằng nền hòa bình khó khăn lắm mới đạt được mà chúng ta trân trọng sâu sắc và hết lòng chia sẻ trên toàn thế giới hiện đang bị đe dọa ngay trong chính ngôi nhà của chúng ta — không phải do chia rẽ nội bộ như trong quá khứ, mà là do xung đột biên giới với nước láng giềng”, ông nói.

Bày tỏ sự cảm kích đối với Tổng thống Mỹ Donald Trump vì những nỗ lực thúc đẩy lệnh ngừng bắn, được các nhà lãnh đạo Campuchia và Thái Lan ký kết tại Malaysia sau cuộc đung độ vũ trang kéo dài 5 ngày hồi tháng 7, ông Sokhonn cho biết lệnh ngừng bắn này cực kỳ mong manh, mặc dù cả hai quốc gia đều bày tỏ cam kết duy trì nó.

Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác Quốc tế Campuchia cáo buộc rằng trong khi lệnh ngừng bắn nhằm mục đích khôi phục lòng tin và tình trạng bình thường giữa hai bên, Thái Lan đã phá hoại tiến trình này bằng nhiều lần vi phạm.

Ông lên án việc cưỡng chế di dời dân thường Campuchia khỏi các khu vực biên giới đã có người sinh sống từ lâu, cho rằng hành động này vi phạm lệnh ngừng bắn và các thỏa thuận biên giới chung, làm suy yếu chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Campuchia , đồng thời xâm phạm quyền và phẩm giá của người dân.

Bộ trưởng Sokhonn nhấn mạnh rằng tất cả những điều này đã xảy ra trong khi Campuchia đang thể hiện sự kiềm chế lớn nhờ tuân thủ tuyệt đối lệnh ngừng bắn và các nguyên tắc của lệnh này.

“Chúng tôi kêu gọi tuân thủ nghiêm ngặt và chân thành các điều khoản đã thỏa thuận về lệnh ngừng bắn, tôn trọng hoàn toàn các thỏa thuận song phương và tuân thủ luật pháp quốc tế, bao gồm Hiến chương của cả Liên Hợp Quốc và ASEAN.”

Ông kêu gọi sự can thiệp của cộng đồng quốc tế để giảm bớt căng thẳng: “Chúng tôi tha thiết mong muốn tiếp tục nhận được sự ủng hộ và hỗ trợ từ Chủ tịch ASEAN và các quốc gia thành viên, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc và các cơ quan liên quan của Liên Hợp Quốc, cũng như các nhà lãnh đạo trên khắp thế giới, để giúp giảm leo thang căng thẳng, khuyến khích giải quyết hòa bình và ngăn chặn mọi thảm kịch tiếp theo”.

Bộ trưởng Sokhonn ngụ ý rằng Campuchia , với tư cách là một quốc gia nhỏ hơn, không gây ra mối đe dọa nào cho Thái Lan.

“Campuchia là một quốc gia nhỏ tập trung vào việc xây dựng lại nền kinh tế và cải thiện đời sống của người dân”, ông nói.

“Chúng tôi không gây ra mối đe dọa nào đối với chủ quyền của bất kỳ quốc gia nào. Mặc dù chúng tôi luôn bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, việc sử dụng vũ lực vẫn là biện pháp cuối cùng", ông Sokhonn nói.

“Campuchia sẽ tiếp tục mọi nỗ lực để khôi phục lòng tin và tình hình bình thường, thúc đẩy sự chung sống hòa bình và quan hệ láng giềng tốt đẹp, và biến các khu vực biên giới thành khu vực hòa bình, hữu nghị, hợp tác và thịnh vượng chung.”

Thái Lan 'thất vọng khi Campuchia  tự coi mình là nạn nhân'

Trong lượt phát biểu tại phiên thảo luận chung của UNGA hôm 27/9, Ngoại trưởng Thái Lan Sihasak Puangketkeow - người vừa nhậm chức cách đây vài ngày - đã bác bỏ những cáo buộc của Campuchia .

Thừa nhận rằng bản thân phải sửa lại bài phát biểu của mình để phản bác hiệu quả, ông Sihasak cáo buộc Campuchia đã đóng vai "nạn nhân" một cách không công bằng trong tranh chấp biên giới mặc dù tình hình hiện tại là "không mong muốn và không có lợi cho cả hai bên".

