VNDIRECT: Khó khăn của doanh nghiệp sản xuất thịt sẽ giảm bớt trong năm 2023 khi giá lợn tăng thêm

Trong báo cáo ngành nông nghiệp mới công bố, Chứng khoán VNDIRECT cho rằng giá ngũ cốc toàn cầu sẽ có khả năng hạ nhiệt trong năm 2023 khi những lo ngại ban đầu về tình trạng thiếu lương thực do xung đột đã lắng xuống trong bối cảnh các nước xuất khẩu khác tăng nguồn cung. Việc ngũ cốc của Ukraine đã được vận chuyển trở lại sau thỏa thuận chấm dứt việc phong tỏa các cảng cũng giúp giá ngũ cốc giảm, đồng thời giá phân bón hạ nhiệt sẽ góp phần thúc đẩy sản lượng thu hoạch nhờ tăng năng suất cây trồng.

Áp lực chi phí giảm, biên lợi nhuận gộp phục hồi trong năm 2023 với doanh nghiệp sản xuất thịt

Với nhóm sản xuất thịt, VNDIRECT ước tính tổng doanh thu của các doanh nghiệp sản xuất thịt niêm yết giảm 31% so với cùng kỳ và lợi nhuận ròng giảm 6% trong 9 tháng đầu năm 2022 trong bối cảnh giá nguyên liệu đầu thức ăn chăn nuôi tăng cao và giá bán lợn thấp hơn. Tuy nhiên, VNDIRECT nhận định khó khăn của các doanh nghiệp sản xuất thịt sẽ giảm bớt trong 2023 nhờ giá lợn được kỳ vọng tăng thêm 5%. Nguyên nhân do nhu cầu ăn uống bên ngoài phục hồi và việc thiếu hụt nguồn cung khi hộ chăn nuôi vẫn ngần ngại trong việc tái đàn do giá heo giảm trong thời gian gần đây trong khi giá thức ăn chăn nuôi vẫn ở mức cao. Hiện nay, các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ vẫn chiếm khoảng 60% tổng nguồn cung thịt lợn tại Việt Nam.

Đồng thời, giá thức ăn chăn nuôi trong nước có độ trễ hơn so với giá nông sản thế giới, do đó với việc giá lương thực toàn cầu có thể đã đạt đỉnh thì chi phí thức ăn chăn nuôi ở nước ta sẽ giảm dần vào năm 2023.

Về phía cầu, báo cáo kỳ vọng nhu cầu tiêu thụ thịt sẽ tăng 10-15% so với cùng kỳ trong quý 4 này do đây là mùa tiêu thụ cao điểm khi Tết Nguyên Đán đến gần. Trong năm 2023, VNDIRECT cho rằng nhu cầu tiêu thụ thịt sẽ không giảm nhờ tăng trưởng thu nhập thực tế và lượng khách du lịch quốc tế dự kiến sẽ phục hồi kéo theo sự trở lại mạnh mẽ của dịch vụ giải trí, lưu trú và ăn uống. Do đó, các nhà sản xuất thịt sẽ ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu tích cực trong 2023.

Rủi ro ngành bao gồm căng thẳng kéo dài giữa Nga và Ukraine ảnh hưởng đến hoạt động vận tải trên Biển Đen có thể gây áp lực tăng giá ngũ cốc toàn cầu. Ngoài ra, do khoảng 80% nguyên liệu đầu vào sản xuất thức ăn chăn nuôi được nhập khẩu nên tỷ giá USD/VND tăng sẽ kéo theo giá nhập khẩu nguyên liệu đầu vào trong sản xuất thức ăn chăn nuôi tăng; dịch tả lợn châu Phi có thể ảnh hưởng đến nguồn cung thịt lợn vào năm 2023.

Áp lực tăng chi phí đầu vào đã hạ nhiệt cho nhóm sản xuất dầu thực vật

Sau các biến động toàn cầu kể từ tháng 2 năm nay, giá dầu cọ (chiếm khoảng 90% lượng dầu ăn thô nhập khẩu của Việt Nam) đã tăng đáng kể lên khoảng 6.000 - 7.000 Myr/tấn trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến đầu tháng 6, tăng tới 70% so với giá trung bình năm 2021. Điều này khiến chi phí nguyên vật liệu của các doanh nghiệp sản xuất dầu ăn tăng mạnh.

VNDIRECT cũng cho rằng giá dầu cọ thế giới giảm 8% so với cùng kỳ trong 2023 sẽ giúp giảm bớt áp lực chi phí nguyên vật liệu cao lên các doanh nghiệp sản xuất dầu ăn. Với việc Chính phủ Indonesia cắt giảm thuế suất cố định và hạ trần thuế xuất khẩu đối với dầu cọ thô, giá dầu cọ thô đã đảo ngược mạnh. Ngoài ra, theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, sản lượng dầu cọ toàn cầu được dự báo sẽ tăng 8% trong giai đoạn 2022-2023, sau khi đi ngang trong năm 2021.

