Tránh cú sốc do tăng giá điện

Theo quyết định của Chính phủ vừa được Phó Thủ tướng Lê Minh Khái ký ban hành, từ ngày 3-2, khung giá bán lẻ điện bình quân (chưa gồm thuế GTGT) tối thiểu là 1.826,22 đồng/KWh; và giá tối đa là 2.444,09 đồng/KWh. So với mức khung cũ được quy định tại Quyết định 34/2017, giá tối thiểu tăng 220 đồng, giá tối đa tăng 538 đồng/KWh.

Chưa khiến giá điện tăng ngay

Ông Trần Việt Hòa, Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương), cho biết khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân hiện tại không còn phù hợp với bối cảnh và chưa phản ánh sự biến động của các thông số đầu vào tới chi phí sản xuất - kinh doanh điện, đặc biệt là biến động của giá nhiên liệu. Do đó, cần thiết phải ban hành khung giá thay thế, là cơ sở để EVN xây dựng các phương án điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân. Giá bán lẻ điện bình quân được EVN xây dựng căn cứ theo cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân hiện nay được thực hiện theo quy định tại Quyết định 24/2017/QĐ của Thủ tướng Chính phủ.

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động ngày 7-2, chuyên gia kinh tế - PGS-TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính), nhấn mạnh rằng khung giá bán lẻ điện bình quân là mức sàn và trần để Chính phủ quy định giá bán lẻ điện bình quân. Khung này cùng với kết quả kiểm tra chi phí sản xuất - kinh doanh điện 2022 sẽ là cơ sở để Bộ Công Thương ra quyết định về giá bán lẻ điện bình quân năm 2023. "Với khung này, khi điều chỉnh tăng giá bán lẻ điện bình quân sẽ không thấp hơn mức sàn là 1.826,22 đồng/KWh và không được cao hơn mức trần là 2.444,09 đồng/KWh" - ông Long nhấn mạnh.

Áp lực tăng giá điện đã xuất hiện từ năm 2022, khi Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết đang đối mặt với nhiều khó khăn về tài chính. Giá bán lẻ điện bình quân hiện ở mức 1.864,44 đồng/KWh (chưa gồm thuế GTGT), duy trì từ tháng 3-2019 đến nay. Với khung giá bán lẻ điện bình quân đã nêu trên, giá bán lẻ điện bình quân đang áp dụng hiện thấp hơn mức trần là 579,65 đồng và cao hơn mức sàn 38,22 đồng. Tính toán của EVN hồi giữa năm 2022 cho thấy để hòa vốn, giá bán lẻ điện bình quân phải đạt 1.915,59 đồng/KWh, tăng hơn 2,74% so với giá bán lẻ điện bình quân đang áp dụng. EVN cho biết trong năm 2023 tiếp tục gặp khó khăn trong cân đối dòng tiền để thanh toán chi phí mua điện, cân đối và huy động vốn đầu tư các dự án điện.

Theo chuyên gia Ngô Trí Long, việc khung giá bán lẻ điện bình quân tăng chưa làm tăng ngay giá bán lẻ điện bình quân, vốn đứng trước nhiều áp lực phải tăng từ năm 2022. Tuy nhiên, đây là cơ sở quan trọng và cũng là tín hiệu để chúng ta có thể dự báo, giá điện sẽ tăng trong thời gian tới. Có thể giá bán lẻ điện bình quân sẽ được điều chỉnh tăng từ đầu quý II/2023, sau khi được cấp thẩm quyền xem xét, phê duyệt.

Tăng giá điện sẽ ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệpẢnh: HOÀNG TRIỀU

Cần phải hài hòa lợi ích

Về mức tăng, một chuyên gia kinh tế cho rằng sau 4 năm chưa được tăng, EVN đang lỗ nặng, sẽ phải tính toán một mức tăng phù hợp để bù đắp, bảo đảm cho hoạt động của doanh nghiệp (DN) ngành điện và tái đầu tư. Tuy nhiên, mức tăng đó cũng phải hài hòa khi DN và người dân đang gặp khó khăn trong quá trình phục hồi kinh tế - xã hội.

Tại một hội nghị mới đây với Bộ Công Thương, Thủ tướng Chính phủ lưu ý việc điều chỉnh giá điện phải phù hợp với nền kinh tế, thu nhập người dân, giá điện của nước ta không thể giống nước phát triển, giá quá cao thì người dân, DN và nền kinh tế không chịu được. Chuyên gia Ngô Trí Long dự báo giá điện bình quân có thể tăng ở mức khoảng 10% so với hiện hành. Tại lần điều chỉnh tăng gần nhất vào 3-2019, giá bán lẻ điện bình quân vừa được điều chỉnh từ 1.720,65 đồng/KWh lên 1.864,44 đồng/KWh, tăng 8,36%.

Giá điện có tác động trên diện rộng, đối với các ngành sản xuất cũng như đời sống sinh hoạt của người dân. Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) cho rằng lộ trình tăng cần được EVN, các cơ quan có thẩm quyền tính toán kỹ lưỡng. Bên cạnh bảo đảm mục tiêu điều hành kinh tế vĩ mô, duy trì ổn định hoạt động của DN, thì giảm thiểu tác động đến đời sống người dân cũng là mục tiêu cần đặc biệt lưu ý.

Góp ý về lộ trình tăng giá điện, chuyên gia kinh tế - TS Lê Đăng Doanh cho rằng cần cân nhắc đầy đủ các yếu tố, trong đó có bảo đảm cân bằng tài chính cho "nhà đèn", cân nhắc yếu tố điều hành kinh tế vĩ mô, lạm phát, đời sống người dân. "Mức tăng và lộ trình phải bảo đảm tác động nhỏ nhất tới các đối tượng chịu tác động khi điều chỉnh giá" - ông Lê Đăng Doanh nhấn mạnh, đồng thời lưu ý: Năm 2023 được dự báo khó khăn, thách thức lớn hơn rất nhiều, nên cần tránh tạo cú sốc về giá điện cho các ngành sản xuất cũng như đời sống của người dân.