“Tôi rất thất vọng khi Campuchia liên tục tự coi mình là nạn nhân, liên tục đưa ra phiên bản sự thật của riêng mình mà không thể kiểm chứng được”, ông nói.

Ngoại trưởng Thái Lan Sihasak nói rằng người đồng cấp Campuchia Sokhonn đã tuyên bố trái ngược so với những phát biểu của ông này tại Hội nghị 1+3 diễn ra một ngày trước đó.

“Chúng tôi đã nói về hòa bình, đối thoại, tin tưởng lẫn nhau và sự tin tưởng. Điều này đã được lặp lại tại các cuộc tham vấn bốn bên không chính thức do Mỹ tổ chức… Tuy nhiên, những gì phía Campuchia nói hôm nay [27/9] lại hoàn toàn trái ngược với những lời nói hôm qua [26/9]”, ông Sihasak nói.

Theo Khmer Times, hôm 26/9, hai ông Sokhonn và Sihasak đã tham dự Hội nghị 1+3, cùng với Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Christopher Landau và Ngoại trưởng Malaysia Mohamad Hasan. Được Bộ Ngoại giao Mỹ khởi xướng và chủ trì, hội nghị này nhằm mục đích "tái khẳng định cam kết chung về giải quyết tranh chấp biên giới một cách hòa bình bằng cách khôi phục lòng tin hướng tới bình thường hóa vì lợi ích chung của hai quốc gia và nhân dân hai nước".

Trong bài phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào ngày 27/9, Ngoại trưởng Thái Lan đồng ý với người đồng cấp Campuchia rằng lệnh ngừng bắn còn mong manh nhưng cũng đổ lỗi cho Campuchia về sự mong manh này.

“Đáng tiếc là những hành động khiêu khích liên tục của Campuchia - bao gồm việc huy động dân thường vào lãnh thổ Thái Lan, nổ súng vào quân đội Thái Lan kể từ ngày 23/9 và điều khiển máy bay không người lái giám sát qua biên giới - làm suy yếu hòa bình và vi phạm chủ quyền của Thái Lan cũng như lệnh ngừng bắn đã được thỏa thuận tại Putrajaya, Malaysia”, ông giải thích.

“Chúng tôi sẽ làm mọi thứ có thể để tìm ra giải pháp hòa bình, đồng thời kiên quyết bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của mình”, Ngoại trưởng Thái Lan tuyên bố.

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Trong một cuộc họp báo tại New York vào ngày 27/9, Ngoại trưởng Malaysia Mohamad Hasan, nước Chủ tịch ASEAN và là trung gian hòa giải trong tranh chấp Campuchia - Thái Lan, cho biết ông hy vọng hai nước sẽ hoàn thiện Đội quan sát viên ASEAN tại Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN lần thứ 47 diễn ra tại Kuala Lumpur vào tháng tới.

“Sau đó, hai nước sẽ đàm phán để giải quyết các vấn đề biên giới, vì đây là vấn đề song phương”, ông nói. “Malaysia duy trì chính sách không can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia khác, theo Hiến chương ASEAN.”

Còn Giám đốc Trung tâm Tài liệu Campuchia Youk Chhang cho biết các diễn đàn toàn cầu như Liên Hợp Quốc có thể giúp hai nước giải quyết những bất đồng.

“Liên Hợp Quốc là diễn đàn đảm bảo an ninh toàn cầu. Đôi khi, nó có thể là diễn đàn quan trọng để đảm bảo an ninh khu vực hoặc thậm chí an ninh địa phương, nhưng chỉ khi hoàn cảnh thuận lợi”, ông nói.

“Cả hai quốc gia vẫn còn cách xa nhau trong việc giải quyết xung đột, nhưng không phải vì cả hai bên đều không quan tâm đến hòa bình mà vì cả hai bên đều có quan điểm quá khác biệt về lịch sử.”

Chuyên gia Youk nhấn mạnh rằng tranh chấp Campuchia - Thái Lan đã kéo dài hàng thế kỷ và chỉ có thể chấm dứt khi cả hai bên giải quyết xong quá khứ của mình.