Vì sao rất nhiều tiền 'bơm' ra thị trường mà lãi suất cho vay không giảm?

Bỏ room tín dụng là cần thiết

Ông Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội ngân hàng Việt Nam - cho rằng, việc áp dụng hạn mức tăng trưởng tín dụng (room tín dụng ) đã mang lại nhiều kết quả tích cực. Biến động lãi suất , tốc độ bơm vốn, ổn định tỷ giá trong suốt giai đoạn vừa qua đều cho thấy sự kiểm soát hiệu quả của công cụ này. Thập kỷ qua cũng là giai đoạn các tổ chức tín dụng cải thiện năng lực tài chính, nâng hệ số an toàn vốn (CAR) và gia tăng mức độ an toàn của hệ thống.

“Room tín dụng được phân bổ dựa trên đánh giá toàn diện của Ngân hàng Nhà nước đối với từng tổ chức tín dụng. Qua hơn 10 năm, có thể thấy những thành quả đạt được là rõ ràng. Tuy vẫn tồn tại tình trạng một số ngân hàng không sử dụng hết room trong khi một số khác đã cạn hạn mức dù vẫn đảm bảo được an toàn vốn, nhưng đây chỉ là hiện tượng nhất thời. Ngân hàng Nhà nước vẫn có sự điều chỉnh. Dẫu vậy, độ trễ trong điều hành đôi khi khiến tổ chức tín dụng gặp khó khăn trong việc cung cấp vốn kịp thời cho nền kinh tế”, ông Hùng cho biết.

Ông Hùng cho rằng, thời gian tới Ngân hàng Nhà nước bỏ room tín dụng là cần thiết giúp các ngân hàng tăng trưởng.

Ông Nguyễn Quang Ngọc - Phó Trưởng Ban Chính sách tín dụng Agribank - nhận định việc dỡ bỏ room tín dụng được xem là một bước cần thiết để khơi thông cạnh tranh và nâng cao hiệu quả của thị trường tài chính. Tuy nhiên, cơ chế này cần được thực hiện linh hoạt theo sức khỏe hệ thống ngân hàng .

Theo đó, Thông tư số 14/2025/TT-NHNN ban hành ngày 30/6/2025 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam là tiền đề quan trọng cho lộ trình xóa bỏ cơ chế phân bổ hạn mức tín dụng của Ngân hàng Nhà nước. Đáng lưu ý, thông tư này đã đưa ra các quy định về các bộ đệm vốn gồm bộ đệm bảo toàn vốn (CCB), bộ đệm vốn phản chu kỳ (CCyB) và bộ đệm vốn cho các ngân hàng thương mại có tầm quan trọng hệ thống.

Ngân hàng cạnh tranh bằng lãi suất

Ông Nguyễn Tú Anh - nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước - cho rằng, việc duy trì room tín dụng trong thời gian dài cũng bộc lộ những điểm nghẽn cần tháo gỡ, đặc biệt là tác động tiêu cực tới cạnh tranh và khách hàng.

Ông Tú Anh lấy ví dụ về các khoản vay theo kỳ hạn ngắn (3-6 tháng), khi đến kỳ tái cấp vốn thì ngân hàng lại thông báo hết room. Điều này đẩy khách hàng vào thế khó, bởi rất khó xoay sở nguồn vốn mới trong thời gian ngắn.

Một thực tế khác được ông Tú Anh chỉ ra là một số ngân hàng hiện không muốn từ bỏ cơ chế phân bổ room, bởi điều này tương đương với việc “chia sẵn” thị phần. Khi không cần cạnh tranh để thu hút khách hàng, các ngân hàng sẽ thiếu động lực hạ lãi suất .

“Vì sao Ngân hàng Nhà nước bơm rất nhiều tiền ra thị trường mà lãi suất vẫn không giảm? Đơn giản vì thị phần đã được phân bổ sẵn, ngân hàng đâu cần giảm giá để giành khách hàng. Nếu bỏ room, cạnh tranh sẽ được kích hoạt, và đó mới là điều tốt cho nền kinh tế”, ông Tú Anh nói.

Theo ông Tú Anh, các ngân hàng quốc doanh hiện có hệ số an toàn vốn thấp hơn mức trung bình của hệ thống. Nếu cơ chế room bị bãi bỏ, các nhà băng này sẽ phải nỗ lực cạnh tranh gay gắt để giữ thị phần.

Dẫu vậy, ông cho rằng Ngân hàng Nhà nước vẫn có trong tay nhiều công cụ điều hành để đảm bảo an toàn hệ thống như điều chỉnh hệ số cảnh báo, tỷ lệ dự trữ bắt buộc, lãi suất trên dự trữ bắt buộc...