Do đó, đội ngũ phân tích kỳ vọng các doanh nghiệp sản xuất dầu thực vật sẽ ghi nhận biên lợi nhuận gộp phục hồi trong 2023 nhờ áp lực chi phí giảm bớt. Với thị trường nội địa, VNDIRECT cho rằng giá dầu ăn bán lẻ cũng có xu hướng tương tự như giá dầu cọ thô.

Rủi ro ngành có thể đến từ những bất ổn chính trị hoặc sản lượng dầu cọ thấp hơn dự kiến dẫn đến giá dầu cọ toàn cầu cao, kéo theo chi phí sản xuất đầu vào dầu ăn tăng.

Mía đường nội địa lấy lại vị thế trong năm 2023

Theo đà tăng giá gạo xuất khẩu và giá đường trong nước, VNDIRECT cho rằng 2023 sẽ là một năm thuận lợi đối với các doanh nghiệp sản xuất đường nhờ diện tích trồng mía dự kiến sẽ mở rộng nhờ giá đường nội địa tăng mạnh thời gian gần đây cùng với các biện pháp bảo hộ từ Chính phủ. Theo VSSA, diện tích mía dự kiến đạt 151.305ha (tăng 3%), sản lượng mía chế biến đạt 8.764.277 tấn (tăng 16,5%) và sản lượng đường đạt 870.930 tấn (tăng 17%).

VNDIRECT ước tính giá đường nhập lậu sau khi áp thuế chống bán phá giá (từ tháng 8/2022) sẽ cao hơn giá đường nội địa khoảng 15%, do đó mức thuế mới sẽ tạo lợi thế cạnh tranh cho mía đường trong nước. Riêng trong quý 3, giá đường nội địa tăng khoảng 10-14% so với đầu tháng 7, tương đương với giá đường trong khu vực ASEAN và Trung Quốc. Bên cạnh đó, nguồn cung đường trong nước mới chỉ đáp ứng được 35-40% nhu cầu nội địa do đó giá đường trong nước sẽ theo xu hướng giá đường thế giới.

Tuy vậy, việc đường nhập lậu chưa được kiểm soát triệt để vẫn có thể tạo áp lực cạnh tranh về giá với đường trong nước. Ngoài ra, dự báo thời tiết cho thấy pha Trung tính khả năng cao sẽ xảy ra vào năm 2023 (lượng mưa ít hơn pha La Nina) từ đó có thể ảnh hưởng đến sản lượng mía đường.

2023 sẽ là một năm thuận lợi cho ngành lúa gạo

Theo VNDIRECT, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam sẽ được hưởng lợi từ việc Ấn Độ hạn chế xuất khẩu gạo. Giá gạo Ấn Độ có vị thế cạnh tranh yếu hơn do chịu mức thuế cao hơn, từ đó sẽ thúc đẩy người mua chuyển hướng sang gạo của Thái Lan và Việt Nam. Do vậy, kỳ vọng các nhà sản xuất gạo sẽ có biên lợi nhuận gộp cao hơn trong 2023 nhờ giá bán tăng.

Mặt khác, nhu cầu nhập khẩu tiếp tục tăng do điều kiện thời tiết không thuận lợi tại các thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam, tiêu biểu là Philippines khi đây là khách hàng nhập khẩu gạo lớn nhất và nguồn cung trong nước đang ở mức thấp. Thời tiết khắc nghiệt gần đây ở các nước xuất khẩu gạo lớn tại châu Á như thiếu mưa ở Ấn Độ, hạn hán ở Trung Quốc và lũ lụt ở Bangladesh… có thể ảnh hưởng đến triển vọng sản xuất trong niên vụ 2022-2023. Do sản lượng trong nước giảm, nhập khẩu gạo của Trung Quốc dự kiến cũng sẽ tăng lên mức kỷ lục.

Bên cạnh đó, VNDIRECT đang thấy sự gia tăng bảo hộ mậu dịch của các nước trên thế giới nhằm đảm bảo an ninh lương thực từ khi những tranh chấp địa chính trị gần đây. Trong bối cảnh nguồn cung giảm trong khi nhu cầu ổn định, gạo thế giới và gạo xuất khẩu Việt Nam sẽ còn tiềm năng tăng giá trong 2023.

Tác động từ tỷ giá tăng đối với các doanh nghiệp ngành nông nghiệp

Ở một khía cạnh khác, đồng USD mạnh lên đã gây áp lực khiến tỷ giá USD/VND liên ngân hàng tăng lên mức cao nhất trong lịch sử. Theo quan điểm của VNDIRECT tỷ giá tăng sẽ có những tác động trái chiều đối với các nhà sản xuất. Doanh nghiệp xuất khẩu gạo và thủy sản có thể hưởng lợi từ giá xuất khẩu cao hơn. Trong khi đó, các nhà sản xuất dầu ăn, thịt, sữa và đường sẽ phải chịu ảnh hưởng tiêu cực.