Tỷ giá giảm, nước Đông Nam Á này lo về "núi" nợ đang mang

Đồng peso Philippines có khả năng tiếp tục chịu áp lực vào đầu năm tới trước khi mạnh lên vào giai đoạn sau, do sự không chắc chắn về tốc độ cắt giảm lãi suất tại Mỹ và căng thẳng địa chính trị dai dẳng có thể là những rủi ro chính đối với đồng tiền này.

Đầu tuần này, tỷ giá peso kết thúc năm 2025 ở mức 58,79 so với đô la Mỹ, giảm 1,6% so với mức cuối năm 2024, nhưng vẫn cao hơn nhiều so với mức thấp kỷ lục 59,22 vào ngày 8/12.

Sự sụt giảm đó diễn ra trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế chậm lại và những hệ lụy chính trị ngày càng gay gắt, làm suy giảm niềm tin kinh doanh.

Sau khi số liệu cho thấy nền kinh tế chỉ tăng trưởng 4% trong quý III - tốc độ yếu nhất trong hơn bốn năm - nhóm kinh tế của Tổng thống Marcos thừa nhận rằng các mục tiêu kinh tế vĩ mô chính thức có thể cần phải được điều chỉnh để tính đến những áp lực liên quan đến chiến dịch chống tham nhũng của chính quyền.

Các áp lực từ bên ngoài cũng gây sức ép lên đồng peso trong năm nay, với sự không chắc chắn về lộ trình nới lỏng tiền tệ của Mỹ và thuế quan cao hơn làm gia tăng biến động trong các đồng tiền của thị trường mới nổi.

“Đồng peso có khả năng sẽ tiếp tục chịu áp lực trong đầu năm tới do sự bất ổn toàn cầu và việc cắt giảm lãi suất của Mỹ diễn ra chậm rãi”, Jonathan Ravelas, cố vấn cấp cao tại Reyes Tacandong & Co., cho biết trong một cuộc phỏng vấn. “Dự kiến tỷ giá sẽ dao động trong khoảng 58 đến 61, với sự biến động liên quan đến thuế quan, giá dầu và rủi ro địa chính trị.”

Đồng peso yếu hơn mang lại những hệ quả trái chiều cho Philippines.

Việc này giúp tăng giá trị nội địa của kiều hối do hàng triệu người lao động ở nước ngoài gửi về và có thể giúp hàng xuất khẩu của Philippines cạnh tranh hơn. Nhưng nó cũng tiềm ẩn rủi ro làm tăng chi phí nhập khẩu và gây lạm phát trở lại.

Tương tự, việc đồng peso mất giá kéo dài cũng có thể làm tăng giá trị tính bằng peso của các khoản nợ nước ngoài do chính phủ và các công ty tư nhân nắm giữ.

Dữ liệu mới nhất từ ngân hàng trung ương cho thấy, các khoản vay bằng ngoại tệ của các ngân hàng đã giảm 5% trong quý 3 xuống còn 15,13 tỷ USD, trong khi tiền gửi bằng ngoại tệ tăng 5,7%. Sự thay đổi này cho thấy người đi vay đang cắt giảm các khoản vay bằng đô la để hạn chế rủi ro tỷ giá hối đoái, ngay cả khi người gửi tiết kiệm đang tăng cường nắm giữ để tận dụng sự suy yếu của đồng peso.

Ngân hàng Trung ương Philippines (Bangko Sentral ng Pilipinas) đã phát tín hiệu rằng họ sẽ để các lực lượng thị trường quyết định tỷ giá hối đoái, chỉ can thiệp nếu suy thoái kéo dài đe dọa làm gia tăng lạm phát nhập khẩu thay vì làm giảm bớt sự biến động hàng ngày.

Tính đến cuối tháng 10/2025, nợ công của chính phủ Philippines đã tăng lên khoảng 17,56 nghìn tỷ peso (khoảng 297,6 tỷ USD) sau khi đồng peso yếu đi và chính phủ huy động thêm vốn từ cả nguồn trong nước lẫn nước ngoài. Đây là mức cao nhất trong lịch sử gần đây của quốc gia này.

Tỷ lệ nợ chính phủ so với GDP đã nằm ở mức khoảng 60% trong năm 2025, phản ánh sự gia tăng chi tiêu công và vay để hỗ trợ phục hồi kinh tế sau đại dịch, dù vẫn thấp hơn nhiều so với các nền kinh tế phát triển nhưng cao hơn mức trước đại dịch.

Ngoài ra, dữ liệu của Bangko Sentral ng Pilipinas cho thấy nợ nước ngoài (external debt) của Philippines cũng tăng, với con số vào giữa năm 2025 là khoảng 148,87 tỷ USD, tăng nhẹ so với trước.

Như vậy, nợ công và nợ tổng của Philippines năm 2025 tương đương gần 300 tỷ USD, phản ánh áp lực tài khóa trước nhu cầu chi tiêu lớn và biến động tỷ giá, đồng thời là thách thức đối với chính sách tài khóa trong năm tới khi nền kinh tế tìm cách duy trì tăng trưởng bền vững.