Trước áp lực phải tiêu núi tiền mặt 74 tỷ USD, Chủ tịch Lee Jae-yong vừa làm điều chưa từng có, nếu thành công sẽ giúp Samsung tìm lại hào quang

Năm 2016, ngay sau khi lên nắm quyền, Chủ tịch Lee Jae-yong đã đạo diễn “thương vụ lớn cuối cùng” để đa dạng hóa Samsung: Mua Harman International (âm thanh & điện tử ô tô của Mỹ) với giá 8 tỷ USD, định vị tập đoàn trở thành nhà cung cấp cho ngành xe hơi khi số hóa bùng nổ.

Gần một thập kỷ sau, ông Lee lại quay về con đường M&A (mua bán, sáp nhập) để giữ lợi thế công nghệ. Tháng 11, ông lập bộ phận M&A chính thức đầu tiên của Samsung, do chủ tịch kiêm “cáo già” giao dịch Ahn Joong-hyun dẫn dắt, trong bối cảnh cuộc đua AI toàn cầu ngày càng khốc liệt.

Là một trong những nhà sản xuất chip và điện tử lớn nhất thế giới, Samsung bị tụt sau SK Hynix và Micron trong cuộc đua cung ứng bộ nhớ tiên tiến cho hạ tầng AI. Tập đoàn Hàn Quốc chịu sức ép ngày càng lớn từ cổ đông phải dùng núi tiền mặt 108,5 nghìn tỷ won (74 tỷ USD) để tăng tốc ở AI, thiết kế chip và phần mềm.

“Samsung đang ở ‘khung thời gian vàng’ cuối cùng để khôi phục lợi thế công nghệ bằng cách đầu tư lợi nhuận từ siêu chu kỳ bán dẫn này vào các mảng tăng trưởng mới”, Park Ju-geun, lãnh đạo Leaders Index nhận định. “Không có lối ra nào tốt hơn các thương vụ M&A hiệu quả”.

Trong các cuộc họp báo cáo kết quả kinh doanh vào tháng 7, Samsung nói đang xem xét mục tiêu M&A để “ứng phó chủ động với xu hướng công nghệ toàn cầu đổi thay nhanh chóng” ở các lĩnh vực như AI, y tế và robot.

Thương vụ Harman là lớn nhất lịch sử Samsung. Dù khởi đầu chật vật, hiện lợi nhuận vận hành của Harman (1,3 nghìn tỷ won năm ngoái) đã vượt mảng TV và điện gia dụng. Kể từ đó, Samsung chưa khép lại thương vụ nào tầm cỡ tương tự. Năm qua, hãng hoàn tất sáu thương vụ, gồm mua FläktGroup (làm mát trung tâm dữ liệu, Đức) với 1,5 tỷ euro; cùng Xealth (y tế số, Mỹ), Sonio SAS (med-tech, Pháp), Oxford Semantic Technologies (AI, Mỹ) và Rainbow Robotics (Hàn Quốc). Tuy nhiên, theo giới phân tích và quản lý quỹ, các thương vụ này chưa “đã cơn khát” những cú M&A thay đổi cục diện.

Sau khi được Tối cao Pháp viện tuyên trắng án các cáo buộc gian lận kế toán và thao túng cổ phiếu đầu năm nay, chủ tịch Lee được kỳ vọng tập trung hồi sinh tăng trưởng. Vài tuần qua, người thừa kế đời thứ ba của gia tộc sáng lập liên tục gặp các “đại ca” trong giới công nghệ như Jensen Huang (Nvidia) và Sam Altman (OpenAI) để mở rộng hợp tác.

“Rủi ro pháp lý khiến Samsung phải phòng thủ suốt nhiều năm. Giờ đây nhà đầu tư trông đợi ông Lee vận hành chủ động hơn, củng cố sức cạnh tranh trong môi trường kinh doanh mới lấy AI làm trọng”, Jongmin Shim, chiến lược gia cổ phiếu Hàn Quốc tại CLSA nói. Dù vậy, ông cho biết thêm: “Bất chấp cải thiện gần đây, lo ngại vẫn bủa vây quanh lợi thế của Samsung ở HBM (bộ nhớ băng thông cao) và các chip thế hệ kế tiếp”.

Albert Yong, đối tác quản lý Petra Capital Management (quỹ phòng hộ ở Seoul, nhà đầu tư Samsung), cho rằng việc lập bộ phận M&A thể hiện quyết tâm “mạnh tay” hơn, song cảnh báo nhà đầu tư lo ngại năng lực “hậu sáp nhập” của Samsung. “Hãy nhìn vào các Big Tech Mỹ: Họ duy trì tăng trưởng chủ yếu nhờ M&A. Với AI, thiết kế chip, phần mềm, M&A là công cụ hiệu quả để Samsung bắt kịp”, ông nói. “Nhưng khả năng tích hợp mục tiêu vẫn là dấu hỏi. Những thương vụ bolt-on (bổ trợ, cỡ vừa/nhỏ) thay vì ‘bom tấn’ có lẽ phù hợp hơn: Tăng sức mạnh công nghệ mà không đội rủi ro”.

Cho đến gần đây, Samsung bị xem là chậm chân ở bộ nhớ tiên tiến. Tâm lý đã đổi khi hãng bắt đầu giao HBM đời mới nhất cho Nvidia từ tháng 9 và lợi nhuận quý tăng hơn 30% nhờ giá chip cao hơn. Nhu cầu bộ nhớ nhờ AI đã kéo Samsung bật dậy sau các bước hụt, như đánh giá thấp tiềm năng HBM; cổ phiếu đã tăng gấp đôi lên 100.800 won, mức tiệm cận đỉnh.

Tuy vậy, giới trong ngành và phân tích đặt câu hỏi liệu Samsung có duy trì được đà này để giành lại lợi thế kỹ thuật ở bộ nhớ tiên tiến hay không. Cạnh tranh leo thang ở các mảng chủ lực khác, như smartphone, nơi Samsung phải so kè với Apple và các đối thủ Trung Quốc.

Một số chuyên gia cho rằng đây không phải lúc chạy các thương vụ lớn, do định giá cao, rủi ro địa chính trị và nhu cầu tăng công suất để đón sóng bộ nhớ. “Tôi không nghĩ lúc này Samsung cần M&A lớn. Mục tiêu hấp dẫn không nhiều”, James Lim (Dalton Investments) nói. “Tiền nên rót vào mở rộng công suất để giữ vị thế mạnh trong cơn sốt AI”.

Tháng trước, Samsung cùng SK Hynix ký thỏa thuận cung cấp bán dẫn cho dự án trung tâm dữ liệu Stargate 500 tỷ USD của OpenAI. Giới phân tích ước tính hai công ty sẽ cần chi ít nhất 40 nghìn tỷ won để nhân đôi công suất HBM. Năm ngoái, chi phí vốn của Samsung là 53,6 nghìn tỷ won, trong đó 46,3 nghìn tỷ won cho bán dẫn; tháng 10, hãng nói đang cân nhắc “tăng đáng kể” chi tiêu năm tới cho mảng bộ nhớ.

Lim nhấn mạnh Samsung cần lấy lại phần đã mất ở mảng lõi chip bằng cách mở rộng công suất mạnh tay. “Nhà đầu tư sẽ không hoan nghênh thương vụ lớn chỉ để ‘mở rộng lĩnh vực’. Giờ là lúc củng cố các mảng cốt lõi bằng đầu tư nhà xưởng lớn hơn”.

Theo: Financial Times