Vì sao đầu tư trái phiếu ngày càng hấp dẫn?

Theo báo cáo vừa công bố của SSI Retail Research, kênh tiền gửi tiết kiệm tiếp tục bị cạnh tranh khá mạnh từ các kênh đầu tư khác, đặc biệt là kênh đầu tư trái phiếu. Số liệu tổng hợp từ báo cáo tài chính của 17 ngân hàng đang niêm yết trên 3 sàn chứng khoán cho thấy, tổng huy động (tiền gửi khách hàng và phát hành giấy tờ có giá) tại thời điểm 31/3/2019 là 5.178.162 tỷ đồng, tăng 3,1% so với đầu năm và thấp hơn mức tăng trưởng cho vay (3,4%). 

Còn theo giới quan sát và những người làm trong ngành ngân hàng tài chính, trái phiếu đang trở nên hấp dẫn hơn so với tiền gửi thông thường bởi lãi suất cao và linh hoạt trong suốt quá trình đầu tư với cơ chế chuyển nhượng thuận tiện - có thể chuyển nhượng trên sàn một cách dễ dàng và minh bạch.

Trước đây, các kênh đầu tư dành cho nhà đầu tư cá nhân thường là cổ phiếu, bất động sản, vàng…trong khi đó kênh đầu tư có tính an toàn cao hơn, mức sinh lời tốt như trái phiếu doanh nghiệp thì hầu như chỉ dành cho các nhà đầu tư tổ chức. Nguyên nhân là khi đầu tư trái phiếu doanh nghiệp thì các tổ chức có đủ nguồn lực để tìm hiểu sâu về chi tiết trái phiếu và giá trị mỗi đợt phát hành là khá lớn. Song từ năm 2012 đến nay, nhiều ngân hàng đã kết hợp doanh nghiệp triển khai các sản phẩm đầu tư trái phiếu hoặc trở thành nhà phân phối trái phiếu chính thức cho doanh nghiệp phù hợp với khách hàng cá nhân hơn, như Vietcombank, BIDV, Techcombank, SCB… 

Để tìm hiểu rõ hơn về đầu tư trái phiếu, chúng tôi đã đến một ngân hàng tại khu vực Cầu Giấy Hà Nội và được Trưởng phòng kinh doanh của chi nhánh này cho biết, thông thường các khách hàng đến gửi tiền với kỳ hạn trên 6 tháng sẽ được chuyên viên tư vấn sử dụng các sản phẩm tài chính như đầu tư trái phiếu hoặc chứng chỉ tiền gửi để có lợi hơn cho khách hàng. 

Chẳng hạn cùng một khoản tiền là 500 triệu khi đầu tư trái phiếu, nếu có việc cần dùng tiền trước thời hạn, ví dụ định gửi tiền 6 tháng, thì khoản trái phiếu bán đi sẽ vẫn có lãi khoảng 2-3% tùy ngân hàng, thay vì chịu 0% lãi suất như gửi tiền tiết kiệm mà rút trước hạn. Nếu để khoản tiền với kỳ hạn càng lâu thì lãi suất lại càng lớn, khoảng trên 6 tháng là chắc chắn có lãi cao hơn so với gửi tiết kiệm.

Đề cập đến độ tin cậy, tính an toàn của sản phẩm này thì sao, vị Trưởng phòng kinh doanh nói trên cho biết, khách hàng có thể yên tâm vì ngân hàng và tổ chức tư vấn phát hành đã là những tổ chức uy tín, nghiên cứu kỹ tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Ngoài ra, các sản phẩm đầu tư trái phiếu hiện hành cũng rất đa dạng và linh hoạt. Khách hàng hoàn toàn có thể chuyển nhượng tự do hoặc nhượng lại cho ngân hàng một cách dễ dàng. Với các sản phẩm tiền gửi tiết kiệm, người gửi sẽ được cầm về sổ tiết kiệm còn chứng chỉ tiền gửi thì có chứng chỉ hoặc đầu tư trái phiếu sẽ có giấy xác nhận đầu tư.

Thực tế trên thị trường hiện nay cũng cho thấy, các sản phẩm trái phiếu thường được phát hành bởi các doanh nghiệp lớn và uy tín, và thường có kỳ hạn linh hoạt từ 1 đến 5 năm. So với tiết kiệm, trái phiếu có lãi suất cao hơn và lợi tức thực nhận theo thời gian đầu tư, còn so với cổ phiếu thì trái phiếu bảo toàn vốn cao hơn vì không bị ảnh hưởng sự lên xuống hàng ngày. 

Đầu tư trái phiếu cũng phù hợp ngay cả với những người ít tiền. Cụ thể, ở nhiều ngân hàng hiện nay, chỉ cần có từ 1 triệu đồng, mỗi cá nhân đều có thể mua trái phiếu doanh nghiệp để đầu tư nhận lãi suất cao hơn lãi suất của các sản phẩm tiết kiệm của ngân hàng.

Dẫu vậy, với bất cứ kênh đầu tư nào cũng có những rủi ro nhất định. Theo TS. Bùi Quang Tín, khi lựa chọn đầu tư trái phiếu hưởng lãi suất cao cần phải lưu ý loại trái phiếu doanh nghiệp phát hành có đảm bảo tính pháp lý và minh bạch không, có công ty chứng khoán tư vấn không, và có tổ chức tín dụng, ngân hàng uy tín bảo lãnh phát hành không?… 

Xét ở góc độ kinh doanh, theo TS. Tín, việc ngày càng nhiều công ty chứng khoán tham gia vào thị trường tư vấn, phát hành trái phiếu cũng như các ngân hàng mở rộng việc bảo lãnh trái phiếu là một xu hướng tích cực. Bởi kênh tư vấn, bảo lãnh phát hành trái phiếu doanh nghiệp là kênh sinh lợi bền vững. Như vậy, đối với cả doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư trái phiếu thì mức độ rủi ro cũng có thể chấp nhận được.

Đánh giá chung về xu hướng thị trường trái phiếu thời gian tới, hầu hết các ý kiến chuyên gia đều cho rằng đầu tư vào trái phiếu sẽ tiếp tục tăng trưởng, các ngân hàng cũng sẽ tiếp tục đẩy mạnh kênh này để hút vốn dài hạn trong bối cảnh Ngân hàng Nhà nước ngày càng siết chặt tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn của các nhà băng.